Çocuğum Sözümü Dinlemiyor!

Pek çok anne babanın sık sık dile getirdiği bir sorudur; çocuklarıma nasıl bir eğitim vermeliyim? Çocuklarıma kızmak, bağırmak istemiyorum ama diğer türlü de sözümü dinletemiyorum. Odasını toplatamıyor, ödevlerini yaptıramıyorum. Peki bu sorunların bir çözümü var mı?

Çocuklara etkili bir disiplin eğitimi vermek, kızmadan, kavga etmeden etkili bir iletişim kurmak mümkün.

Disiplin; Bir evin ve ailenin değerlerine, düşüncelerine ve davranışlarına uygun olarak yapılması ve yapılmaması gereken davranışları ifade eden bir düzendir. Yani her aile içinde uygulanan disiplin kuralları farklılıklar gösterebilmektedir. Çocuklarınıza etkili bir disiplin eğitimi vermek için önemli olan çocukta içten gelen bir mesuliyet hissini oluşturabilmektir. Disiplin dıştan gelen sürekli zorlamayla olmaz! Çocuk tek başına kaldığında da kurallara uyuyor, isteklerinizi uyguluyorsa «disiplin» kazanmış demektir

Eğer aile bireylerinin ve çocuğunuzun bir psikolojik problemi yoksa ve herhangi bir psikolojik tedavi sürecinden geçmiyorsanız çocuğunuza disiplin kazandırmak ve sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek için şu önerileri dikkate alabilirsiniz:

1-ÖRNEK OLUN

Çocuğunuzun odasını toplamasını istiyor ancak siz odanızı dağınık bırakıyorsanız, çocuğunuz yalan söylemesin istiyorsunuz ama siz bazı durumlarda yalana başvuruyorsanız bu durumda çocuğunuzda tıpkı sizin gibi davranacaktır. Çocuklar görerek öğrenirler. Çocuğunuzun yapmasını ve kazanmasını istediğiniz davranışları öncelikle siz yaptığınızda ve örnek olduğunuzda çocuğunuzun bu davranışı kazanması daha kolay olacaktır.

2-SEVGİ VE SAYGI GÖSTERİN

Unutmayın ki çocuklarınız sizin evlatlarınızdır, bir ordunun askerleri değil. Çocuğa verilecek olan disiplin eğitimi yüksek oranda sevgi ve saygı içerir. Çocuğa sevgi göstermemek, onu azarlamak bir disiplin yöntemi değildir. Çocuğunuzun kendine güvenen, sorumluluk sahibi bireyler olmasını istiyorsanız onların da bir birey olduğunu kabul ederek, kendine ait duygu ve düşüncelerinin olduğunu bilerek hareket etmek, sevginizi esirgememek, onu da dinlemek önemlidir.

3-ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM DÜZEYİNE UYGUN KURALLAR BELİRLEYİN.

Çocuğun gelişim düzeyi demek çocuğun bilişsel, fiziksel, psikolojik, zihinsel olarak  yapabileceklerinin düzeyi demektir. Çocuklar büyürken araya travmatik olaylar veya hastalıklar girmediği sürece öğrendiklerinin üzerine yenilerini katarak ilerleme kaydederler. Ancak çocuğunuz fiziksel, psikolojik ve bilişsel olarak henüz bazı durumlara ve kurallara hazır değilse, hazır olmadığı bu kuralları koymak ve uygulatmaya çalışmak hem anne-baba için hem çocuk için bir azap olacaktır. Eğer 1 yaşındaki çocuğunuza tuvaleti gelince tuvaletinin geldiğini söyleme ile ilgili bir kural koyduysanız çocuğunuz henüz gelişimsel olarak buna hazır olmadığından bu kurala istese de uyamayacaktır. 

Ergenlik çağındaki çocuğunuza eve kaçta gelmesi ile ilgili kural koyabilirken okul öncesi dönemdeki çocuğunuza koymanız ve onun uyması çok zordur. Çünkü okul öncesi yaştaki çocuğunuzun zaman kavramı henüz net bir şekilde oluşmamıştır. 

