Boyun Fıtığı Nasıl Oluşur?

Boyun fıtığı, boyun omurgasındaki intervertebral disklerin hasar görmesi sonucu oluşan bir durumdur. Boyun omurgasında 7 omur ve ikinci omurdan başlayarak birinci sırt omuruna kadar omurlar arasında 7 intervertebral disk bulunur. İntervertebral diskler, omurganın her bir omurunun arasında bulunan kıkırdaklı yapılardır ve hem omurganın öne-arkaya, yanlara esnekliğini ve döner tarzda (rotasyon) hareketine aracılık eden hem eklem hem de yük emici amortisörler olarak görev yapan yapılardır. Her bir disk, üç ana bileşenden oluşur: Anulus fibrozus: Dış tabakadır ve sert bir kıkırdak dokusundan oluşur. Anulus fibrozus, diskin merkezine doğru yayılan halka şeklindeki liflerden oluşur. Bu lifler, diski bir arada tutar ve içerideki jel benzeri maddenin dışarı çıkmasını engeller. Nukleus pulposus (çekirdek doku): İç tabakadır ve jöle benzeri bir yapıya sahiptir. Nukleus pulposus, diskin merkezinde bulunur ve su tutucu özelliği olan mukopolisakkarit içeriği akışkan ve peltemsi bir özellik sağlar. Bu jel benzeri madde, omurga üzerindeki dikey yükü emer ve diskin çeperine yönlendirerek basınç emici özellik sağlar. Endplate: Diskin üst ve alt yüzeylerini kaplayan kemik dokusudur. Alt ve üst endplate, disklerin omurlara yapışmasını ve omurlardaki kan akımına arayüz oluşturarak disk dokusunun beslenmesini sağlar. Endplate kireçlenmesi (kalsifiye olması) diskin beslenmesini engelleyerek su içeriğinin kurumasına (dehidrate olmasına) ve fıtıklaşmasına sebep olur. Çoğu fıtık hastasında mikroskop altında şu durumu görürüz: endplate tahrip olmuştur (dejeneredir) ve nükleus pulposus kuruyarak akışkanlığını kaybetmiştir. Beslenmesi bozulmuş annulus fibrosus (dış çeper) çatlamıştır ve disk içeriği dışarı fıtıklaşarak sinirleri sıkıştırmıştır. İntervertebral diskler, omurga hareketliliği ve şok emilimi için önemlidir. Diskler, omurgaya gelen yükü dağıtır, omurganın esnekliğini sağlar ve omuriliği korurlar. Ancak, yaşlanma, travma veya aşırı yüklenme gibi durumlarda disklerde hasar meydana gelebilir ve boyun fıtığı gibi durumlar ortaya çıkabilir Boyun fıtığı genellikle aşağıdaki faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıkar:

Yaşlanma: Diskler, yaşlandıkça yukarıda anlattığım tahribat (dejenerasyon) süreci başlar ve su içeriğini kaybederek daha az esnek hale gelir. Bu da disklerin kolayca yırtılabilmesine ve fıtık oluşturabilmesine neden olabilir.

Disk dejenerasyonu: Disklerin yapısal değişiklikler yaşadığı aslında doğal dejeneratif bir süreçtir. Ama dejenerasyon aşırı kilo alan ve ağır yük taşıma gerektiren işlerde çalışan insanlarda hızlanabilir. Hızlı dejenerasyona bağlı olarak disklerin elastikiyeti azalır ve daha kolay yırtılabilir hale gelir.

Disk yırtılması: Disklerin dış tabakası zayıfladığında veya aşırı yüklenmeye bağlı olarak yırtıldığında, içerideki jel benzeri bir madde olan nukleus pulposus dışarıya çıkabilir ve sinirlere veya omuriliğe baskı yapabilir.

Travma: Boyun bölgesine yönelik bir kaza, düşme veya spor aktiviteleri sırasında omurga üzerindeki disklere travma uygulanabilir. Bu da disklerin hasar görmesine ve fıtık oluşmasına neden olabilir.

Hareketsizlik ve yanlış duruş: Uzun süreli oturma, yanlış duruş veya sürekli tekrarlanan hareketler, boyun bölgesindeki omurgayı destekleyen kasları zayıflatarak disklere binen yükün artmasına neden olur. Bu da fıtık riskini artırabilir. Boyunda oluşan fıtıklar, omuriliği veya sinir köklerini sıkıştırarak ağrı, uyuşma, karıncalanma ve zayıflık gibi semptomlara neden olabilir. Bu türk şikayetler olduğu zaman boyun fıtığı teşhisi ve tedavisi için bir uzmana başvurmanız önemlidir.