Bruksizm

Bruksizm, tekrar eden çiğneme kasları aktivitesi olup, uyanık halde ve uyku sırasında oluşan diş sıkma ve diş gıcırdatmadır.

Bruksizmin sebepleri tam olarak belirlenebilmiş değildir. Genetik, fiziksel ve psikolojik etkenler oluşmasında etkili olabilmektedir. Oluşma riskini arttıran en önemli durumlar 4 kategoride toplanabilir;

     - Duygusal stres,

     - Tütün, alkol ve kahve tüketimi,

     - Uyku apnesi,

     - Kaygı bozuklukları.

     Bunların dışında yaşda bruksizm için bir diğer belirleyici etkendir. Çocuklarda da diş sıkma ve gıcırdatma görülmektedir. Ancak çocuklarda görülen bu durumlar genellikle süt dişlerin düşüp daimi dişlerin sürmesiyle ortadan kalkar.

     Ayrıca ilaç kullanımı bruksizme sebep olabilir. Bazı antidepresanların yan etkisi diş sıkma ve diş gıcırdatmadır.

     Bruksizme kesin tanı ancak elektrofizyolojik araçlar ile konulabilir. Bu araçları kullanmadan detaylı bir klinik muayene ve anemnez sırasında hastanın geri bildirimleri tanının konmasını sağlar. Anamnezde hasta stresten, uyku bozukluklarından, baş boyun ağrılarından ve antidepresan kullanımından söz ediyorsa bruksizmden şüphelenilmelidir. 

     Bruksizmin ağız ve çene dokularında belirtileri çok açıktır. Uzun süredir bruksist olan hastalarda dişler aşınmış ve kırılmıştır. Hastanın aşınan dişlerinden dolayı dikey yüz boyu azalmış ve yüz yuvarlaklaşmıştır. Bu durum estetik problemleri de beraberinde getirir. Aşınmış dişler daha az gözükür ve renkleri daha sarıdır, dolayısıyla hastada daha yaşlı bir görünüm oluşur. Yüz yuvarlaklaşmasının bir başka sebebi artmış çiğneme kasları faaliyetine bağlı olarak çiğneme kaslarının belirginleşmesidir. Yine bruksizme bağlı olarak çene eklem rahatsızlıkları oluşabilir. Hasta ağzını açarken çene ekleminde ağrı hisseder, eklemlerin birinden ya da her ikisinden sesler gelir. Hastanın ağzını açamadığı durumlarda oluşur. 

     Bruksizmin kesin tedavisi yoktur. Tedavi daha çok klinik şikayetleri ortadan kaldırmak amacıyla yapılır, bir yerde semptomatiktir denebilir. Amaç dişlerde ve çene eklemlerinde daha fazla hasar oluşmasını engellemektir. Bruksizme sebep olan uyku apnesi is hasta bu konuda uzman doktora başvurup tedavi olmalıdır. Kaygı bozukluğu ve strese bağlı olarak diş sıkan ya da gıcırdatan kişilerde tedavi psikiyatristle ortak sürdürülmelidir. Diş sıkmaya ya da gıcırdatmaya sebep olan bir antidepresan kullanılıyorsa psikiyatriste bu ilacı değiştirmesi tavsiye edilir.

     Bruksizme sebep olan diş problemleri varsa bunlar tedavi edilmelidir.