Bilinmeyen Salgın: D Vitamini Eksikliği

D vitamini diyetle bir miktar alınabilmekle birlikte esas olarak derimizde güneş ışınlarının (Ultraviyole B) fotokimyasal etkisi ile sentezlenen bir vitamindir. Deride sentezlendikten sonra karaciğer ve böbreklerde daha aktif formuna dönüştürülür. Karaciğerde ve yağda depolanabilen bir vitamindir. İngiltere de yapılan bir çalışmada kış ve bahar dönemlerinde toplumun yarısından fazlasında D vitamini eksikliği ve yetersizliği saptamışlardır. Yine ülkemizde yapılan bir çalışmada benzer olarak %51,8 oranında eksiklik, %20,7 oranında yetersizlik saptanılmıştır. Yani toplumumuzda her üç kişiden ikisinde D vitamini düzeyleri istenilen seviyede değildir. Bundan dolayı artık D vitamini eksikliği küresel bir salgın olarak nitelendirilmektedir.

D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

Bazı hastalarda hiçbir belirti görülmez. Bazı hastalarda yorgunluk, genel vücut ağrısı, kemik hassasiyeti ve ileri dönemlerde yürümede zorluğa neden olan güç kayıpları ana belirtilerdir. Ancak günümüzde yapılan bilimsel araştırmalarla D vitamininin vücutta birçok fonksiyonu olduğu bundan dolayı enfeksiyona yatkınlık, değişken ruh hali , depresyon, saç dökülmesi, baş ağrısı gibi farklı belirtilerinde olabileceği gösterilmiştir. D vitamini eksikliğinin diabet hastalığını, özellikle meme kanseri başta olmak üzere kanseri ve romatizmal hastalıkları tetikleyebileceği ile ilgili çalışmalar vardır.

D vitamini eksikliğinde daha riskli olan kişiler kimlerdir?

• Yaşlılar

• Kapalı ortamda çalışanlar ve yeterince güneş ışığına maruz kalmayanlar

• Güneş koruyucu kullananlar (öz. Yüksek faktörlü )

• Böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar

• Epilepsi ilacı ve kortizon kullananlar

• Beslenme bozukluğu olanlar

• Çölyak hastalığı olanlar

• Gebelik ve emzirme dönemindeki kadınlar daha yüksek risk altındaki bireylerdir.

D vitamini eksikliği tedavi yöntemleri nelerdir?

Öncelikle herhangi bir hastalığı olmayan bireyler için bahar ve yaz aylarında yeterli güneşlenme ile vücudun kendi D vitaminini sentezleyip depolaması sağlanmalıdır. Böylelikle yeterli güneş görülmeyen kış aylarında  bu depo ile vücut ihtiyacını karşılayacaktır. Güneşlenmede dikkat edilecek ana husus güneş ışınlarının direkt deriye temas etmesi yani güneş koruyucu kullanılmaması ve camın arkasından olmamasıdır. Kollar ve yüzden günlük 20-30 dakika kadar güneşlenmek yeterli olacaktır. Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için güneşin tam tepede olduğu öğlen saatleri tercih edilmemelidir. Karaciğer, yumurta ve balık D vitamini içeren besinler olup diyette muhakkak yer almadır. 

Ancak şikayetleri olan bireylerde takviye D vitamini tedavisi verilmelidir.  Bunun için enjeksiyon veya ağızdan alınabilen D vitamini ilaçları vardır. D vitamini vücutta depolanabildiği için toksik doza ulaşılmamalıdır. Bundan dolayı dozunu  doktorunuzun şikayetleriniz ve laboratuvar değerlerinize göre belirlemesi doğru olacaktır.. 

Sonuç olarak; D vitamini hem yetişkin hem de çocuk sağlığı için oldukça önemli bir vitamin olup ülkemizde ve dünyada D vitamini eksikliği/yetersizliği oldukça yaygın olarak görülmektedir. Doğru ve bilinçli güneşlenme ve diyet korunmada önemlidir.  Günümüzde güneş ışınlarından yeterince faydalanılamadığı göz önünde bulundurulduğunda D vitamini destek tedavisinin önemi giderek arttığı söylenilebilir. 

Sağlıklı günler…