Çağımızda Çocuk Yetiştirmek

Her çocuk oldukça özel ve tamamen kendine has bir potansiyelle dünyaya gelir ve bu potansiyel ancak yeterince uygun bir ortam olduğunda filizlenerek ortaya çıkabillir.

Çocukta bulunup ortaya çıkmayan her bir potansiyel başta o toplum olmak üzere, tüm insanlık için bir kayıp anlamı taşımaktadır.

Biraz daha açarsak çocuk yaşamın erken yıllarında dış dünyayı daha çok anlamaya çalışır ve dünyaya dair aldığı bu verilerin ileriki yıllarda hem dış dünyayı hem de kendini anlamlandırıp konumlandırmasını sağlar.

Çocukluk deneyimleri bizlerin kendimiz ve evrendeki diğer her şeyle ilişkimiz açısından bir ön şablon oluşturuyor ve dünya algımız için gözlük görevi görüyor.

Böylelikle dünyaya dair temel kabul ve görüşlerimizi etkilemesinin yanında bu deneyimler zihinsel normlarla geleceğe dair ideallerimizi de belirliyor.

( ben bu hayatta neredeyim benlik algım nasıl nasıl birisi olmak istiyorum)

İngiliz Pediatrist ve Psikanalist Donald W. Winnicott’ın “Yeterince İyi Ebeveynlik “ kavramını konuşuyor olucaz.

1.Mükemmel değildir, bazı eksiklikleri ve yetersizlikleri ile çocuğunun zihinsel ve duygusal gelişimine olanak tanır.

2. Diğer taraftan çocuğunun karşılaştığı yoksunlukların da onun baş etme kapasitesini aşarak travmatik hale gelmesini engeller yani bir denge gözetir.

Sağlık ; bedensel , ruhsal, ve sosyal olmak üzere üç parametreden oluşur. 

Çocuk gelişiminin de fiziksel zihinsel ve psikososyal olmak üzere üç farklı boyutu vardır. 

Bunları unutmamamak ve birbirleriyle ayrılamayacak derecede yakın bir ilişki içinde olduklarını hatırlamak gerek.

Kısıtlanma 

Winnicott “ bedenle ilgili hatalar yapmak böylelikle çeşitli hastalıklara neden olmak mümkündür. Ancak hiçbir şey hiçbir şeyi olmayan bir çocuk yetiştirmekten daha kötü olamaz “ der.

Her çocuk zaman zaman sakatlanır hastalanır ancak  yaşamın olağan stres ve sıkıntıları çocukların baş edemeyeceği düzeyde değildir. Sandığımızdan çok daha esnek ve dayanıklı yapıları vardır. Çocukları bu tür aksiliklerden koruyayım derken zihinsel duygusal ve sosyal gelişimlerini sekteye uğratmamak gerekir.

Hepimizin çocukluk yıllarında da şimdiki yetişkinlik çağında da dışarıda başımıza bir sürü şey gelebilir. 

Bunlar travmatik olmadığı sürece çocukların hem kas ve iskelet sistemini hem de bağışıklık ve sosyal duygusal gelişiimini destekler. Travmatize etmekten sürekli korkmak da bir yerden sonra travmanın ve kaygının temelini oluşturur. 

Travmatize olması için gerçekten aşamayacağı bir olay olması lazım mesela çok fazla İhmal edildiğinde görmezden geldiğinde gerçekten çocuk herhangi bir yükü taşıyamadığına dair de alarm veriyorsa o zaman bunlar ayrı değerlendirilmeli ama yaşamın içindeki deneyimler çocuğa Baş etme stratejisi kazandırır. Burda nasıl karşıladığı sizle alakalıdır ve yaşam boyu bu kapasite ile devam eder. 

Bu yüzden hata yapmaktan korkmadan çocuklarımıza gerçekliği sunmamız gerekiyor.

Çocuklaırn aynı zamanda psikolojik sağlamlık için doğa ile temas etmesi çok önemlidir son yıllarda yapılan araştırmalarda toprak ve doğayla yakın ilişki içinde büyüyen çocukların daha az alerjik hastalığa ve psikolojik soruna yakalandığını gösteriyor .

Çocuğun ileriki yaşamında en etkili olan şeylerden birisi de anne baba ile olan ilişkisi. 

