Büyük Bedenlerin İçindeki İnce Ruhlar
Yazar Seda Arı Üzer • Psikolog • 25 Şubat 2022 • Yorumlar:
Katman katman yağların ardına gizlenmiş, incinmiş ruhların hikayesidir obezite. Onlar; aynaya her baktıklarında, yeni bir ortama ilk adımını attıklarında, alışveriş esnasında, aile içinde, dost meclisinde kısacası her yerde kendilerini kusurlu hisseder. Bedenindeki kalın görünüşün verdiği kusurluluk hissiyle yaşama tutunmaya, sosyalleşmeye çalışır ancak (kusurluluk şeması), standartların ötesindeki iri bedenlerinin görüntüsü ne yazık ki diğerleri tarafından hoş karşılanmadığı gibi çoğu zaman da ruhuyla bütünleştirilmiştir. Oysa ki onlar hayatta en çok incinen kişilerdendir (incinmiş çocuk modu). Hayatlarındaki mutsuzluğu, stresi, öfkeyi, travmanın verdiği acıyı bastırıp hep içlerine atmışlardır(duyguları bastırma şeması). Ve ruhlarında hissettikleri bu acılardan kurtulabilmek için kendilerini avutacak bir şeyler arayışına girmişlerdir(kopuk avungan mod). Aşırı yemelerinin nedeni mutsuzluğa, sevgisizliğe verilen küçük bir mutluluk molasından başka bir şey değildir.
Tıpkı bir bebeğin kendisini gergin hissettiği her anda annesinin şefkatli kolları arasında huzur içinde gereksimlerinin karşılanmasına ihtiyaç duyduğu gibi o da kendisini rahatlatabilmek için yiyeceklerin kollarına atıverir.(oral saplantı,freud- kopuk avungan mod). Böylece canını sıkan duygulardan anlık kurtulur. Ancak yiyeceğin verdiği küçücük haz bitince, masallardaki gibi kül kedisine dönüverir. İşte o an, kaçtığı tüm gerçeklerle yüzleşir, aldığı kilolar gözünde büyümeye başlar ve o an kendini cezalandıran vicdanının sesi ona eşlik eder. “Offf, o son yemeği yemeyecektim, yarın hiçbir şey yemeyeceğim!”(cezalandırıcı ebeveyn modu) bu sesin ardından diyet yapma kararını bilmem kaçıncı kez vermiştir. Ancak başaramamıştır. Diyet ve spor bünyesini zorlayan şeylerdir ve bunun için konfor alanından çıkması gerekmektedir. (yetersiz öz denetim şeması) hayatta kendisini sevilmez hissettiren geçmiş aile yaşantısı üstüne, kiloların verdiği kusurluluk düşüncelerinin de eklenmesiyle kimse beni sevemez düşüncesi zihnine iyice kazınır(duygusal yoksunluk şeması). Belki kusurlarının acımasızca yüzüne vurulduğu, alay edildiği hatta hakaret boyutuna eriştiği acı deneyimler de yaşamıştır. O da bu deneyimler neticesinde herkesin kendisini kusurlu gördüğünü ve dalga geçtiğini düşünmüş olabilir (kusurluluk şeması ve kuşkuculuk şeması şema kökeni). Yoğun hissettiği kusurluluk duygularıyla kendisinin hiç kimse tarafından sevilmeyeceğine inanıp iyice kabuğuna çekilmiş kendisini tüm insanlardan izole etmiş olabilir (sosyal izolasyon şeması- sosyal çekilme modu). Kendisini soyutladıktan sonra ruhundaki duyguları hafifletmek için tıkınırcasına yerken (kopuk avungan mod); ayaklarına yüklenen ağırlık ne yazık ki daha da artmıştır. Bedenin irileşmesi, kendisini daha da çıkmaza sürüklemiştir. Yiyerek aştığını düşündüğü tüm dertleri, karşısında büsbütün durup aynaya her baktığında yüzüne tokat gibi çarpmaktadır. Çocukluğunda en çok hissettiği sevgisizlik duygusu bu sefer sevilmezlik duygusuyla yer değiştirmiştir. Görüntüsünü, kendisi bile sevmezken bir başkasının da sevemeyeceğine inanarak kendisini ait hissettiği bir ortam bulamamıştır.(kusurluluk şeması, sosyal izolasyon, şema teslimi) Bir zamanlar ruhsal bütünlüğünü korumak için seçtiği ve alışkanlık haline getirdiği yolun (kopuk avungan-kopuk korungan modun) miadı dolmuştur. Artık bastırdığı, yok saydığı duygularıyla korkusuzca yüzleşmeye, sağlıklı bir şekilde duygularını yaşamaya ve ifade etmeye ihtiyacı vardır. Duygusal yüklerinden arındıkça hem ruhu hem de ayakları huzur bulacaktır. (sağlıklı erişkin modununa geçiş)
