Biyolojik Tedaviler Nasıl İşlev Görür?

Biyolojik tedavilere vücudun kendi onarım sürecini geliştirmek, tetiklemek, doğal doku iyileşmesini uyarmak için öncelikle başvurulur. İyileşmenin doğal yollarla olmadığı yani kendini yenileyemeyen kıkırdak veya sinir hücrelerinde onarım elde etmek için öncelikle gereklidir.

Doğal yara iyileşmesinde karşılaşılan basamakları öncelikle sıralamak tedavi mekanizmaları hakkında fikir verecektir. Yaralanmanın olduğu ilk anda hasarlı dokunun yırtılması ile içerisinde barındırdığı kan damarlarından ve etraftaki yaralı hücrelerden serbest sıvıların saçılmasına neden olur. Vücut, başta hasarlı dokunun uzaklaştırılması ve daha sonra onarım için hasarlanmış kısmın yerine yeni kollajen oluşumunu teşvik etmek üzere, yeni kan damarları ve hücreler göndererek yanıt verir. Zamanla, hücreler arası biyolojik sinyaller, kimyasalların yardımı ile olgunlaşmasını tamamlamamış hücreler iyileşmeyi sağlamak için güçlü bir yedek doku içinde olgunlaşarak civar dokuya benzeme süreci geliştirirler. 

Biyolojik tedavilerde yaralanmış eklem kıkırdağının kalınlığını arttırmak ve gevrek hale gelerek yırtılmaya yatkın hale gelmiş hücrelerarası bağlantıları onarmak hedeflenmektedir. Eklem kıkırdağının yapıtaşı olan hücreler kollajen adı verilen ipliksi proteinlerin arasında yuvalanmış halde bulunurlar.

Dolgu materyali olarak salgılanan glikoproteinler kıkırdağının nemini ayarlamaktadırlar. Kıkırdağın sıvı miktarı, kayganlığı, şok emme gibi özellikleri için özel önem taşırlar. Mekanik etmenlerin yaralanmayla sonuçlanmasına engel olabilecek esnekliğin arttırılması da daha nemli ve elastik bir kıkırdak yapısı ile mümkün olabilir.

Biyolojik tedavi olarak vücudumuzun kollajen iskelelerinin cerrahi implantasyon (ekim), büyüme faktörlerinin enjeksiyonu, bölgesel etkili büyüme faktörleri enjeksiyonu veya serbest hücreler üzerinde reseptörleri uyarmak için bir masaj bir dizi tedavi uygulamaktayız. İyileşmeye engel olacak etmenlerin uzaklaştırılması bölgesel dolaşımın düzenlenmesi ve istirahat ile desteklemek tedavinin diğer aşamalarıdır. Bazı durumlarda yaralanma olmadan da ortama verilecek hasar hücreleri ile oluşturulacak doğal iyileşme cevabı ile etraf dokularda olumlu gelişmeler olması hedeflenebilmektedir.

Serbest hücrelerin ortama verilerek iyileşme sürecinde yönlendirici olmasının yanısıra yapısal olarak doku bütünlüğü içerisinde yer alabilmesi için bazı doku taşıyıcılarının kullanılması gerekebilir. Çatıağlar adı verilen bu materyaller hücrelerle birlikte veya vücuda yerleştirildiğinde içine hücrelerin yuvalanması maksadıyla ortam temin edici tedavi ajanı olarak kullanılmaktadırlar. Günümüze değin kompozit halde canlı ya da ölü dokular 3 boyutlu doku oluşturulması için kullanılmışlardır. Cerrahi tedavilerde tamamen veya ksenogreft adı verilen hayvan menşeyli dokular kullanılarak, hasarlı doku yerine insan allogreft dokusu kullanılmıştır. Günümüzde bahsigeçen bu greftlerin yerine biyobozunma özelliğine sahip sentetik polimer menşeyli materyaller daha fazla tercih edilmektedirler. Iyileşme sürecinde ek tedaviler ile dokuların şifasında olgunlaşmayı hızlandıracak daha güçlü bir onarım tercih edilmektedir.

Biyolojik tedavilerde ihtiyaç duyulan hücreler için kan, kemik iliği, yağ hücresi gibi kaynaklar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır.