Çocuk Merkezli Oyun Terapisi

Axline, Carl Rogers tarafından geliştirilen birey merkezli teoriyi çocuklar için yararlı hale getirerek çocuk merkezli oyun terapisi ilkelerini ileri sürmüştür. Daha sonraki yıllarda etkililiği kanıtlanan çocuk merkezli oyun terapisi dünyada kullanılan oyun terapisi ekollerinden biridir. Çocuk merkezli oyun terapisinde terapist, çocuğa kendisini tam olarak ifade edebileceği, her haliyle kabul edilebileceği bir ortam sunar ve böylece çocuğun dünyasına dahil olarak onunla güvenli bir ilişki kurar. Terapist ve çocuk arasında kurulan bu ilişki çocuğun hali hazırda bulunan potansiyelini keşfetmesini ve geliştirmesini sağlar.

Çocuk merkezli oyun terapisi seçilmiş belirli oyuncakların olduğu, çocuğun her seansta aynı şekilde bulacağı ve böylece çocuk için güvenlik hissini uyandıran bir oyun odasında gerçekleşir. Terapist seanslarda gerektiği yerlerde sınırlar koyarak güvenlik algısını korur. Ancak günlük hayattan farklı olarak çocuk süreç içerisinde oyun odasında kendisini hiçbir şekilde yargılanmadan ifade edebileceğini anlamaya başlar. Çocuk oyunlarında duygularını göstermeye başladıkça terapist bu duyguların yaşanmasını destekler ve bu süreç içerisinde çocuk duygularını daha iyi tanımaya ve anlamlandırmaya başlar. Çocuk merkezli oyun terapisi seansları yönlendirilmemiş bir şekilde çocuğun yönlendirmesiyle devam eder ancak terapist çocuğun oyunlarını takip eder, duygularını anlamaya çalışır ve yanıtlarıyla çocuğun kendi duygularını anlamasına yardımcı olur. Bu sayede çocuk sadece oyun oynadığını düşünse de terapist süreçte aktif bir şekilde çalışmasını sürdürür.

Terapist çocuk ile seanslarına devam ederken ebeveynlere (bakım verenlere) gözlemlerini sunar. Yaptığı gözlemler sayesinde ebeveynlerin çocuğun dünyasını daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Genellikle her dört oyun seansından sonra ebeveynlerle bir seans gerçekleştirilir. Bu zaman aralığı danışanın ve ailenin ihtiyacına göre değişebilir. Ebeveyn seanslarında terapist çocuğun oyunlarında gerçekleştirdiği gözlemleri ebeveynlere aktarırken ebeveynlerden seans dışındaki durumlar hakkında bilgi toplar. Terapist ve ebeveynler çocuğun gelişimini değerlendirir ve varsa yapılabilecek değişikler hakkında görüşür.

Axline, çocuk merkezli oyun terapisinin temelini oluşturan sekiz ilke geliştirmiştir. Bunlar;

1. Terapist çocuk ile en kısa sürede sıcak ve samimi bir ilişki geliştirir. Bu ilişki sürecin temelini oluşturur.

2. Terapist çocuğu her haliyle, olduğu gibi kabul eder.

3. Terapist çocuğa duygularını serbestçe ifade edebileceği, özgür hissedebileceği bir ortam sunar.

4. Terapist çocuğun oyunlarında çocuğun duygularını ifade ettiği anları yakalar ve bunları çocuğun iç görü kazanacağı şekilde çocuğa yansıtır.

5. Terapist çocuğun sorun çözebilme becerisine saygı duyar, gerektiği yerlerde değişiklik ya da seçim yapma sorumluluğunu çocuğa bırakır.

6. Seanslarda terapist çocuğu yönlendirmez, çocuğun getirdiği konularda çocuğu takip eder.

7. Terapist her çocuğun kendi hızına saygı gösterir ve süreci aceleye getirmeye çalışmaz.

8. Terapist çocuğun gerçek dünya ve seanslar arasında bağ kurması ve davranışlarının sorumluluğunu fark etmesi için gerekli yerlerde sınırlar koyar.