Bu sayıda sizlere Şişman Sevgilim filminden bahsetmek istiyorum. Hanna sıcak sesiyle dikkat çeken kocaman sevgi dolu bir kalbe sahip; şişman, sakar ve görece çirkin bir kızdır. En büyük hayali ünlü bir şarkıcı olmaktır ancak önündeki en büyük engel dış görünüşüdür (kusurluluk şeması). İdeallerin ötesindeki güzelliğin sahnede yer almayacağını düşünen bir toplumda o yalnızca sahne ardında bırakılan bir sestir (toplumun yüksek standartları). Onun etkileyici sesi , çekici vücuda sahip Amy yi Kore’nin popüler sanatçı yapmıştır ve aynı zamanda Hanna akıl hastanesinde kalan babasının ihtiyaçlarını karşılayabilecek parayı kazanabilmek için sesinin etkileyiciliğini kullanarak telefonda sex uygulamasında da çalışmaktadır. Hanna yalnızca sesinin duyulduğu bedeninin iyice gizlendiği işlerde çalışmıştır.(kusurluluk şeması- şema kaçınması). Hanna, Amy’nin yapımcısı ve sevgilisi olan Sang-Jun’a deliler gibi aşıktır. Sang-Jun bilmese de Hanna tüm şarkılarını ona duyduğu aşk ile söylemektedir. Hanna’nın Sang’a olan ilgisi, konser sonrası Sang’ ın Hanna’ya sarılmasıyla Amy’yi kıskançlık krizine sokmuştur ve bu yaşanacak tüm olayların tetikleyicisidir.
Hanna arkadaşının yanına giderek, Sang hakkındaki duygularından ve konser sonrasında ona sarılmasından heyecanla bahsettiğinde aldığı cevap da inciticidir.“ Erkekler için 3 çeşit kadın vardır; güzel olanlar hazinedir. Ortalama olan bizler hediyeyiz, sen defolu malsın anlıyor musun şimdi?” (Hanna’ nın kusurluluk şeması tetiklenmiştir) tam bu esnada Hanna, yaşamış olduğu incinmişliği hafifletebilmek için yemek yemek ister. (kopuk avungan mod)
Amy, Sang’ın doğum gününde, Sang’ın adına, Hanna’ ya kilolarını yüzüne vuracak, kusurlu gösterecek kırmızı elbise gönderir. Ve aynı elbiseyi kendisi de giyer. Sang’a ve Hanna’ya bir ders verecektir. Amy’nin bu davranışı en çok da kendisine zarar verecek olsa da yine de kendisini alıkoyamaz (Kusurluluk şemasının aşırı telafisi, bir başkasının kusurlarını göstermeye çalışmaktır). Durumu anlayan Hanna doğum günü partisinden ağlayarak ayrılır. Bu Sang’ın oldukça canını sıkmıştır ve Amy’ye şunları söyler: “Çok
komiksin, ne kadar aptallaşabilirsin? Asla anlayamayacağım. Stil sahibi olarak yaşamak istiyorum. Ama sen yardımcı olmuyorsun. Bu benim için bir sorun. Yedek dansçı olduğun günleri mi özledin? Ondan hoşlandığımı mı sanıyorsun? Nasıl biri olduğunu hatırlatmak zorunda değilsin. Kendi haline bırak onu. Bize geldiği için minnettar olmalısın. O yetenekli, ama çirkin ve şişman. Sen yeteneksizsin, ama çok güzel ve seksisin. Senin için her şey yolunda. O, senin için yaşıyor. Dinle, onu kullanıyoruz sadece. Anladın mı ? Nazik ol ona. Eğer çekip giderse her şey biter” der. (Sang’ın stil sahibi olabilmek için Hanna’yı kullanmasına neden olan şemaları;
