Bilinçli Farkındalık
Yazar Gözde Şenocak • Psikolog • 29 Eylül 2021 • Yorumlar:
Danışanlarıma bilinçli farkındalık yaklaşımını anlatırken sıklıkla 'işlek yol' örneğini kullanırım. Eğer yolun ‘zihniniz’ olduğunu farzedersek, bu yolun kenarında gözleriniz bağlı veya bağsız şekilde oturduğunuzu düşünebiliriz. Meditasyon zihninize parlak bir ışık yansıtır, yol aydınlanır, böylelikle onu daha iyi görebilirsiniz. Bu parlak ışık farkındalıktır.
Bilinçli farkındalık, amaçlı, önyargısız ve belirli bir şekilde, şimdiki ana dikkati yönlendirmeyi içerir.
Önyargısız Farkındalık. Sadece düşünce ve duyguların farkına varmanın yanında, bunların ‘bu gerçekten çok keyifsiz’, ‘bunu yok et!’ seklinde kaçmayı teşvik eden yapılarını da fark etmeyi içerir. Zihinlerimizin hoş olmayan duygulardan kurtulmak için bize yapmamızı söylediği bu kaçınma davranışlarına kapılmamayı teşvik eder. Önyargısız bir farkındalık geliştirmek, tum duygu ve düşüncelerimizi iyi veya kotu diye etiketlemeden, oldukları haliyle gözlemleyebilmemizi kolaylaştırır. Meraklı Bir Tutum Geliştirmek. Bilinçli farkındalığın önemli bir diğer parçasıdır. Hoş olmayandan olabildiğince hızlı şekilde kaçmak yerine ona dönmeyi, yaklaşmayı, onunla ilgili meraklı olmayı teşvik eder. Bedensel bir hissi veya düşünceyi araştırmak/ incelemek; ‘Hmm bu nasıl bir şey? diyebilmemizi sağlar.
Örneğin konumuz kaygı duygusu olduğunda. Kaygı bir şeyler yap, bundan kurtul--> endişeli düşünmenin davranışsal zincir reaksiyonunda takılı kalmak --> Kaygının artarak devam etmesi.
Beyin alışkanlıklar oluşturma çevresinde yapılandırılmıştır. Problem bu alışkanlık döngüsünün bir parçası olarak oluşturduğumuz davranışlardır. Kaygıyı veya hoş olmayan duyguyu uzaklaştırmak için bir şey yapmak yerine, kaygı hislerimize dönmek, onlara yaklaşmak daha avantajlı bir alternatif sunar. Meraklı olmak; yakından dikkatini vermek, ona dönmek, yönelmektir. Duygu ve düşüncelerimize yönelik meraklı bir tutum geliştirerek, onlarla belirli bir şekilde kalmak tahmin ettiğimiz kadar kötü değildir. Bilinçli farkındalık pratikleri ile çoğu zaman duygu ve düşüncelerimize verdiğimiz otomatik tepkiler yerine, bu duygu ve düşünceler ile farklı bir ilişki kurarak, farklı bir şekilde deneyimlemeyi öğrenebiliriz.