Cas (Cognitive Assessment System)

BİLİŞSEL İŞLEMLER VE PASS TEORİSİ

PASS Teorisi, zekayı bilişsel işlemler olarak yeniden kavramsallaştıran bir görüş ortaya koymaktadır. Bu teori insanın bilişsel fonksiyonlarını, bilginin zeminini oluşturan işlemler olarak kabul edilen Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl bilişsel işlemlere dayandırmaktadır (Das et. Al., 1994).

PASS Teorisi, DAS, NAGLIERI ve KIRBY (1994) tarafından günümüz teorik ve uygulamalı psikoloji alanlarının özetlenmesi ile oluşturulmuştur. DAS ve arkadaşları, (1966, 1970, 1973, 1976, 1980, 1982) PASS Teorisi ile bilişsel görüşlere dayalı olarak zekayı yeniden yorumlamakta ve bunu yaparken de Luria’nın görüşleriyle bağlantı kurmaktadırlar (Das, Kirby ve Jarman, 1979).

Luria, Amerikan, İngiliz ve Kanada psikoloji dergilerinde en çok kaynak gösterilen bilim adamıdır (Solso ve Hoffman, 1991, p. 251). Das ve arkadaşları, PASS bilişsel işlemlerinin insanın bilişsel fonksiyonlarının temel yapıları olduğunu ileri sürmüşlerdir.

KİMLER VE NE İÇİN KULLANILIR?

5-17 yaş grubunda yer alan bireylere uygulanmaktadır. İki forma sahip olup 5-7 ve 8-17 yaş olmak üzere ayrılmıştır. 

• Üstün Zekâlıların Tespiti

• Öğrenme Güçlüğünün Değerlendirilmesi

• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivitenin Değerlendirilmesi

• Zihinsel Engeli Olan Çocukların Değerlendirilmesi

• Travmatik Beyin Hasarı Olan Çocukların Değerlendirilmesi

• Ciddi Duygusal Bozuklukları Olan Çocukların Değerlendirilmesi

• Planlama Problemleri Olan Çocukların Belirlenmesi

NASIL UYGULANIR?

CAS testi bireysel olarak uygulanır. Testi uygulayacak olan uzman ve çocuğun teste uygun bir oda da bireysel olarak yürüttüğü bir çalışmayı gerektirir.

İŞLEVSEL BÖLÜMLER

CAS testinde dört işlevsel bölümdeki bilgi işleme süreçleri ele alınır ve değerlendirilir. Bunlar:

• Planlama

• Eş Zamanlılık

• Dikkat

• Ardıllık

PLANLAMA ÖLÇEĞİNİN YANSITTIKLARI

• Stratejilerin oluşturulması, planların uygulanması, sonuçların tahmini, dürtü kontrolü, faaliyetlerin organizasyonu, yeni durumlara uygun planlı tepki, kendini kontrol, kendini değerlendirme, kendini gözleme, strateji kullanımı, geribildirim şeklinde özetlenebilir.

EŞ ZAMANLI ÖLÇEĞİNİN YANSITTIKLARI

• Kelimelerden bir fikre ulaşma, parçalardan bir bütün oluşturma, kelimeler arasındaki ilişkiyi anlama, vurgunun anlaşılması, kavramları ve sözel ilişkileri anlama, anlaşılabilir ve kavranabilir bir bütünlük içinde uyarıcının parçalarını karşılıklı olarak ilişkilendirebilme şeklinde yorumlanabilir. 

DİKKAT ÖLÇEĞİNİN YANSITTIKLARI

• Konsantre olma, temel noktaya odaklanma, önemli bilgiye odaklanma, ilginin dağılmaması, seçici dikkat, dikkatin uzun süre devam etmesi, çabayı sürdürme şeklinde özetlenebilir.

ARDIL BİLİŞSEL İŞLEMLER ÖLÇEĞİNİN YANSITTIKLARI

• Ardışık bir serideki ayrı seslerin telaffuzu, anlamsız kelime dizilimlerini kavrama, planlanan şeyin belli bir düzende yapılması, ardışık uyarıcıları anlama, konuşmanın seri organizasyonu, seslerle özel dizilimli bir şekilde çalışma, kısa süreli hafızanın etkin kullanımı şeklinde özetlenebilir.