statü arayıcılık şema teslimi, kuşkuculuk şeması aşırı telafısi -manüpülatif mod). Tüm bunları duyan Hanna ağlayarak evine gider. Bu yaşadığı 2. travmatik aşk deneyimidir. İlkinde diyet hapları satan birine aşık olmuştur. O diyet haplarını sattıktan sonra Hanna’ya iyi dileklerde bulunup hayatından çıkmıştır. Bu travmatik aşk acısıyla kendisini kullanılmış hissetmiş (kusurluluk, duygusal yoksunluk ve terk edilmenin acısı birleşmiştir) hiç bir şey yemeden bir sürü diyet hapı içmiş soluğu hastanede almıştır. (cezalandırcı ebeveyn modu)“ O gece öğrendim ki aşk ve diyet bana göre değil” demiştir. Ama aşk planlanan bir eylem olmadığından yine kalbi biri için atmaya başlamıştır. Tüm bu konuşmayı duyan Hanna’nın dünyası yine başına yıkılmıştır. Kendisini kusurlu hissettirecek birine aşık olmuş, inanmış ve güvenmişti ancak duyguları kullanılmıştı. (Hanna, kendisini kusurlu hissettirecek kişilere aşık olmasını Şema kimyasıyla açıklayabiliriz) Bir de tüm bunlar yetmezmiş gibi çirkinliği ve kilosu tüm kusurları karşısına çıkmış, aşık olduğu kişinin ağzından dökülüvermişti. O, genç bir kızdı ve onun da diğerleri gibi değerli hissetmeye ihtiyacı vardı. Son umudu da bitince Hanna, gerçekten çekip gitmek istedi, sahne arkasından değil ama dünyadan! Gazı açtı pencereleri kapattı ve ölüm için hazırdı. (cezalandırıcı ebeveyn modu). Ta ki telefon çalana dek. Arayan telefondaki sex uygulamasındaki estetisyen müşterisidir. Onunla konuşunca bir anda yaşama yeniden tutunmak ister. Ve ardından soluğu onun yanında alır. Doktorun ölüm riskinin yüksek olduğunu söylemesi üzerine Hanna,“ Dün öldüm. Hayatım senin ellerinde. Son verebilirsin ya da kurtarabilirsin” der ve zorlu ameliyat başlar. Hanna intihar etmeyi göze alıp ardından da ölüm riski yüksek bir ameliyata girmeyi düşündüren nedir? Yaşamış olduğu tüm duygusal dertleri, sevgiye olan açlığı, kusurlarının yüzüne çarpılması, bu bedenle aşık olunan bir kadın olunamayacağını bilmesi, kendi masum duygularının kullanılması onun hayatındaki bu büyük değişime girmesine neden olmuştur. Yaşamış olduğu tüm acıların ancak ideal bir benlikle üstesinden geleceğine inanmıştır. Ve o büyük ameliyata girmiştir. Adeta kusursuz ve doğal bir güzellik ortaya çıkmıştır her ne kadar yapay da olsa o, istediğini elde etmiştir. Tüm kusurlarından arınırcasına yenilenmiştir. (kusurluluk şeması aşırı telafisi, yüksek standartlar şeması.)
Artık, Hanna bir yıllık değişimin ardından göreni kendisine aşık eden birine dönüşmüştür. Aynı hareketleri yapsa da öncesinde kaba duran Hanna şimdi müthiş bir zarafete bürünmüştür. Kimsenin tanıyamayacağı biridir artık o. Geçmişin tüm acısından kurtulmanın zamanı gelmiştir. Bir zamanlar kusurlarıyla dalga geçen, onu kullandığını söyleyen büyük aşkının yanına gidecektir. Bedensel değişimi ruhsal olarak kendisini çok iyi hissettirmiştir ve o artık Jenny olmuştur. Reddedilemeyecek kadar kusursuz bir güzeldir. Ancak gerçek benliğini Sang’tan saklamak zorunda kalması, Amy’nin, Hanna’nın sesini tanıması ve bu gerçeği ortaya çıkarmak için uğraşmasıyla işler iyice zorlaşmıştır. Kendisini gizleme çabaları sevdiği insanları teker teker kaybetmesine neden olmuştur. Hanna bu süreçte Sang’ı kendisine aşık etmeyi başarıp sanatçı olma konusunda da bayağı bir yol almıştır. Sang’ın kendisine karşı ilgisi onu mutlu etse de yakınlaşamayacağını çok iyi biliyordur. Çünkü bedeninin her bir parçası silikondur ve ona dokunduğu anda ortaya çıkabilir. Zarar görebilir vs. yani Hanna’nın kusurluluk duyguları ideal bir benlik içindeyken her istediğini elde etmişken bile yine de son bulmamıştır (Kusurluluk Şeması).