Anne babanın sadece çocukları ile olan ilişkisi değil birbiriyle olan ilişkisi de çok önemlidir ve bu çocuğun sonraki yakın ilişkileri için de oldukça şekillendirici bir etkendir.

Her çocuğun üç tane ebeveyni vardır . İlk ikisi anne ve babasıyla olan ilişkisi üçüncüsü ise anne babasını birbiriyle olan ilişkisidir.

Etkin Ebeveyn Uygulamaları

Çocuklarımızın bizim gibi biricik bireyler olduğunu bilmek ve ona göre söylemlerimizi şekillendirmek çok önemlidir.

Her çocuğa işleyen kuralla birlikte her çocuğun ihtiyacı da farklıdır. Çocuklarınızın birbirinden farklı olabilir bu da ebeveynleri zorlayan bir süreç olur genelde. İster istemez başkalarının veya kendi diğer çocuklarımızla kıyaslamaya sokabiliyoruz böylelikle. 

Sizin çocuğunuzla olan ilişkinizin doğası tamamen size özgü olduğundan komşunuzun arkadaşınızın çocuğuna olan bakımının ona iyi gelmeyebileceğini kendimize hatırlatmak lazım.

Burda sizlere yardımcı olması için literatürde katkılı olduğu bulunan tutumları inceleyeceğiz

Ebeveynlerin kuralları ne olursa olsun tutum ve davranışlarında tutarlı olmaları gerekir böylelikle çocuklar açısından kestirilebilir ve öngörülebişir olmanın bir eneveynin çocuğa sunacağınen büyük değer olduğunu söyleyebilirim. Çocuklar sınırlara muhtaçtır ama muhtaç olmadıklarını söylerler ve tepki gösterirler . Bu tepkiler ve ona alınan reaksiyonlar evdeki kural şekillerini oluşturur. Ebeveyn olarak çocukla etkileşimde sıcak ve hassas olmak içinde barındırdığı potansiyelleri keşfetmeye çalışmak ve empatiye önem vermek de önemli bir husustur.

Son yıllardaki araştırmalarda ev kuralları ve ailelerin rutinlerinin olması bilhassa yemeklerin ailece birlikte yenmesinin de çocukların psikososyal sağlıkları üzernde son derece olumlu etkisi olduğu ve çocıklarda sonraki yıllarda depresyon ve anksiyete gibi hastalıklarla uyuşturucu madde kullanımının gelişmesini önlediği görülmektedir.

Bu yüzden evde kimi temel kuralların olmasına ve ebeveynler olarak da bu kurallara sıkı sıkıya uymaya çalışmak gerekiyor.

Burda yerine getiremeyeceğiniz sözler vermemeniz çok önemlidir. 

Çocuklarınız sağlam ve kararlı iç dünyaya sahip olmak için ebeveynlerinin tutarlı olmasına ihtiyaç duyarlar.

Çocukların duyguları çok değişken ve dalgalıdır . Kolayca sinirlenebilir ya da üzülebilirler. Üstelik duygu kontrol kapasiteleri de gelişimini henüz tamamlamadığından kendilerini kaybettiklerine şahit olabilirsiniz. Böyle durumlarda çocuk gibi duygusal olarak dalgalanıp parlamamak, sakince duygu durumunun geçmesini beklemek sonra ona doğrusunu anlatmak en olumlu davranış şekli olur.

Çocukların her biri , birer elmas kıymetinde birçok potansiyeli içinde taşır. Ebeveynlik çocuğun içindeki bu kıymetli elmasları bulmaya çalışmaktır.

Döneme özgü gelişimsel özelliklerinden dolayı kimi çocuklar oldukça zorlayıcı ve kural tanımaz olabilirler. Bu tür davranışlarından dolayı kendinizi kötü hissetmeyin.

Gerekirse bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin.

Bu süreçte sadece kötü davranışa tepki vermekten kaçının ve daha çok iyi davranışlarını pekiştirmeye çalışın. 

İyi davranışları zaten yapmasıngereken bir şey olarak görüp görmezden gelmeyin ve olumlamak için rn iyisini yapmasını beklemeyin. Her koşulda kabul ettiğinizi ve memnun olduğunuzu söyleyin.