Çocuğum Arkadaşlarına Vuruyor Ne Yapmalıyım?

Ebeveynlerin ne yapacağı konusunda çoğu zaman çaresiz kaldığı ve uzmana danışmak istediği sorunlardan biri ; “Çocuğum arkadaşlarına vuruyor, ne yapmalıyım?”

Sosyal ilişkilerinde sorunlarını arkadaşlarını iterek, vurarak, döverek çözmeye çalışan pek çok çocukla karşılaşıyoruz. Uzmanlar olarak, özellikle okul hayatlarında öğretmenleri tarafından “kavgacı, yaramaz, düzen bozan, saldırgan” olarak tanımlanan çocukların hayatının ilerleyen dönemlerinde hem sosyal hem eğitim yaşamlarında sorunlarla karşılaştığını görüyoruz. Bu çocuklar bir süre sonra arkadaşları tarafından dışlanan, gruplar içinde istenmeyen, öğretmenleri tarafından kargaşanın ve akran grubu içindeki uyumsuzluğun sorumlusu tutulan, aileleri tarafından cezalandırılan ve sürekli bu ve bunun gibi etiketlerle anılan çocuklara dönüşüyorlar. Haliyle aldıkları olumsuz tepkilere öfkelenerek saldırgan tutum ve davranışlarını arttırıyorlar. Bu nedenle vurma davranışı gösteren çocukların hem kendisinin hem etrafındaki insanların zarar görmesinin önüne geçilmeli ve bunu en doğru yoldan yapmaya özen gösterilmeli. Bu konuda ebeveynlere büyük görev düşüyor elbette.

Çocuğunuz arkadaşına veya herhangi birine vuruyor, saldırganca tavırlar sergiliyorsa bunu neden yaptığını öğrenmek, işinizi oldukça kolaylaştıracaktır. Çocuklar genellikle korku, öfke, rekabet ve engellenme gibi duygu ve durumlar sebebiyle saldırganca davranışlar gösterebilirler. Peki bir çocuk neden bunu yapar?

• Çocuğunuz kavga gürültünün hüküm sürdüğü bir evde büyüyor, ebeveynlerinin tartışmalarına şahit oluyorsa,

• Şiddet içerikli oyunlar oynuyorsa

• Televizyonda vurdulu kırdılı, dövmeyi dövüşmeyi özendiren, şiddet içerikli yayınları izliyorsa,

• Sık sık cezalandırılıyorsa

• Dayak yiyor, fiziksel şiddete maruz kalıyorsa

• Çocuğunuz yeterli ilgi, şefkat ve sevgi göremiyorsa 

• Çocuğun içinde bulunduğu ortamda şiddet normalleştiriliyor hatta yüceltiliyorsa çocuğunuz vurma davranışı gösterebilir.

Bunların dışında bazı nörolojik problemler ve travmalar da çocuklarda vurma davranışına yol açabilir.

Arkadaşlarına vuran bir çocuğun bunu neden yaptığını araştırırken ilk önce anne babalar olarak çocuğunuz şiddet uyguladığında nasıl tepki verdiğinize veya önlemek için halihazırda ne gibi önlemler almış olduğunuza bakmalısınız. Mesela parkta başka bir çocuk tarafından oyuncağı alınan Mehmet, oyuncağını alan Ahmet’e vurduğu zaman “Aferin benim aslan oğluma böyle savunacaksın hakkını” diye tepki alıyorsa, Mehmet vurmayı olumlu ve yapılması gereken bir davranış olarak aklının bir köşesine iyice kazır ve karşısına çıkan problemlerde istediğini elde etmek için, kazançlı çıkacağı çözüm yolu olarak sık sık dayağı kullanır. Bu bazen arkadaşı topu kendisine atmadığı için olabilir, bazen sırada kendisine fazla yakın oturduğu için bazen kendisine bakmasını sevmediği için bazense sadece canı istediği için… Dayak yemiş ve oynamak istediği oyuncağı da kaybetmiş olan Ahmet ise can yakmanın karşı tarafı savunmasız bıraktığını uygulamalı olarak öğrendi. Ahmet bir sonraki parka çıkışında kendisiyle oyuncağını paylaşmayan birini ittirip ona vurarak oyuncağı almayı deneyecek muhtemelen… 

Saldırgan davranışı benimsemiş ve problem çözüm yolu olarak bunu kullanmayı öğrenmiş olan çocuklar hayatlarının ilerleyen dönemlerinde bu konuyla ilgili pek çok problemle karşı karşıya gelebilmektedir.

Peki bunu nasıl önleyecek çocuklarınızı bu davranıştan nasıl vazgeçireceksiniz?

• Öncelikle çocuklarınızı şiddet içeren yayınlardan korumalısınız. İzlediği televizyon programlarını, oynadığı bilgisayar oyunlarını bilmeli ve kontrol altında tutmalısınız.

• Ev içindeki bireylerin birbiriyle kurduğu iletişimi geliştirip, çocuğu kavga ortamından uzak tutmalısınız. Çocuklar büyüklerinden gördüklerini taklit ederler.

• Çocuğun yanlış davranışına fiziksel ceza vermemelisiniz. 

• Çocuğunuzun daha geniş ortamlarda enerjisini boşaltabileceği oyunlar oynayabilmesini sağlamalısınız.

• Çocuğunuza önemli olduğunu hissettirmeli, sevgiyle yaklaşmalı ve ilgi göstermelisiniz.

• Çocuğunuza hangi davranışının kabul edilebilir, hangisinin kabul edilemez olduğunu yaşına uygun ve net bir şekilde açıklamalısınız. Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklara vurmanın, ısırmanın, ittirmenin ne kadar da kötü olduğuyla ilgili yapılan uzun konuşmalar kesinlikle anlam ifade etmez. Kısa ve net cümlelerle durumu aktarmalısınız.

• Çocuğunuza verdiğiniz tepkilerde tutarlı olmalısınız.

• Öğretmenleri ile iş birliği içinde olmalısınız.

Çocuğunuz yine de saldırgan davranışları göstermeye devam ediyor ise bir uzmandan destek almanız faydalı olacaktır.