Çocuk ve Ergenlerde Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Pek çok insan, çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere travmatik olaylar yaşayabilir. Bazı araştırmacılar, çocukların ve ergenlerin % 40 kadarının yaşamları boyunca en az bir travmatik olay yaşayacağını tahmin etmektedir. Çoğu insan birkaç gün, hafta veya ay sonra iyileşir ancak diğerleri travmanın deneyimi ve anısıyla başa çıkmakta zorlanabilir. Çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere bu kişiler, TSSB veya Travma Sonrası Stres Bozukluğu olarak bilinen ruhsal problemi yaşayabilirler.

Travmatik olaylar genellikle fiziksel şiddet, kaza, doğal afet, savaş veya cinsel istismarı içerir. Çocuklar veya gençler bu olayları kendileri yaşamış olabilir veya başkalarının başına geldiğine şahit olmuş olabilirler.

Bir çocuğun veya gencin TSSB geliştirip geliştirmediği, travmanın ciddiyeti, ne sıklıkta meydana geldiği ve aile üyelerinin olaya nasıl tepki vereceği gibi birçok faktöre bağlıdır. TSSB'li bir çocuk veya ergen, travmanın etkisinden kaçamayacağını hisseder. Onlara olayı hatırlatan insanlardan veya durumlardan kaçınmaya çalışırlar. Bazen olayın anılarını veya “flashbacklerini (anımsama)” yaşarlar veya bununla ilgili çok gerçekçi kabuslar görebilirler. Bu sürekli hatırlamalar, günlük yaşamı, özellikle de hissettiklerini ve deneyimlediklerini ifade etmekte zorlanabilecek çocuklar ve gençler için gerçek bir zorluk haline gelebilir.

ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE YAYGIN TSSB BELİRTİLERİ

• Travmatik olayı hatırlamalarına neden olan durumlardan kaçınmak

• Travma hakkında kabuslar veya “flashbackler (anımsama)” yaşamak

• Travmayı tekrarlayan veya hatırlatan bir şekilde oyunlar oynamak 

• Dürtüsel veya agresif davranmak

• Sık sık gergin veya endişeli hissetmek

• Duygusal uyuşukluk yaşamak

• Okula odaklanmakta güçlük çekmek

ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE TSSB TEDAVİSİ

Çocuğunuz travma belirtileri gösteriyorsa, birkaç ay içinde çoğu çocukta beliren belirtilerin azalacak ve kaybolacaklarını unutmamak önemlidir. Ancak bu, değerlendirme için bir psikoloğa danışmamanız ve semptomlar ortaya çıktığında tedavi seçeneklerini tartışmamanız gerektiği anlamına gelmez. TSSB tedavi edilebilir, bu nedenle yardım istemekten ve en iyi olanı tercih etmekten asla çekinmeyin. 

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLAR İÇİN BAZI TEDAVİ SEÇENEKLERİ:

• BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ - BDT, "konuşma terapisinin" en yaygın biçimlerinden biridir ve terapistler, çocuklarla ve yetişkinlerle çalışmak için travma odaklı bir terapi tarzını kullanabilir. Travma odaklı bir BDT terapisti, travmanın kendisi veya günlük yaşamda karşılaştıkları kişiler ve durumlar hakkında sahip olabilecekleri akılcı olmayan düşünceleri düzeltebilir. BDT ayrıca tipik olarak gevşeme ve stresle başa çıkma teknikleri hakkında psikoeğitim içerir.

• OYUN TERAPİSİ - Bu tür bir terapi, özellikle travmaya dair tepkilerini ifade etmek ve olanları anlamak için mücadele eden küçük çocuklar için işe yarayabilir. Oyun terapistleri, bir çocuğun bir travmayı işlemesine ve yaşamla dirençli bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olmak için sanat terapisi, oyunlar ve diğer müdahaleleri kullanır.

• EMDR - ruh sağlığı uzmanları arasında giderek daha popüler hale gelen bir tekniktir. Terapi, rehberli göz hareketi egzersizlerini içerirken, bir çocuk travmatik olayı hatırlar ve bu konuda sahip olduğu bilişler ve duygusal tepkilerle çalışır.

• İLAÇ TEDAVİSİ - TSSB'yi “iyileştiren” hiçbir ilaç yoktur, ancak bazen antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları, bir terapiste giderken bazı çocuklarda semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.

TSSB semptomları sıklıkla diğer akıl hastalığı türleriyle birlikte ortaya çıkar veya madde kullanımı, riskli davranışlar ve kendine zarar verme gibi çocuklarda ve gençlerde başka sorunlara yol açar. Çocuğunuzu korumak ve tam olarak iyileşmesine yardımcı olmak için bu sorunların tedavide de ele alınması gerekebilir.

Bir ebeveyn olarak çocuğunuz için en iyisinden başka bir şey istemezsiniz. Bu nedenle, travma semptomları gösteren çocuğunuzu izlemek sizi güçsüz ve nereden başlamanız gerektiği konusunda bilgisiz hissetmenize neden olabilir. Başlamak için en iyi yer, çocuğunuzu dinlemek ve semptomlarını ve mücadelesini görmezden gelmemeyi seçmektir. Hem sizi hem de çocuğunuzu destekleyen arkadaşlarınız ve ailenizden destek alabilirsiniz.