Bitkilerden Yağ Nasıl Elde Edilir?

Bitkilerden yağ çıkarılırken çiçekler, yapraklar, meyveler, tohumlar, otlar, odunlar, reçine ve kökler kullanılır. Bunun yanında limon ve portakal yağında olduğu gibi meyve kabukları da yağ çıkarımında kullanılır. Bu durum bize organik tarımın ne denli önemli olduğunu vurgular aslında. Çünkü bilindiği gibi pestisitler, yani bitkileri zararlı böceklere, mantarlara ya da küflere karşı koruyan bir takım kimyasallar, özellikle meyvelerin kabuk kısmında toplanır. Kabuklardan yağ çıkarırken ne kadar özenli olunursa olunsun yağın içine bir miktar da pestisit karışmış olur. Bu nedenle kabuk kaynaklı yağlar temin edilirken özellikle organik tarımdan elde edilmiş olanların tercih edilmesi daha doğru olacaktır.

Uçucu yağların genel olarak üretiminde kullanılan su buharı distilasyon yönteminde, bitkiler sıcak suda veya su buharında bekletilirken, kapalı-kanallı bir mekanizmada uçucu yağlar yoğunlaşır ve yine aynı kapalı sistemin ters “u” şekilli kapalı kanalının yan haznesinde birikmeye başlar. Suya karışmadığı için suyun üst kısmından toplanır. Uçucu yağ alındıktan sonra kalan bileşik ise hidrolat olarak adlandırılır (Melisa suyu, lavanta suyu, vb.).

Soğuk sıkım yağ çıkarma yönteminde direk olarak uçucu yağ elde edilecek kısım mekanik baskıya uğratılır ve ardından santrifüj ve filtreleme ile uçucu yağ elde edilir. Ekstraksiyon yönteminde ise bitki kimyasal bir çözeltiye batırılır ve daha sonra ayrıştırma işlemi yapılır. Bu yöntem günümüzde uçucu yağ çıkarımında çok tercih edilmemektedir. Sabit yağ çıkarımında ise en sık kullanılan yöntemler soğuk sıkım ve maserasyon yöntemidir. Maserasyonda taşıyıcı bir yağ içerisine özenle toplanan ve kurutulan bitki konur ve yaklaşık 3-4 hafta güneş görecek şekilde bekletilir. Ardından özel filtrelerle yağ süzülür ve koyu renkli cam şişelerde ve tercihen buzdolabının kapağında (yakalşık 4 derece) 6-7 ay kadar kalır. Soğuk sıkım yağ elde etme yönteminde ise yağ elde edilecek kısım mekanik basıya uğratılır ve mekanik bası sonucu ortaya çıkan ısı enerjisi ile yağ bitkiden ayrılır.