Çocuk ve Ergenlerde Depresyon

Depresyon çok yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Çocuk kendini sürekli mutsuz hissediyor olabilir, hiçbir şey yapmayı istemiyor olabilir, alınganlaşabilir, gözleri çok sık doluyor ağlıyor olabilir. Bunu yanında kilo alma ya da kilo verme durumu görülebilir ve uykusu bozulabilir, tüm bunlar çocuğunuzda depresyon geliştiğinin habercisidir. Hatta çocuğunuz ölümden bahsediyor da olabilir. Bu durumda acilen destek almanız gereklidir. Genellikle yetişkinlerin depresyona girdiği düşünülür fakat çocuklarda depresyona girer. Çocukları için, anne baba, onun ne derdi var ki depresyona giriyor kendisini mutsuz hissedeceği bir şey yok diye düşünülebilirler, fakat bu doğru değildir, çocuklarda depresyonu çok sık görüyoruz. Burada çocuğun mutsuzluğunun altında neler var bunlar araştırılmalı çözümlenmeli ve ardından ve çocuğun mutlu hissetmesi için psikolojik çalışma yapılmalıdır.

Çocuk 7 yaşına kadar dili bir yetişkin gibi kullanamaz yani derdini tam ifade edemez ve sorunlarını daha çok davranışlarıyla anlatmaya çalışır, dolayısıyla anne baba çocuğun içindeki duygu selini tam anlamıyla anlayamayabilir. Çocuk depresyondaysa ve  aile tarafından depresyonda olduğu kabullenilmiyorsa bu çocuğun depresyondan çıkarılmasında engel oluşturur. Eğer çocuk kendini mutsuz hissediyorsa aile öncelikle bu durumu kabullenmeli ki çocuğun bu durumdan çıkması kolaylaşsın.  Yani aile çocuğun depresyonu atlatmasında çok kıymetli bir yapı taşıdır.

  Sevgili anne baba senin depresyonunla çocuğunun  depresyonu birbirine benzemez. Çocuk depresyondayke hırçın öfkeli yaramazlık yapar ama bi yetişkin depresyona girince daha içe kapanır insanlarla iletişimi azalır bazen o denli iletişimi azalır ki kimseyle konuşmaz.

ÇOCUKLAR NE OLURSA YÜKSEK İHTİMALLE DEPRESYONA GİRER?

Çocuğun şiddete maruz kalması; Boşanma; Aileye kardeş gelmesi; Ev ya da okul değişikliği;;Anne babadan birinin ölümü veya çocuğun anne babadan uzun süre ayrı kalması; Çocuğa ölümcül ya da kronik hastalık tanısı koyulması ve hastalık süreci;Fiziksel, cinsel istismara uğramam şeklindeki  travmatik yaşantılar.

Bebeklikte Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Bebek anne yani bakıcıdan uzak kalırsa depresyona girebilir. Eğer bebek uzun ağlama nöbetlerine giriyorsa, iştahsızlığı varsa, kendi kendine sallanıyor, kendine vuruyor, çevreine karşı ilgisi yoksa, uykus düzeni bozulmuşsa depresyona girmiş olma ihtimali yüksektir.

Okul Öncesi Çocuklarda Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Çocuklar dış dünyadan çok etkilenirler. Anne babaya bağımlıdırlar. Bu dönemde çocukta  hırçınlık, çevreye kendine zarar verme, aşırır sessizlik, durduramadığı mastürbasyon, uyku bozukluğu, parmak emme, alt ıslatma, kaka kaçırma gibi öğrendiği becerilerinde gerileme varsa çocuk depresyona girmiş demektir.

Okul Çağı Çocuklarında Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Artık bu dönemde dili çok iyi kullanır ve derdini net bir şekilde anlatabilir durumdadır çocuk fakat yine de  bazı durumlarda kendini tam anlamıyla ifade edemeyebilir. Bu dönemde aileden ziyade okul yaşantısındaki kişilerin etkisine daha açıktır: Eğer çocuğun baş ağrısı, mide ağrısı, yorgunluk gibi fiziksel şikayetleri varsa ve okula gitmek istemiyorsa hatta evden kaçma girimleri söz konusuysa, öfkeli davranıyor ve ağlama nöbetleri geçiriyorsa, canım sıkılıyor diyorsa, arkadaşlarıyla oyun oynamayı istemiyorsa, reddedilmek ya da başarısızlık onu aşırı etkiliyor çok üzülüyorsa, madde kullanımı varsa, ölümden söz ediyorsa depresyondadır demektir.

