Beyin MR’ında Görülen Lekeler Tehlikeli Midir?

Nöroloji uzmanına sık sorulan beyin emarında (MR) görülen lekelerden bahsetmek istiyorum.

Beyin MR’ında leke (lezyon, iskemik gliotik odak) nedir?

Beyin MR’ında leke (lezyon, iskemik gliotik odak) beyin mrında normalde görülmeyen parlak oluşumlardır. Bunlar çoğunluklar iyi huyludur, beyindeki kılcal damar tıkanıklığı sonucu olabilir veya ailevi olarak sebepsiz olabilir.

Beyin MR’ı neden çekilir?

Beyin sinir hastalıkları uzmanına başağrısı baş dönmesi bayılma uyuşma hafıza bulanıklığı gibi herhangi bir nedenle başvurulduğunda beyin tümörü iltihabı hastalıklar damar tıkanıklığı beyinde küçülme beyin damar anormallikleri ve multipl skleroz gibi hastalıklardan şüphe duyularak beyin mrı (kranial MR) istenmektedir.

MR raporlarında sıklıkla karşılaşılan non-spesifik iskemik gliotik odak nedir?

MR raporlarında karşılaştığımız, non-spesifik iskemik gliotik odak, özel bir nedene bağlı olmayan muhtemel bir küçük damar tıkanıklığı geçirmiş olduğunuzu gösterebilir. İskemik gliotik odaklar denilen bulgular küçük çaplı damarların çeşitli nedenlerden tıkanması veya etkilenmesi sonucu oluşabilir. Genellikle ilerleyici değildir, olmuş ve bitmiş birtakım olayların işareti olabilir. Gliotik odak sinir sisteminin hasara uğraması veya oksijensiz kalması sonucu, genelde beyindeki kılcal damarların tıkanması olarak değerlendirilebilir.

Beyin MR’ında lekelerin nedenleri nelerdir?

Beyin MR’ında lekelerin nedenleri doğuştan olabileceği gibi sonradan oluşabilir. Sıklıkla migren, yağlı beslenme, şişmanlık, tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, kalp hastalığı, boyun damar tıkanıklığı, migren, bazı ailevi pıhtılaşma bozuklukları, anne karnında geçirilen hastalıklar ve geçirilmiş enfeksiyonlar ve kafa travması bu durumun nedeni olabilir. Bu lekerin birçoğunun nedeni idiopatiktir, yani sebebi saptanamaz ve önemli bir hastalığı göstermez. Hastaların aile öyküsünde genç yaşta damar tıkanıklığı öyküsü varsa genetik olma ihtimali yüksektir.

Beyin MR’ında görülen lekeler tehlikeli midir?

Beyin mrında görülen lekeler takip edilmelidir, takip sonucuna göre tehlikeli olup olmadığına karar verilir. Beyin MR’ında 1 tane leke saptandığı zaman genelde 3-6 ay sonra kontrol MR çekilmesi gerekir. 3-6 ay sonra beyin MR çekildiğinde mrda bulunan leke değişmemişse veya büyümemişse, sayısı artmamışsa ve ilaçlı MR’da görülmüyorsa tehlikeli değildir. İlaçlı MR’da leke görünüyorsa veya ilaç tutuyorsa betin damar iltihabı, beyin tümörü veya multipl skleroz tanısını düşündürür. Bu lekelerin büyüklüğü, sayısı, yerleşim yeri ve şekli ayırıcı tanıda önem kazanır.

Beyin MR’ında görülen lekeler ne zaman önemsiz kabul edilir?

Genelde başağrısı olan hastalarda beyin mrı çekilir. Sadece baş ağrısı olan birinde beyin MR’ında leke (iskemik gliotik odaklar) olması önemli değildir. Yalnız o kişinin damar sertliğine meyli olduğunu bize gösterir. Özellikle migren tipi başağrısı olanlarda beyinde bu lekeler daha sık görülür. Eğer beyindeki lekeler fazla ise tedbir amaçlı düşük doz aspirin kullanılır. Bir kişinin beyin MRında lekeler olsa bile konuşma bozukluğu yoksa, vucudun bir tarafında kolda veya bacakta güçsüzlük veya felç yoksa, görme kaybı yoksa, dengesizlik yoksa, bilinç bulanıklığı yoksa, hafıza kaybı yoksa bir önemi yoktur. Kişinin nörolojik bir bulgusu yoksa muayenede anormallik yoksa MR da leke olması önemli değildir.

Beyin MR’ında görülen lekeler niçin takip edilir?

Beyin Mr’ında lekeler saptandığı zaman bu lekeler 3-6 ayda bir nörolojik muayene ve MR ile takip edilir. Çünkü bu lekeler birden fazla ise Multipl skleroz (MS) hastalığının veya beyin damar iltihabının başlangıcı olabilir. Ayrıca leke büyük ise beyin tümörünün ilk belirtisi olabileceği için takip edilir. Bu durumlar genelde %10’un altı ihtimalle ortaya çıkar ancak erken saptanması erken tedavi yönünden önem kazanır.

Beyin MR’ında görülen lekeler MS tanısında ne zaman fayda sağlar?

Beyin MR’ında MS te görülen lekelerin özellikleri vardır. MS te görülen lekelerin en az biri ilaç tutması gerekir veya en az 9 tane MS lekesi olması gerekir, bunların şekli oval olup özel yerleşim yerleri (periventriküler, infratenorial, korpus kallozum, beyincik ve omurilik gibi) bulunur. Bu lekelerle birlikte hastanın yakınması ve nörolojik muayenesi ile MS tanısı konur.

Beyin MR’ında görülen lekeler beyin tümörü tanısında ne zaman fayda sağlar?

Beyin MR’ında tek bir leke takip MR’ında büyüyorsa etrafında ödem oluşmuşsa, bu leke ilaç tutmuşsa ve hastanın nörolojik şikayetleri artıyorsa beyin tümörü düşünülür. Vucudun başka bölgesinde kanseri olan birisinde baş ağrısı baş dönmesi uyuşma konuşma bozukluğu hafıza bulanıklığı güçsüzlük gibi nörolojik şikayeti varsa beyin MR çekilir. Beyin MR’ında leke veya lekeler saptanmış ve bu lekeler ilaç tutmuşsa metaztaz denilen kanserin beyne yayıldığı tanısı konur.

Beyin MR’ında görülen lekelerin tedavisi var mıdır?

Beyin MR’ında görülen iskemik gliotik odak denilen küçük damar tıkanıklıkları ortadan kaldıracak veya düzeltecek tedavi yoktur. Ancak bu lekeler birden fazla ise kişinin damar tıkanıklığına meyil oluşturan herhangi bir hastalığı varsa düşük doz aspirin yeni bir damar tıkanıklığını önlemek için kullanılır.

Sağlıklı günlere ..