4-KURAL KOYARKEN MANTIKLI VE ÖNCELİKLİ KURALLAR KOYMAYA ÇALIŞIN.

Kural kelimesi pek çok insana itici gelse de, kısıtlanmayı çağrıştırsa da çocuk yetiştirme konusunda uygulanan kurallar aslında çocuğa güvenli bir alan belirler. Kuralsız ve sınırsız bir ortamda yetişen çocuk tehlikelerin kendisini ne zaman bulacağını, sınırı ne zaman aşacağını bilemeyecektir ve bu durum yetişkin hayatında da büyük problemlere yol açacaktır. Peki kural koyarken nelere dikkat etmek gerekir? Kurallar çocuk büyütme serüveninde gerekli iken fazla kuralcı bir aile ise bir o kadar zararlıdır. Önemli olan mantıklı ve gerçekten lazım olan kurallardır. Ebeveyn olarak çocuğunuzda öncelikli olarak hangi davranışları görmek istersiniz? Sizin için önemli olan odasını mı toplaması yoksa dişlerini mi fırçalaması? Hepsini aynı anda istediğinizde eviniz uyulmayan bir kurallar evine dönüşür. Bu nedenle öncelik listenizi belirleyin ve kurallarınızı buna göre koymaya çalışın.

5-KURALLARINIZA ÇOCUKLARINIZLA BİRLİKTE KARAR VERİN.

Tabi ki bu durum için çocuğunuzun konuşabildiği ve kural kelimesini anlayabileceği bir yaşta olması gerekir. Özellikle ergenlik döneminde bir çocuğunuz varsa evdeki kuralları belirlerken onun fikirlerini almak önemlidir.

6-KURALLARINIZ HER DAİM GEÇERLİ OLSUN.

Çocuğunuzun yatma saati ile ilgili bir kural belirlediniz, bir süre uyguladınız ancak eve gelen misafirle birlikte çocuğunuzla oluşturduğunuz bu kuralı kendiniz ihlal ettiniz ve yatma saatini kendiliğinden değiştirdiniz. Bu durumda çocuğunuzun diğer günler yatma saati kuralına uymasını beklemek bir hayalden öteye geçmeyecektir. Oluşturduğunuz kuralları mekan veya kişiler değişse dahi istikrarlı bir şekilde uygulamak kuralların uygulanabilmesi açısından önemlidir. Eğer koyduğunuz kurallar konusunda bu düzeni yakalayamıyorsanız kuralın gerçekten öncelik listenizde olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.

7-HAYIRINIZ GERÇEKTEN HAYIR OLSUN

Çocuğunuzla haftada yalnızca bir kez çikolata yemesi konusunda anlaştınız. Ancak çocuğunuz bu kuralı bozdu ve vaktinden önce çikolata istediğini söyledi. Kuralınızı hatırlattığınızda da ısrarlarına, ağlamasına, sızlanmasına devam etti ve sakinleşmedi. Bu durumda dahi geri adım atmamalısınız. Sizi vicdansız olmakla suçlayabilir. Ağlamasına dayanamayabilirsiniz. Ancak eğer bu kuralı koymanızın amacı gerçekten çocuğunuzun sağlığı ve eğitimi içinse kurala uymak yapılacak en doğru şeydir. Çocuğunuz ağladığında bu kural bozulursa çocuğunuz bunu öğrenir ve etkili bir disiplin oluşturmanız imkansız hale gelir.

Çocuğunuza etkili bir disiplin eğitimi vermek, kurallara uymasını sağlamak için bu adımlara dikkat etmek ve uygulamak size olumlu sonuçlar verecektir. Ancak ebeveynlerden biri veya her ikisi psikolojik olarak sağlıklı değilse, çocukta Karşı Gelme, Davranım Bozukluğu, Dikkat Eksikliği gibi bir şüphe varsa bu durumda bir uzmandan Aile Terapisi almak yararlı olacaktır. 

