Çocuğumun İki Dili Aynı Anda Öğrenmesi Mümkün Mü?
Yazar Hilal Taşçıoğlu • 6 Aralık 2024 • Yorumlar:
Evet, kesinlikle yapabilirler. İki dili aynı anda öğrenmeye "eş zamanlı iki dillilik" denir. Bu tür öğrenme, çocuğunuzun 3 yaşına gelmeden birçok dil öğrenmesidir.
Genellikle her iki dil için de ilk kelimeler 12. ayda ortaya çıkar, ardından 18. ayda iki kelimelik bir aşama ortaya çıkar. 3 ila 4 yaş civarında daha karmaşık cümleler ortaya çıkmaya başlayacaktır. Eş zamanlı öğrenmenin kilometre taşları ve dil gelişimi, tek dilli bir çocuğunkiyle hemen hemen aynıdır. Gelişimsel Dil Bozukluğu, Down Sendromu veya OSB gibi dil bozukluğu olan çocukların iki dili akıcı bir şekilde konuşabilmesi de mümkündür. Aynı tanıya sahip tek dilli çocuklar kadar iyi performans gösterebilirler.
Çocuklar birden fazla dili nasıl öğrenir?
İki dilliliğin edinimi iki yoldan biriyle gerçekleşebilir:
1-) Eşzamanlı Edinim, bir çocuğun doğumundan itibaren iki dilli olarak yetiştirilmesi veya ikinci dilin üç yaşından önce tanıtılması durumunda ortaya çıkar. İki dili aynı anda öğrenen çocuklar, bir dili öğrenen çocuklarla aynı gelişim aşamalarından geçerler. İki dilli çocuklar, tek dilli çocuklara göre biraz daha geç konuşmaya başlasalar da, yine de normal sınırlar içinde konuşmaya başlarlar. Dil öğreniminin en başından itibaren, eşzamanlı iki dilli kişiler iki ayrı dili ediniyor gibi görünmektedir. Başlangıçta, iki dili ayırt edebiliyorlar ve sohbet arkadaşlarına göre dil değiştirdikleri görülüyor.
2-)Sıralı Edinim, birinci dil iyice yerleştikten sonra (genellikle üç yaşından sonra) ikinci bir dil tanıtıldığında meydana gelir. Çocuklar, farklı bir dilin konuşulduğu bir ülkeye göç etmeleri durumunda ardışık edinim yaşayabilirler. Sıralı öğrenme, çocuğun eğitimin farklı bir dilde sunulduğu okula başlayana kadar evde yalnızca kendi miras dilini konuşması durumunda da gerçekleşebilir.
Bu şekilde ikinci dili edinen bir çocuk genel olarak şunları yaşar: -Başlangıçta kısa bir süre için ana dilini kullanabilir.
-İkinci bir dile ilk kez maruz kaldığında "Sessiz" veya "Sözsüz❞ bir dönemden geçebilir. Bu birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir ve büyük ihtimalle çocuğun dil anlayışını geliştirdiği zamandır. Küçük çocuklar genellikle bu aşamada büyük çocuklara göre daha uzun süre kalırlar. Çocuklar bu dönemde jestlere güvenebilirler ve ikinci dilde çok az kelime kullanabilirler.
-Kısa veya taklit cümleler kullanmaya başlayacaktır. Çocuk tek kelimelik etiketler veya "Bilmiyorum" ya da "Bu nedir?" gibi ezberlenmiş ifadeler kullanabilir. Bu cümleler çocuğun kendi kelime dağarcığından veya dil bilgisinden oluşturulmamıştır. Daha ziyade duyduğu ve ezberlediği cümlelerdir. -Kendi cümlelerini kurmaya başlayacaktır. Bu cümleler tamamen ezberlenmemiştir ve çocuğun yeni öğrendiği bazı kelimeleri içermektedir. Çocuk cümle kurarken ilk etapta bir "formül" kullanabilir ve "istiyorum..." veya "yaparım..." gibi ortak bir ifadenin içine kendi kelimesini ekleyebilir. -Dilbilgisi kurallarında hata yapabilirler veya kısaltılmış gibi görünen cümleler üretebilirler. Çocuğun bu dönemde yaptığı hataların bir kısmı ana dilinin etkisinden kaynaklanmaktadır. Ancak hataların çoğu, tek dilli çocukların o dili öğrendiklerinde yaptıkları hatalarla aynı türdedir.
