Çocuğunuzun İştahsız Olduğundan Mı Şikayetçisiniz?

Günümüzde birçok ebeveyn çocuklarının iştahsız olduğundan yakınmakta, bu yakınma ile sağlık kuruluşlarına başvurmakta, çocuğunun iştahsızlığını gidermek amacıyla reçeteli veya reçetesiz çeşitli ilaç ya da besin destekleri kullanmaktadır. Peki, gerçek anlamda iştahsızlık nedir? İştahsızlık bir hastalık mıdır? İştah açan bir ilaç veya tedavi var mıdır? Çocuğunun iştahsız olduğunu düşünen ebeveynler ne yapmalıdır? Tüm bu soruların cevabı yazımızda.

İştah nedir?

İnsanların büyüme, gelişme ve enerji üretimi için gerekli besin ihtiyaçları açlık, tokluk ve iştah mekanizmaları ile düzenlenir. İştah; bir besine karşı açlık olarak hissedilen yeme isteğidir.

İştahsızlık: Kime göre? Neye göre?

İştah göreceli bir kavramdır. Objektif ölçüsü çocuğun büyüme ve gelişmesinin değerlendirilmesidir. Gerçek anlamda iştahsızlık; çocuğun kendisi için gerekli olan besinleri yeterli miktarda almadığı için büyüme ve gelişmesinin geri kalmasıdır.  Bu nedenle çocuklarında iştah problemi olduğunu düşünen aileler öncelikle bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. 

İştahsızlık bir hastalık mıdır?

İştahsızlık bir hastalık değildir. Birçok tıbbi sorun veya hastalıkta görülen ortak bir bulgudur. Bu nedenle iştahsızlığın çözümünde en önemli nokta iştah baskılanmasına yol açan nedenin bulunmasıdır. 

İştahsızlığın tedavisi var mıdır?

İştahsızlık yakınması ile sağlık kuruluşlarına getirilen çocukların çoğunda iştahsızlığa neden olabilecek bir hastalık veya tıbbi durum saptanmaz. Bu çocukların büyük bir kısmında iştahsızlığın nedeni beslenme eğitimi sırasında yapılan hatalar ve yanlış aile davranışlarıdır.  Bu çocuklar için aile davranışlarında ve beslenme alışkanlıklarında yapılan düzenlemelerle oldukça iyi sonuçlar elde edilebilir. 

Tıbbi bir sorun veya hastalığa bağlı gelişen iştahsızlıklarda altta yatan nedene göre değişik tedavi yaklaşımları vardır. Bu çocukların konusunda hastalıkları konusunda özelleşmiş merkezlerde izlenmeleri uygundur. 

Çocuklarında iştah problemi olan ailelere genel öneriler:

• Beslenme bir ihtiyaçtır. Ödül veya ceza, konusu yapılmamalıdır. Beslenme konusunda çocuğa karşı baskı, ikna, yalvarma veya tehdit dili kullanılmamalıdır. 

• Çocuklara beslenme konusunda ısrar edilmesi iştahsızlığın en önemli nedenlerinden birisidir. Beslenmede doğru yaklaşım çocuğun ne yiyeceğine ve ne zaman yiyeceğine ailenin, ne kadar yiyeceğine çocuğun karar vermesidir. Ebeveynler çocuklarını iyi tanımalı, ilgi, istek ve ihtiyaçlarına göre beslenme düzeni oluşturmalıdır. 

• Özellikle küçük çocuklarda odaklanma becerisi zayıf, dikkat süresi kısadır. Bu nedenle beslenmenin yapıldığı ortam sessiz olmalı, ortamda dikkat dağıtıcı bulunmamalıdır. Televizyon, telefon veya tablet eşliğinde beslenme yapılmamalıdır.

• Acıkmadan beslenmek çocuklarda yiyeceklere karşı isteksizlik oluşturur. Beslenme saatleri çocukların acıkma durumlarına göre ayarlanmalıdır. 

• Öğün zamanları ve süreleri belirli ve düzenli olmalıdır. Beslenme süresi 30-35 dakikadan uzun olmamalıdır. 

• Ara öğün ve atıştırmalıklar çocukların iştahlarını baskılar ve bir sonraki öğüne isteklerini azaltırlar. Çocuklara beslenme saatlerine yakın meyve suyu, ara öğün veya atıştırmalık verilmemelidir. 

• Bitirilemeyen her yemek çocukta başarısızlık duygusu oluşturur. Bu nedenle çocukların porsiyonları olabildiğince küçük tutulmalı, bitirdikçe tabaklarına ekleme yapılmalıdır. 

• Çocuklar hazırlanmasına katkı sağladıkları yiyecekleri daha istekli olarak tüketirler. Yemek hazırlanmasında çocuklara yaşlarına uygun görevler verilmelidir. 

• Beslenme saatini çocuk için eğlenceli bir zaman dilimine dönüştürülmesi önemlidir. Yemek saatinde aile bireylerinin bir arada olmasına dikkat edilmelidir. 

• Beslenmede çocuğun bireyselliğine saygı duyulmalı, çocuk kendi tercihlerini oluşturması ve kendi başına yemesi konusunda desteklenmelidir. 

İştahsız çocuklar için vitamin, mineral veya balık yağı gibi destek ürünleri verilmesi yararlı mıdır?

Vücudun ihtiyacı olan bir maddenin eksikliğine bağlı iştahsızlık gelişen çocuklarda eksik olan bir vitamin, mineral ya da enzimin yerine koyulması ile olumlu sonuçlar elde edilebilir. Ancak herhangi bir vitamin veya mineral eksikliği olmayan çocuklarda destek amaçlı bu ürünlerin kullanılmasının iştahı artırdığına dair bir kanıt yoktur. Aksine bu tür takviye edici gıdaların gereksiz ve uzun süre kullanımı olumsuz sonuçlara yol açabilir. İştahsız çocuklarda varsa sadece eksik olan vitamin ve mineraller için yerine koyma tedavisi yapılmalıdır.