Buerger Hastalığı

İlk kez 1908 yılında tanımlanmış olan bu hastalık, sigaraya bağlı el ve ayak damarlarında ilerleyici tıkanıklık oluşturan sigara bırakılmadığı taktirde uzuvların kesilmesine kadar gidebilen damar hastalığıdır.

Buerger hastalığı, atardamarlarda meydana gelen mikropsuz iltihaplanmadır. Atardamarlarda meydana gelen bu iltihaplanmayı anlamak için, vaskülit adı verilen iltihaplanma durumlarına değinmekte fayda vardır.

Vaskülit; kan damarlarının bir bölümünde meydana gelen iltihaplanmalar olarak bilinmektedir. Vaskülit meydana gelmesiyle, kan damarları daralarak pıhtılaşmakta ve beraberinde tıkanmaktadır. Kan damarlarının tıkanmasıyla; el ve ayaklarda ağrı meydana gelmekte, dokular hasar görmekte hatta hızlıca tedaviye başvurulmaması durumlarında dokuların ölmesine sebep olabilmektedir.

Buerger hastalığı, el ve ayakta bulunan atardamarlarda öncelikle iltihap oluşmasıyla kendini göstermektedir. Oluşan bu iltihap sebebiyle damarlarda daralma ve pıhtılaşma oluşmaktadır. İltihaplı pıhtının atardamarı tıkaması, artık gözle görülebilecek birtakım semptomları beraberinde getirmekte, tıkanmaya bağlı şiddetli ağrılar ve açık yaralar ortaya çıkmaktadır. Özellikle ayaklarda oluştuğu gözlemlenen bu yaralar, hastaların %70’ inde ortaya çıkmaktadır. Şiddetli ağrılarla birlikte ortaya çıkan açık yaralar kangren riskini de beraberinde getirmektedir. Tedavi edilmeyen Buerger hastalıklarında, şiddetli ağrı veya kangren sebebiyle uzuvların kesilmesi söz konusu olabilmektedir. 

Yapılan araştırmalara göre Buerger hastalığı genellikle 20-50 yaş aralığındaki kişilerde ortaya çıkmaktadır. Yine yapılan araştırmalar ışığında belirtebilmekteyiz ki, Buerger hastalığı genellikle sigara kullanan kişilerde görülmekte olan bir hastalıktır. Hatta Buerger hastalığı   yakın döneme kadar, sigara bağımlısı erkeklerde daha sık rastlanan bir hastalık olarak bilinmekteydi, ancak son zamanlarda sigara bağımlısı kadınlarda da görülme oranı artış göstermiştir.  

Buerger Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Buerger hastalığının oluşumunda çeşitli faktörler etkili olsa da belirtmek gerekmektedir ki, en temel ve etkili faktör, sigara kullanımıdır. 

-Sigara tüketimi; Buerger hastalığını oluşturan en temel faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Sigara kullanımı insan vücuduna pek çok zarar vermektedir ancak, bu hastalığın oluşumunda direk olarak baş faktörü oluşturmaktadır. Sigara kullanımı öncelikle kan akışkanlığına etki etmekte, kanın akışkanlığının azalmasıyla birlikte, pıhtılaşma ve pek çok damar hastalığı ortaya çıkmaktadır. Ayrıca sigara içerisinde bulunan, başta karbon monoksit olmak üzere pek çok zararlı madde kana karışarak iltihabı tetikleyen unsurlar oluşturabilmektedir. 

Yapılan araştırmalara göre, Buerger hastalığı ortaya çıkan kişilerin büyük çoğunluğu sigara tiryakileridir. Atardamarlarda meydana gelen tıkanıklıkların, damarlardaki kanın akışkanlığıyla doğrudan ilgisi bulunmaktadır. Oluşan tıkanıklık sonucu geçici sıkışmayla kendini gösteren bu hastalık, sigara kullanımıyla önemli oranda beslenmektedir. 

Buerger hastalığının kesin nedeni bilimsel olarak henüz ortaya koyulamamıştır ancak sigara kullanımıyla beraber, bu hastalığın oluşumuna etki eden birkaç faktör sayabilmekteyiz. Bu faktörler;

-Soğuk hava

-Yaşanan travmalar

-Kalsiyum ve kolin metabolizması bozuklukları sayılabilmektedir. 