  Pek çok anne babanın sık sık dile getirdiği bir sorudur; çocuklarıma nasıl bir eğitim vermeliyim? Çocuklarıma kızmak, bağırmak istemiyorum ama diğer türlü de sözümü dinletemiyorum. Odasını toplatamıyor, ödevlerini yaptıramıyorum. Peki bu sorunların bir çözümü var mı? 

       Çocuklara etkili bir disiplin eğitimi vermek, kızmadan, kavga etmeden etkili bir iletişim kurmak mümkün.

      Disiplin; Bir evin ve ailenin değerlerine, düşüncelerine ve davranışlarına uygun olarak yapılması ve yapılmaması gereken davranışları ifade eden bir düzendir. Yani her aile içinde uygulanan disiplin kuralları farklılıklar gösterebilmektedir. Çocuklarınıza etkili bir disiplin eğitimi vermek için önemli olan çocukta içten gelen bir mesuliyet hissini oluşturabilmektir. Disiplin dıştan gelen sürekli zorlamayla olmaz! Çocuk tek başına kaldığında da kurallara uyuyor, isteklerinizi uyguluyorsa «disiplin» kazanmış demektir

Eğer aile bireylerinin ve çocuğunuzun bir psikolojik problemi yoksa ve herhangi bir psikolojik tedavi sürecinden geçmiyorsanız çocuğunuza disiplin kazandırmak ve sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek için şu önerileri dikkate alabilirsiniz:

1-ÖRNEK OLUN

Çocuğunuzun odasını toplamasını istiyor ancak siz odanızı dağınık bırakıyorsanız, çocuğunuz yalan söylemesin istiyorsunuz ama siz bazı durumlarda yalana başvuruyorsanız bu durumda çocuğunuzda tıpkı sizin gibi davranacaktır. Çocuklar görerek öğrenirler. Çocuğunuzun yapmasını ve kazanmasını istediğiniz davranışları öncelikle siz yaptığınızda ve örnek olduğunuzda çocuğunuzun bu davranışı kazanması daha kolay olacaktır.

2-SEVGİ VE SAYGI GÖSTERİN

Unutmayın ki çocuklarınız sizin evlatlarınızdır, bir ordunun askerleri değil. Çocuğa verilecek olan disiplin eğitimi yüksek oranda sevgi ve saygı içerir. Çocuğa sevgi göstermemek, onu azarlamak bir disiplin yöntemi değildir. Çocuğunuzun kendine güvenen, sorumluluk sahibi bireyler olmasını istiyorsanız onların da bir birey olduğunu kabul ederek, kendine ait duygu ve düşüncelerinin olduğunu bilerek hareket etmek, sevginizi esirgememek, onu da dinlemek önemlidir.

3-ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM DÜZEYİNE UYGUN KURALLAR BELİRLEYİN.

Çocuğun gelişim düzeyi demek çocuğun bilişsel, fiziksel, psikolojik, zihinsel olarak  yapabileceklerinin düzeyi demektir. Çocuklar büyürken araya travmatik olaylar veya hastalıklar girmediği sürece öğrendiklerinin üzerine yenilerini katarak ilerleme kaydederler. Ancak çocuğunuz fiziksel, psikolojik ve bilişsel olarak henüz bazı durumlara ve kurallara hazır değilse, hazır olmadığı bu kuralları koymak ve uygulatmaya çalışmak hem anne-baba için hem çocuk için bir azap olacaktır. Eğer 1 yaşındaki çocuğunuza tuvaleti gelince tuvaletinin geldiğini söyleme ile ilgili bir kural koyduysanız çocuğunuz henüz gelişimsel olarak buna hazır olmadığından bu kurala istese de uyamayacaktır. 

Ergenlik çağındaki çocuğunuza eve kaçta gelmesi ile ilgili kural koyabilirken okul öncesi dönemdeki çocuğunuza koymanız ve onun uyması çok zordur. Çünkü okul öncesi yaştaki çocuğunuzun zaman kavramı henüz net bir şekilde oluşmamıştır. 