Ergenlerde Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Ergenlik dönemi her birey için çalkantılı bir süreçtir. Bu dönemde ergen birey iç sıkıntısı ve huzursuzluk yaşıyor ve dikkati dağılıyor ders çalışamıyorsa, okul başarısında ani bir düşme varsa, enerjisi düşmüşse, uykusuzluk ve iştahsızlık çekiyorsa ve intihar düşünceleri var ie depresyona girmiş demektir. Acilen destek alması gerekir.

ÇOCUK VE ERGENLERDE İNTİHAR

Eğer çocuk ya da ergen birey daha önce intihar girişiminde bulunmuşsa tekrarlama olasılığı var, buna karşı anne babanın tetikte olunması gerekiyor. Ailede intihar edenlerin bulunması durumunda da çocuk ve gençler karşı daha da dikkatli olunmalıdır. Alkol ve madde kullanımı söz konusuysa yine intihar olasılığı artmaktadır. Çocuğun ya da bireyin fiziksel ve yoğun acı veren bir hastalığı varsa intihar düşüncelerinin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yakın zamanda bitmiş duygusal olarak çok yakın bir ilişki. Olumsuz algılanan her türlü değişim yine intiharı tetikleyebilir.

Eğer çocuğunuz intihar edeceğine dair konuşma yapıyor hatta bunu nasıl yapacağını anlatıyorsa bunu kesinlikle ciddiye almalısınız. Dikkat çekmeye çalıştığını düşünmeyin lütfen. Biz her türlü intihar konuşmasını ciddiye almak zorundayız. Eğer çocuğunuz yaşamında bir amacının olmadığını, hayatının anlamsız olduğunu düşündüğünü söylüyorsa lütfen bu cümleleri dikkate alın, bunlar birer intihar girişimi ne işaret eden cümleler, bu nedenle aslında çok önemli sinyaller. Eğer çocuğunuz başarısızlığında ağlıyorsa işe yaramayan değersiz biri olduğunu söylüyorsa, umudunun olmadığını ifade ediyorsa acilen destek almanız gerekiyor.  Bir diğer işaret de çözümünün olmadığını düşündüğü sorunlar hakkında sürekli konuşma, yanı çocuğunuz bir sorundan sürekli ama sürekli bahsediyor ve bunun çözümünün olmadığını söyleyip duruyorsa yine net bir şekilde söylemeliyim ki alarm sireni çalıyor.

ANNE BABA OLARAK DEPRESYONDAKİ ÇOCUĞUMA NASIL YARDIM EDERİM?

Bir çocuğu en iyi tanıyan anne babadır. Yukarda bahsettiğim durumlar söz konusuysa lütfen hiç ertelemeden hemen destek almaya başlayın. Anne baba bazen çocuklarının yaptıkları davranışlardan dolayı çocuklarına karşı öfke hissederler, şımarıklık olsun diye yukarıda saydıklarımı yaptıklarını düşünebilirler bu gayet doğal bir durumdur. Bu yukarıdaki saydığım şeyleri çocuk yapıyorsa ve anne baba ceza veriyorsa durum daha da kötüye gidebilir. Çünkü ceza çocuğun depresyonunu artıracak çok tehlikeli bir davranış olacaktır. Fakat bazen şu düşünceye kapılırız: ‘ Ceza vereyim ki bir daha yapmasın./ Bir daha canım sıkılıyor demesin./bir daha hayat anlamsız demesin.’’ Bu ne yazık ki işe yaramayan bir düşüncedir. Çünkü ceza verince çocuğun düşünceleri ve davranışları değişmez. Çünkü ceza verildiğinde çocukla iletişim zedelenir. Kendinin daha da yalnız olduğunu düşünerek mutsuzluğu umutsuzluğu şiddetlenir.

Bu dönemde çocuğa şefkat göstermek çok kıymetlidir. Anne baba kendi içinde çocuğun davranışlarına karşı üzüntü ya da öfke hissetse bile çocuğa şefkat göstermek çocuğun depresyondan yani mutsuz canı sıkkın halden çıkmasında müthiş faydası olur. Bu dönemde çocuk psikolojik destek alırken anne baba da destek alırsa tablo daha da hızlı iyiye gider. Şefkat göstermek demek onu korumak her şeyi onun için yapmak demek değildir. Çocuğun yapabileceği şeyleri yapmasına izin verin.