Bu süreçte Sang, Hanna’nın hareketlerinden onun olduğunu anlar. Ertesi gün, büyük gündür. Konser vardır. Hanna, hayallerine Jenny olarak ulaşmıştır. Büyük kitlelerin önünde büyük bir konser düzenlenmiştir. Mutluluktan uçması beklenirken o, hiç de mutlu değildir. İdeal benliğinin açtığı yaralar Hanna’nın ruhuna zarar vermekte tüm sevdikleriyle arasına kalın duvarlar örmektedir. Jenny olmanın verdiği sorumluluk artık Hanna’yı bitirmektedir. Yıllarca hayalini kurduğu o sahneye dahi çıkmak istemez. Sang’ın ikna çabasıyla sahneye çıkar. Jenny olduktan sonra, yanına dahi gidemediği babası da oradadır. Sahne kararır ve seyirciler heyecanla onu beklemektedir. Konser başlar ancak Jenny, durgun ve üzgün bir şekilde sahneye çıkar. Babası sahnenin önüne kadar koşar gelir ve görevliler tarafından tam uzaklaştırılırken Jenny artık dayanamaz ve şunları söyler “Durun! Bunu yapamam. Gerçekten yapamam. Özür dilerim . Gerçekten üzgünüm. Ben Jenny değilim. Ben Hanna’yım. Kang Hanna. Çirkin, şişman bir kızdım. Yani arkada saklanıp başkasının yerine şarkı söylerdim. Sonra estetik ameliyat oldum. Baştan aşağı her yerim. Şimdi güzelim. Şarkı söyleyebiliyorum. Aşık oldum. Jenny olmaktan çok mutluydum. Ama üzgünüm. Her şeyi mahvettim. Arkadaşlarımı, babamı ve kendimi terk ettim. Kim olduğumu bilmiyorum artık. Nasıl göründüğümü hatırlayamıyorum, yapamıyorum. Seni özledim Hanna.’’ Tam bu sırada Sang, Hanna’nın şarkı söylediği eski videosunu sahneye verir. Herkes şaşkındır. Jenny, “Ben buyum. Kang Hanna’’ der.( Jenny’nin bedeni, Hanna’nın ruhuyla bütünleşmiştir.) Seyirci ağlar ve önemli değil sözleriyle tüm sahne ayağa kalkar. Hanna’nın son sözleriyle “ Jenny burada değil.
Ama şişman ve çirkin bir kızın şarkısını dinlemek isterseniz lütfen ilk ve son kez’’ deyip şarkısını ağlayarak söylemeye başlar. Tüm gazete ve dergilerde şu başlıklar atılmıştır. “ Şok eden itiraf, Jenny sahteymiş, Jenny böylece yok oldu gitti. Sonsuza kadar. Ama Hanna başardı.”. (incinmiş çocuk moduyla, duygularını bastırmadan, gizlemeden açıkça ortaya koymasıyla Hanna, herkesin sevgisini kazanmıştır.)
Sang’ın, Hanna’ya karşı gittikçe artan ilgisi üzerine kardeşiyle yapmış olduğu konuşmada Hanna’nın masumiyetini sevdiğini itiraf etmiştir. Sang, Hanna’nın dış görünüşünü değil masumluğunu sevdiğini söylemiştir.( Ancak eski Hanna’nın şişman ve çirkin olması onu kusurlu görmesine, ve kullanmasına neden olmuştu. Şimdiyse ona aşıktır. Aynı ruh farklı iki beden, peki neden? Toplumun yakışıklı erkekle güzel kız beklentisi, Sang’ın Hanna’ya olan ilgisini gizlemiş olabilir. Böylece ruhen kendisine çok da uymayan Amy gibi biriyle yakınlaşmıştır. Kusursuz güzel belki kendi içsel kusurlarını da gizlemektedir. Statü arayıcılık da birleşince mükemmel sevgiliye olan arzu gittikçe artmış olabilir.)
Kusurlar özde değil, düşüncede yaşarlar. Sizi, kusurlarınızla birlikte sevebilecek insanlarla birlikte olabilmeniz dileğiyle...