İki dil bilen ebeveynler çocuklarına yardımcı olmak için ne yapabilirler? Çocuklar dili duyarak öğrenirler: Yemek zamanı, banyo zamanı, giyinme ve oyun zamanı gibi günlük rutinlerin tümü, her iki dilde de konuşmak, öğretmek ve kelime öğrenmek için harika fırsatlardır. Tekrar edin: Çocukların yeni kelimeleri kullanmaya başlamadan önce yüzlerce kez duymaları gerekir. Bir ebeveyn, çocuğunun öğrenmesini istediği kelimeyi basit bir cümleyle tekrarlayarak ne olduğunu gösterebilir.
Dil uygulayıcısı değil, dil modeli olun: Bir çocuk kelimeler yerine homurdanmalar veya jestler kullandığında ya da yanlış bir kelime veya dil bilgisi kullandığında, bunları düzeltmek yerine sadece doğru kelimeyi veya cümleyi modelleyin. Çocuğun bir şey söylemesini talep etmekten kaçının; bunun yerine ona model olarak ne söylemesi gerektiğini gösterin.
İfadeyi genişletin: Çocuğun söylediğini tekrarlayın ve bir dahaki sefere ne söyleyebileceğini öğrenmesine yardımcı olmak için cümleye fazladan bir kelime ekleyin. Örneğin, çocuk daha fazla meyve suyu istemek
için "daha fazla" derse ebeveyn "daha fazla meyve suyu!" diye yanıt verebilir. Daha sonra cümleyi birkaç kez tekrarlayın.
Sabırlı olun: Her çocuk farklıdır ve dili yavaş yavaş öğrenir. İki dilli çocukların çoğu, hangi dili kullandıklarında ve onu ne kadar iyi kullandıklarında değişiklik gösterecektir. Çocuğu, kullanmaya en çok motive olduğu dilde iletişim kurmaya devam etmeye teşvik edin.
İki dilli olmanın avantajları nelerdir?
-İki dilli çocuklar dikkatlerini daha iyi odaklayabilir ve dikkat dağıtıcı şeyleri görmezden gelebilirler.
-İki dilli bireylerin, tek dilli kişilere göre daha yaratıcı ve karmaşık sorunları planlama ve çözmede daha iyi oldukları gösterilmiştir
-Yaşlanmanın beyin üzerindeki etkileri iki dil bilen yetişkinlerde azalmaktadır.
-Bir çalışmada demans başlangıcı, iki dil bilenlerde tek dil bilen demanslılara göre 4 yıl gecikmiştir.
-İki dilli bireylerin insanlara ve kaynaklara erişimi daha fazladır.
-İki dil bilenlerin istihdam oranları tek dil bilenlere göre daha yüksektir.
-Bir dilden öbürüne sık sık geçiş yapan iki dilli çocuklar, bilişsel yeteneklerini geliştirerek özellikle yürütücü İşlevler bakımından avantajlı konuma geçerler.
İki dilli olmanın dezavantajları nelerdir?
-İkinci bir dile ilk kez maruz kaldığında çocuklar yeni bir dil anlayışı geliştirirken bu aşamada Sessiz veya Sözsüz bir dönemden geçebilir. Bu birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabilir. Küçük yaştaki çocuklar büyük yaştaki çocuklara göre genellikle bu aşamada daha uzun süre kalırlar.
-İki dildeki kelimeleri iyice öğrenene kadar jestlere güvenebilirler ve bu sebeple ikinci dilde çok daha az kelime kullanabilirler.
-Her iki dile aynı karmaşıklık ve derecede hakim olmak imkansızdır. Her iki dilli kişinin, daha fazla yatkın olduğu baskın dili vardır. Eğer bireyler dili kullanmakta kısıtlı alanlar yaşıyorsa bu dildeki hakimiyet giderek azalır hatta kullanılmadığında sadece anlayabildikleri fakat konuşamadıkları bir dile dönüşür.