Sigara kullanımının yanında, soğuk havaların da etkisiyle yaşanan travmaların (çarpma, vurma, kaza vs.) vücut tarafından daha hassas karşılanması söz konusu olabilmektedir. Özellikle kalsiyum ve kolin metabolizmasındaki bozukluklar da bu durumlarda yaşanacak etkileri arttırmaktadır.

Buerger Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Buerger hastalığında belirtiler aniden ortaya çıkabileceği gibi sinsi bir ilerleme de gösterebilmektedir. Bu bakımdan buerger hastalığını belirtileri bakımından iki ana başlığa ayırarak belirti niteliklerini gözlemleyebilmekteyiz. 

-Hafif seyreden buerger hastalığı; belirtilerin yavaş ve sinsice ortaya çıktığı buerger hastalığıdır. Bu hastalıkta belirtiler, ortalama 1-2 yıl içerisinde kendini göstermektedir. 

-Hızlı ilerleyen buerger hastalığı; belirtilerin 1-2 ay gibi bir sürede, hızlıca kendini gösterdiği hastalıklardır. 

Bu doğrultuda Buerger hastalığı belirtilerini şu şekilde sıralayabilmekteyiz:

-El, kol, ayak ve bacaklarda meydana gelen geçici ağrılar

-Kan damarlarında görülen iltihaplanmalar

-Soğuk havalarda el ve ayak parmaklarında görülen renk solması, etkilenmiş parmaklarda el ve ayak parmaklarında morumsu kırmızı renk değişimleri

-El ve ayak parmaklarının soğuk ve nemli olması

-El ve ayak parmaklarında oluşan şiddetli ağrılar ve açık yaralar

-El ve ayak parmaklarında kangren görülmesi

-El ve ayakların üşümesi, beraberinde oluşan soğukluk hissi

Buerger hastalığında belirtiler kendini göstermeye, öncelikle tek bacakta ya da iki bacakta da hissedilen soğukluk hissiyle başlamaktadır. Parmaklarda, ayağın üst bölümünde, topuk ve baldırlarda kendini hissettiren sızılar, zamanla şiddetli ağrılara dönüşmektedir. Başlarda yürümeyle kendini gösteren bu ağrılar dinlenmeyle geçmektedir, ancak hastalığın ilerlemesiyle dinlenme bu ağrıların geçmesini sağlayamaz hale gelmektedir. 

Günlük hayatta oluşabilecek basit yaralar (tırnak kesme, ayakkabı vurması veya çarpma vs.) buerger hastalığında iyileşme gösterememekte, hatta ağrıların da artmasına neden olarak yaranın yayılmasına yol açabilmektedir. Yayılan yara, sonraları kangrene neden olarak oluştuğu uzuvun kesilmesiyle sonuçlanan durumlar oluşturabilmektedir. 

Buerger Hastalığının Teşhis Ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Buerger hastalığında, öncelikle hastalığın ilerlemesini önlemek ve seyrini kontrol altına almak için, ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Damar genişletici, pıhtı önleyici ve kan sulandırıcı gibi ilaçlarla hastalığın seyri kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır. 

Buerger hastalığının ilerlediği durumlarda ise, damarlardaki daralmayı ve sıkışmayı ortadan kaldırmak için cerrahi müdahale gerçekleştirilmektedir. Buerger hastalığı için gerçekleştirilen cerrahi müdahale yoluyla sempatik sinir düğümleri alınmaktadır. (Sempatektomi)

Vücutta anormal olarak görülen tüm durumlarda ve bütün hastalıklarda olduğu gibi Buerger hastalığında da, erken teşhis tedavi için oldukça önemli bir noktayı oluşturmaktadır. Hastalığın seyrinin kontrol altına alınabilmesi ve daha fazla ilerlemesinin önlenebilmesi açısından erken tedavi şarttır. Çünkü yukarıda da belirttiğimiz gibi, Buerger hastalığı yavaş ve sinsice ilerleyebilen birtakım belirtiler de gösterebilmektedir. Ayakta soğukluk ve ayak renginde değişiklik gibi durumlar, yürürken hissedilen ağrıyla birlikte gözlemlendiğinde bir an önce doktora başvurmak gerekmektedir.