4-KURAL KOYARKEN MANTIKLI VE ÖNCELİKLİ KURALLAR KOYMAYA ÇALIŞIN.

Kural kelimesi pek çok insana itici gelse de, kısıtlanmayı çağrıştırsa da çocuk yetiştirme konusunda uygulanan kurallar aslında çocuğa güvenli bir alan belirler. Kuralsız ve sınırsız bir ortamda yetişen çocuk tehlikelerin kendisini ne zaman bulacağını, sınırı ne zaman aşacağını bilemeyecektir ve bu durum yetişkin hayatında da büyük problemlere yol açacaktır. Peki kural koyarken nelere dikkat etmek gerekir? Kurallar çocuk büyütme serüveninde gerekli iken fazla kuralcı bir aile ise bir o kadar zararlıdır. Önemli olan mantıklı ve gerçekten lazım olan kurallardır. Ebeveyn olarak çocuğunuzda öncelikli olarak hangi davranışları görmek istersiniz? Sizin için önemli olan odasını mı toplaması yoksa dişlerini mi fırçalaması? Hepsini aynı anda istediğinizde eviniz uyulmayan bir kurallar evine dönüşür. Bu nedenle öncelik listenizi belirleyin ve kurallarınızı buna göre koymaya çalışın.

5-KURALLARINIZA ÇOCUKLARINIZLA BİRLİKTE KARAR VERİN.

Tabi ki bu durum için çocuğunuzun konuşabildiği ve kural kelimesini anlayabileceği bir yaşta olması gerekir. Özellikle ergenlik döneminde bir çocuğunuz varsa evdeki kuralları belirlerken onun fikirlerini almak önemlidir.

6-KURALLARINIZ HER DAİM GEÇERLİ OLSUN.

Çocuğunuzun yatma saati ile ilgili bir kural belirlediniz, bir süre uyguladınız ancak eve gelen misafirle birlikte çocuğunuzla oluşturduğunuz bu kuralı kendiniz ihlal ettiniz ve yatma saatini kendiliğinden değiştirdiniz. Bu durumda çocuğunuzun diğer günler yatma saati kuralına uymasını beklemek bir hayalden öteye geçmeyecektir. Oluşturduğunuz kuralları mekan veya kişiler değişse dahi istikrarlı bir şekilde uygulamak kuralların uygulanabilmesi açısından önemlidir. Eğer koyduğunuz kurallar konusunda bu düzeni yakalayamıyorsanız kuralın gerçekten öncelik listenizde olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.

7-HAYIRINIZ GERÇEKTEN HAYIR OLSUN

Çocuğunuzla haftada yalnızca bir kez çikolata yemesi konusunda anlaştınız. Ancak çocuğunuz bu kuralı bozdu ve vaktinden önce çikolata istediğini söyledi. Kuralınızı hatırlattığınızda da ısrarlarına, ağlamasına, sızlanmasına devam etti ve sakinleşmedi. Bu durumda dahi geri adım atmamalısınız. Sizi vicdansız olmakla suçlayabilir. Ağlamasına dayanamayabilirsiniz. Ancak eğer bu kuralı koymanızın amacı gerçekten çocuğunuzun sağlığı ve eğitimi içinse kurala uymak yapılacak en doğru şeydir. Çocuğunuz ağladığında bu kural bozulursa çocuğunuz bunu öğrenir ve etkili bir disiplin oluşturmanız imkansız hale gelir.

Çocuğunuza etkili bir disiplin eğitimi vermek, kurallara uymasını sağlamak için bu adımlara dikkat etmek ve uygulamak size olumlu sonuçlar verecektir. Ancak ebeveynlerden biri veya her ikisi psikolojik olarak sağlıklı değilse, çocukta Karşı Gelme, Davranım Bozukluğu, Dikkat Eksikliği gibi bir şüphe varsa bu durumda bir uzmandan Aile Terapisi almak yararlı olacaktır.