Botulinum Toksini Tedavileri

Botulinum nörotoksini, anaeorobik bir bakteri olan Clostridium botulinum tarafından üretilmekte ve çizgili kaslarda felç oluşturarak ölüme yol açabilecek kadar ciddi olabilen botulismus adı verilen hastalığa yol açmaktadır. Bu toksin yiyeceklerle alınabileceği gibi, özellikle süt çocuklarının barsaklarında kolonize olabilmektedir. Yaralanmalar sonucu da gelişebilir. Kontamine gıdaların tüketilmesi ile mide-barsaklar aracılığı ile sistemik dolaşıma girerek kolinerjik motor nöronlara bağlanarak astilkolin salınımını inhibe eder. Böylece çizgili kaslar kasılamaz, felç olur, diafragmanın etkilenmesi ise solunumu etkileyerek ölüme yol açabilir.

Botulinum nörotoksini 20 yılı aşkın bir süredir tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Nörolojik, otolaringolojik, oftalmolojik, ürolojik gastrointestinal hastalıklarda ve kozmetik amaçlı ve ağrı tedavisinde kullanılmaktadır.

Nörolojik hastalıklar arasında hiperkinetik yani normalden fazla artmış kas kasılmaları ile karşımıza çıkan hereket bozukluklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Bu hastalıklar, servikal distoni, oromandibular distoni, blefarospazm, hemifasial spazm, kol ve bacak distonik ve spastik kasılmaları, laringeal (gırtlak) distonileri, tremorlar, myoklonus ve tik bozukluklarıdır.

Botulinum toksini kas içine enjekte edildikten sonra sinir terminaline endositoz yolu ile alınarak sinir-kas kavşağına asetilkolin adlı maddenin salınımını önler, bu madde sinir-kas kavşağına salınmaz ise kas kasılamaz ve bir çeşit felç hali oluşur, zaten anormal kasılmaları olan bir kas için bu durum tedavi edici bir rol oynar. İlacın etkisi 1-2 hafta içinde etkin hale gelir, anormal, istemsiz kasılan kasların kasılması azalır, kaybolur ve normale döner. Botulinum toksininin etkisi 3-6 ay devam eder, kalıcı değildir, ilaç etkisiz kalıp istemsiz kasılmalar tekrar başladığında enjeksiyonun da tekrarlanması gerekir.

Servikal Distoni:

Servikal distni en sık görülen primer distonilerden biridir, sıklıkla erişkin yaşta başlangıç gösterir, çocuklukta da görülebilir. Boyun kaslarında istemsiz kasılmalar vardır, baş ve boyun postüründe bozukluğa yol açar, sıklıkla ağrı ile birliktedir, başta titreme de olabilir.  Baş tortikollis8Yana dönmüş), laterokollis (omuza doğru dönük), anterokollis (öne eğik) ya da retrokollis (arkaya eğik) olabilir.

OROMANDiBULAR DiSTONi

Oromandibular distoni (OMD) fokal distonilerden biridir. Yüz, çiğneme ve dil kaslarını etkiler. OMD nin mandibüler komponenti tekrarlayıcı çene açılmasına, kapanmasına, kaymasına neden olabilir. Bu hareketler istemsiz dil, yanak, dudak ısırılmasına, konuşma ve çiğneme güçlüğüne neden olabilir. Sosyal hayatta ve yaşam kalitesinde çok belirgin problemlere yol açar.

BLEFAROSPAZM VE HEMİFASİAL SPAZM

Blefarospazm göz kapaklarında kapanmaya neden artmış kasılmalarla karakterizedir, her iki gözü birlikte etkiler, bazen tek taraflı başlangıç gösterir.

Genellikle sadece göz çevresi kasları etkilenirken nadiren kaşlar, dudaklar, çiğneme, dil, farinks ve larinks kasları da etkilenebilir. Başlangıçta parlak ışığa karşı göz kırpmada artış, gözde rahatsızlık vardır. Depresyon, kaygı, sosyal izolasyon  vardır, ve %12 olgu kör olarak düşünülebilir. Olguların çoğunda belirgin bir neden yoktur,

Hemifasial spazm ise bir yüz yarısında, düzensiz, tekrarlayıcı, istemsiz tonik-klonik kas kasılmaları ile karakterizedir. Erişkinlerde görülür,gözde kapanmaya yol açarak görmeyi etkiler, kişiyi sosyal olarak etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir.

Beyin sapında fasial sinirin çıkış zonunda arterlerin özellikle de anterior inferiorserebellar arter ya da posterior inferior serebellar arterin basısına bağlı olduğu düşünülmektedir. Akustik nöroma, fasial sinir nöroması ve adeniod kistik tümörler de neden olabilir.

FOKAL KOL VE BACAK DİSTONİLERİ

Yazıcı krampı en sık karşılaşılan formudur. 18. Yüzyıldan beri bilinmektedir. Elde iş yaparken içe ve öne fleksör kaslarda kasılma olmakta ve bu kasılma işin yapılmasına izin vermemektedir.

Ayakta görülen kasılmalar daha nadirdir, Parkinson hastalığında erken dönemde ya da geç dönemde l-dopa tedavisinin komplikasyonu olarak görülebilir.

DİĞER HAREKET BOZUKLUKLARI

Tremorda (titreme), özellikle eller, kollar ve baş tremorlarında etkili olabilir. İdiopatik, Parkinson ya da serebellar tremorda etkilidir. Çene ve ses tremorunda, platal tremorda da etkilidir. Rijid akinetik Parkinson hastalarında, ellerde yumruk pozisyonuna neden olan kasılmalarda da kullanılmalıdır.

Vokal ve motor tiklerin tedavisinde, myoklonus ve stiff-person hastalarında da etkili olmaktadır.