Çocuğu Sınırlarla Güvene Alıyoruz

Sağlıklı iletişim ve güvenli öğrenme ortamı için sınırların olması bir gerekliliktir. Fakat hiçbir çocuk sınırları bilerek doğmaz. Ancak dünyanın kurallarını anlamak isterler ve buna ihtiyaç da duyarlar. Çocuklar doğduğu andan itibaren çevresinin farkında olur ve onu keşfetmek ister. Bu keşfi de güvenli bir şekilde gerçekleştirebilmesi için kendisini güvende hissedebileceği sınırlara ihtiyaç duyar.

Yeni doğan döneminden başlayarak çizilen sınırlar, çocuğa ihtiyaç duyduğu özgürlük, güç ve kontrol imkanını sağlar. Sınırların genel hatlarını ebeveyn belirlemekle birlikte, çocuğun kişilik özellikleri; sınırların şekillenmesinde önemli bir etkendir.

Peki, çocuk neyi yapıp neyi yapamayacağını, uygun olan davranışın ne olduğunu, kendisinden ne beklendiğini gösteren ″ sınırlara″ neden ihtiyaç duyar?

Daha önce hiç bilmediğiniz bir yolda, hiçbir işaret, tabela, ya da navigasyonunuz olmadan yürümeye çalıştınız mı? Oldukça kafa karıştırıcıdır, öyle değil mi? Çocukların da neden o davranışı yapmaması gerektiğini öğrenmeleri ve sınırları bilmeleri için onlara yönlerini gösteren işaret ve uyarılara ihtiyacı vardır. Sınır koyma, çocuğa hangi davranışın riskli olduğunu, hangisinin güvenli olduğunu, davranışı gerçekleştirdiğinde karşısına hangi sonucun çıkacağını öğretir.

• Sınırlar, çocukların araştırma yapmasını sağlar.

• Sınırlar, onaylanan davranışların yolunu belirler.

• Sınırlar ilişkileri belirler.

• Sınırlar büyümenin ölçütüdür.

• Sınırlar güvenlik sağlar.

!! Unutulmamalıdır ki çocuklara çok rahat bir hayat sunmak, onlara uzun vadede yarar sağlamak değil, zarar vermek anlamına gelir.

SINIRLAR, KURALLAR NASIL KOYULMALI?

• Sıcak, şeffaf, ilgili ve tutarlı bir anne babanın varlığı, en önemli şartlardan biridir.

• Çocukların, kabul gördükleri, sevildikleri ortamda kuralları kabul etmeleri kolaylaşır.

• Sınırlar bebeklikten itibaren konmalı ve yaş ilerledikçe yeniden düzenlenmelidir.

• Sınırlara uymanın önemi çocuklara net ifade edilmelidir.

• Sınırlar gerektiğinde değişebilir ve esnek olmalıdır. 

• Amaca yönelik sınırlar konmalıdır. Sınır koyacağım diye her şeye “hayır” dememek gerekir.

• Çizilen sınırlar tutarlı uygulanmalıdır. Sınırların çiğnenebilir olduğunu öğrenen çocuğun her ortamda sınırları zorlaması kaçınılmazdır.

•  Çocuğa neyi yapamayacağı açıklanırken buna karşılık neleri yapabileceği de belirtilmelidir. 

• Sınırları belirlerken çocukları da işin içine katmak durumu sahiplenmelerini sağlar. Sınırı/kuralı koyanın “baba/anne” olduğu mesajı verilmemelidir.

• Ve tabii ki “Çocukların sınırlara ihtiyacı var” demek, yetişkinlerin sert olmalarını, keyfi güç gösterilerini çocuklar üzerinde meşrulaştırmaları anlamına gelmez.
  
  ANNE BABALAR İÇİN SINIR KOYMA (DİSİPLİN) ÖNERİLERİ

• İyi örnek olun. Eğer çocuğunuzun problem çözmek için şiddete başvurmasını istemiyorsanız siz de şiddete başvurmayınız.

• Aile kuralları oluşturulurken çocuk da katılırsa onları daha dikkatle uygulayacaktır.

• Sınırları çizin; ama çok sayıda kural koymayınız.

• Bir kural koymadan önce kendinize şunları sorun: 

• Bu gerekli mi?

• Bu kural çocuğun sağlığını ve güvenliğini sağlıyor mu?

• Başkalarının haklarını ve mallarını gözetiyor mu?

• Kurallar basit ve anlaşılır olmalıdır. Unutmayın, her çocuk farklıdır. Onların kendilerini kontrol etme becerilerini geliştirmelerine izin verin.

• Küçük çocuklar her zaman kurallara tamamen uyacak beceriyi gösteremeyebilirler. Örneğin, yemekten önce kurabiye yemesine izin verilmeyen çocuğunuz direnirse kurabiye kavanozunu göz önünden kaldırarak, ona sizce uygun başka bir yiyecek teklif edin.

• Çocuğunuzun, sizi ve başkalarını rahatsız eden davranışları olursa hemen söyleyin.

• Problemleri biriktirmeyin.

• Ailenin diğer bireyleriyle de disiplin kuralları konusunda hemfikir olun.

• Çocuklarınızın iyi davranışlarını, başarılarını övün, takdir edin.

• Çocuğunuzla güç savaşına girmekten kaçının.

• Bağımsızlık duygusunu ve sorumluluk almasını destekleyin.

• Onları ne kadar çok sevdiğinizi söyleyin.

• Uygun davranmadıklarında çocuğunuzu değil, sadece o davranışı sevmediğinizi açıkça belirtin ki sevginizden şüphe duymasın.
  
  PSİKOLOG MERVE İZBUL