Bilişsel Esneklik Nedir?

İnsan belirli bir kapasiteyle dünyaya gelir. Zihinsel kapasite biyolojik yaş ilerledikçe ve çevresel faktörlerle gelişim göstermektedir. Varolan zihinsel kapasite yaşamda daha rahat kılınabilmesi için, sosyal ilişkilerin sağlıklı olabilmesi için gelişmesi gerekmektedir. Bilişsel esneklik; bireyin karşılaştığı her duruma uyum sağlayabilmeleri, insanların ve olayların karşısında her zaman farklı alternatiflerin oluşabilecekini düşünmeleri, problem karşısında çok yönlü stratejilerin uygulanması olarak tanımlanmaktadır.

Bilişsel esnekliğe sahip olan kişiler karşılaştıkları problemler karşısında bir çok stratejinin farkında olup, sağlıklı olanları kullanabilmektedirler. Sağlıklı baş etme metotları kullanan insanların ise daha da aktif, ruhsal anlamda daha iyi, özgüven sahibi olduklarını söyleyebiliriz. Karşılaştıkları güç durumlarla sağlıklı yollarla baş etmenin yanı sıra olaylara ve farklı insanlara uyum sağlayabilmek ruh sağlığı açısından önemli bir faktördür. Birey uyum sağladığı müddetce çok fazla sitrese girmez strese maruz kalmadığın müddetce ise beyin, zihin ve beden sağlığı kurulmuş olur. İnsanın zihinsel yapısı gereği, kendisini güvende hissedebilmek için, yeniliklerden ve farklılıklardan korktuğu için, alışkanlıklarını bırakılmasının zor olması sebebi ile birey her durum ve olay karşısında aynı bakış açısına sahip olmak ister. Zihin her zaman en kolay ve en kısa yolu tercih eder. İnsanları tanımadan ön yargılar barındırmanın temel sebebi budur. Dar ve aynı bakış açısı kişinin sosyal ilişkilerine zarar vermektedir. Dünyada olanlar ile yani gerçekler ile bireyin algısı ne kadar uyumluysa ruh sağlığı da o kadar iyi kalacaktır diyebiliriz. Bilişsel esneklik durumların farklı açıklamalarını bulmayı karşıdaki insanın davranışlarının temelinde farklı sebeplerin olacağını bilmektir. Buda sağlıklı ilişkilerin anahtarıdır. Bilişsel esnekliğe sahip bireylerin romantik ilişkilerinde arkadaşlık ilişkilerinde, mesleki ilişkilerinde çok daha avantajlı olduklarını söyleyebiliriz. Yeni yollar ve yeni arkadaşlıklar bilişsel esnekliğe sahip insanlar için korkunun kaynağı değil, farklı deneyimlerin kaynağıdır. Yaşımı siyah beyaz olarak algılayan, her zaman olaylarda olumsuz odaklanan insanların zihinsel kapasitesi esnek değildir. Gelişime, değişime, yeniliklere uyum sağlayamazlar. Esneklik ruh sağlığını koruyucu bireyin psikolojik iyi oluş düzeyine olumlu katkısı olan bir etkendir bir çok araştırmanın sonucu bilişsel esnekliği beraberinde mutluluğu da getirmesidir. Bilişsel esneklik sosyal ilişkilere daha fazla zaman ayırarak, sosyal çevreye genişleterek, bu ilişkiler sırasında kişinin kendisine o anı bırakarak, kişinin kendi düşüncelerine ve duygularını dair farkındalık geliştirerek artırılabilir.