Chia Tohumu Nedir, Yararları Nelerdir?

Son yıllarda oldukça kanser, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar ve obezite gibi hastalıkların artması insanların diyet lifi, antioksidanlar, n-3 yağ asitleri ve proteinler gibi işlevsel besin ögelerinden zengin besinlere yönelimleri artmıştır. Son yıllarda özellikle yağ asidi içeriği ve antioksidan kapasitesiyle popüler olan ve süper besin olarak bilinen chia tohumunu gelin beraber inceleyelim.

Öncelikle kökenine bakacak olursak Aztek ve Mayalılar’ dan beri kullanılan chia, geleneksel tıbbın bir parçası olarak ilaç yapımında, tohum yağlarının ayrıştırılmasıyla boya olarak, savaşçıların dayanıklılığının artırılması için kullandığı bilinmektedir. İspanyolca yağlı anlamına gelen chien kelimesinden türemiştir.

Yararları nelerdir?

• İşlevsel besin ögelerini yüksek oranda bulundurmasıyla Chia tohumu diyabet, kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve obezite gibi kronik hastalıklardan korunmada yardımcı olabileceği belirtilmiştir. 

• Chia, 100 gramında 42.1 g karbonhidrat, 30.7 g yağ ve 16.5 g protein içermekte ve ortalama 486 kkal enerji vermektedir. 

• Tohum, elzem yağ asitlerinden omega 3 (n-3)’ ü yüksek miktarda içermektedir. Chia tohumunun n-3 içeriği kinoa tohumundan daha fazladır.

• Protein içeriği yulaf, pirinç, buğday ve mısırdan fazla bulunmuştur. 

• Kan şekerini dengeler.

• Kötü olesterolün düşmesine yardımcı olur.

• Bol miktarda kalsiyum içerdiği için diş sağlığını korur. Kas gelişimine yardımcı olur ve kemik erimesi gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.

• Ayrıca antioksidan özelliğe sahip fenolik bileşen içermektedir. Antioksidanlar, yaşlanma belirtileri, kanser, kalp rahatsızlıkları, Alzheimer, beyin nöronları dejenerasyonu, katarakt hastalıklarda etkilidir. 

• Güçlü bir antioksidan kaynağı olduğu için yaşlanmayı geciktirir.

• Chia tohumu içerdiği diyet lifi ile iştahı kontrol altına almada ve bu sayede açlık hissini azaltmasıyla vücut ağırlığı kontrolünü hedefleyen diyetlerde kullanılmış, kanser, diyabet ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltmada etkili olabileceği bildirilmiştir.

Nasıl tüketilmektedir?

Tohum olarak, chia tohumundan un elde ederek, yağı ayrıştırılıp besin desteği olarak ve çeşitli besinlere eklenerek tüketilmektedir. Örneğin, chia tohumu ve unu, müsli, ekmek, kek, tatlı ve çeşitli smoothielere eklenebilmektedir. Chia tohumu kendi ağırlığının 27 katı kadar su tutma ve  su  ile  karşılaştığında  hızlıca  müsilaj  oluşturma özelliğine  sahiptir. Dolayısyla gıda sanayisinde de sıklıkla kullanılır.

Birleşik Devletler Besin ve Beslenme Rehberi (United States Dietary Guideline)’ne göre yetişkinler için chia tohumu tüketimi 48 g/gün’ü geçmemelidir. Çünkü yüksek miktarda chia tohumu tüketimi gastrointestinal sistemde gaz, şişkinlik gibi problemleri ortaya çıkarabiliyor.

Evde denemeniz için birkaç chialı tarif ekliyorum. Deneyin, siz de seveceksiniz.

Chialı tatlı kasesi:

Malzemeler:

2 yemek kaşığı chia tohumu

1 su bardağı süt

1 adet orta boy şeftali

3 yemek kaşığı yulaf

1 tatlı kaşığı tarçın

1 tatlı kaşığı bal

4-5 adet çiğ badem

Hazırlanışı:

Akşamdan bir kaseye chia, yulaf, tarçın ve balı alın. Üzerine 1 su bardağı süt ekleyin ve sabaha kadar buzdolabında bekletin. Bir kaşık yardımı ile sabah bir karıştırın. Üzerine dilimlediğiniz şeftali ve bademlerle süsleyin. İşte hazır.

Chialı omlet

Malzemeler:

1 yemek kaşığı chia tohumu

2 yemek kaşığı süt

2 adet yumurta

3 yemek kaşığı lor peynir

1 çay kaşığı tuz

1 çay kaşığı karabiber

Yapılışı:

Bir kaseye süt ve chia tohumlarını ekleyin. İyice karıştırdıktan sonra 10 dakika jelleşmesini bekleyin. Yumurtaları bir kaba kırarak çırpın. Chiaları, peyniri bu kabın içine alarak ezerek karıştırın ve tuz ile karabiberi ekleyin. 1 tatlı kaşığı yağ eklediğiniz tavada pişirin. Omletiniz hazır.