ÇOCUK VE ERGEN BİREYLER DEPRESYONDAN PSİKOLOGLA YAPTIĞI GÖRÜŞMELER SAYESİNDE ÇIKAR

Çocukla önce ne olduğunda canı sıkıldığı mutsuz hissettiği tespit edilmelidir. Ve o anlardaki aklından geçen depresyonu yaratan düşünceler derine inme yöntemiyle keşfedilir. İlk adım budur. Depresyonu yaratan düşünceleri keşfetmek. Büyük küçük fark etmeden diyebilirim ki depresyonu yaratan şey düşüncelerdir ama çocuk ergen ya da yetişkin bunu fark edemez bunu seans esnasında fark etme şansı yakalayacaktır. Farkında olmadan aklından şunlar geçer: ‘’ Ben kötü bir çocuğum. ‘’ ‘’Ben sevilmeyen bir çocuğum.’’ ‘’Ben başarısız bir çocuğum.’’ ‘’ Ben değersiz, hayatta olmasının bir anlamı olmayan biriyim.’’ Çocuk ergen ya da yetişkine doğrudan sorsak hayır böyle düşünmüyorum der fakat derinlere indikçe alında bu düşüncelerin olduğu anlaşılır. Bazı çocuklar ise doğrudan kabul eder ‘’Evet kendim hakkında başarısız çocuk diye düşünüyorum.’’ der. Bu düşünceler ortaya çıkarıldıktan sonra artık seanslarda bu düşünceler üzerinde çalışmalar yapılır ve bu düşünceler üzerinde sokratik yöntemle ve hipnoz ile çalışılır ve bu düşünceler değiştirilir ve dönüştürülür. Bu aşamadan sonra çocuğun mutsuzluğu azalır kendini mutlu ve güçlü hissetmeye başlar.

ANNE BABA DEPRESYONDAKİ ÇOCUĞUNA NE YAPMAMALI?

‘’Çocuğumun mutsuzluğunu sorununu ben çözebilirim’’ düşüncesi doğar ebeveynde fakay bu çocuk için çok zararlıdır. Depresyonu anne baba değiştiremez ancak psikologdan destek alan çocuk depresyondan çıkabilecektir.

‘’Zamanla normale döner.’’ Diye düşünebilir anne baba. Depresyon çoğu zaman inatçıdır destek almadan normale dönmez.

‘’Ben çocuğum için çılgınlar gibi çalışıyorum, depresyona girmiş olamaz.’’ Diye düşünebilir anne baba. Çünkü ellerinden geleni yaparlar fakat nasıl olur da çocuk mutsuz hisseder anlayamazlar. Bu durum çok doğaldır. Anne babanın bu şekilde düşünmesi de çok normaldir. Fakat bu şekilde düşünürse ne yapar anne baba? Çocuğunun depresyonda olduğunu kendi zihninde farkında olmadan reddedebilir. Eğer böyle olursa çocuğun depresyondan çıkması için herhangi bir girimde bulunmayabilir. Bu durumda çocuk yıllarca depresyonun içinde kalabilir ve depresyona kronikleşebilir. Zamanla kendini daha da mutsuz hissetmeye başlayabilir.

ÇOCUK ANNE BABANIN RUH HALİNDEN ETKİLENEREK DEPRESYONA GİRER Mİ?

EVET. Bu mümkündür. Anne baba mutsuz ise kaba tabirle çocuk bundan nasibini kesinlikle alacaktır. Yani bu durumdan kesinlikle olumsuz etkilenecektir. Depresyonda olan anne babanın çocuğu da depresyona çok yüksek ihtimalle girer. Bu beklediğimiz bir durumdur. Bu durumlarda anne babanın da psikolojik destek almaları şarttır. Anne baba çocuğun yemeği ve ödevi derken asıl önemli şeyi ne yazık ki kaçırmaktadırlar: ŞEFKAT. Yani çocukla vakit geçirememekte onunla oynamamakta ve ona sarılmamaktadırlar.  Depresyondaki çocukla oyun oynamak, ona sarılmak, zaman geçirmek gerekir.