Çocuk ve Oyun

Oyun Nedir ?

Oyun karmaşık bir insan davranışıdır. Dinamik bir süreçtir, ilgi ve eğlenceyi içerir. Spontan olarak kendiliğinden başlar, belli bir amacı yoktur, oyuna tam konsantre olur, çocuğa mutluluk ve haz verir.

Oyun çocuğu yetişkin hayata hazırlayan en etkin yoldur. Oyun sürecinde, içinde çeşitli davranışların motivasyonların, fırsatların, alıştırmaların, uygulamaların, becerilerin ve kavrayışların olduğunu biliyoruz.Yetişkinlerin gözüyle oyun çocuğun eğlenmesi, oyalanması başlarından savmak için bir uğraş olarak görürler, oysa oyun çocuk için ciddi bir iştir.

Oyun, çocukların tüm alanlardaki gelişimlerine katkı getirir; zihinsel, duygusal fiziksel ve psikomotor (bedensel) gelişimlerini, sosyal ve dil gelişimleri üzerine etkilidir.

   Oyunun İşlevi

Oyunun pek çok işlevi bulunmaktadır. Oyun, çocuğun hayattaki en önemli işidir. Oyun yoluyla hayatta kalma becerilerini öğrenir ve içine doğduğu karmaşık dünyaya ilişkin bir düzen arar ve bulur. Oyun yoluyla bedenini kontrol etmeyi öğrenir. Beyni, gözleri, elleri, ayakları arasında uyumu ve dengeyi sağlamayı öğrenir.

Oyun yoluyla çevresindeki somut dünyayı araştırır, keşfeder, buna ilişkin bilgiler toplar ve düşünmeyi öğrenir; yine oyun yoluyla duygusal sorunlarını dışa vurur ve ilkel duygularını kontrol etmeyi öğrenir. insanlarla daha duyarlı ve sağlıklı ilişkiler kurmayı öğrenir. Oyun yoluyla sosyal bir varlık olmayı ve kendi toplumu  içinde yer almayı öğrenir. Oyun, çocuğun kendini iyi hissetmesini sağlar ve yaşamı dolu yaşaması için kendi tecrübeleri edinmesini sağlar.

Çocuk, oyunu isteyerek sürdürdüğü için dikkatini yoğunlaştırmayı ve yaptığı işte sebat etmeyi, kararlılıkla işini sürdürmeyi öğrenir

Oyun oynarken çocuklar temsili anlamda rol yaparlar. Eğitimcilere göre insan olmanın en büyük özelliklerinden birisi rol yapabilmektir. Rol yapabilmek, “bir nesneyi ya da bir insanı başka bir şeyin ya da kişinin yerine koyabilmek” anlamına gelir. Çocukların oyunları arasında yer alan hayalî oyunlarda çocuklar bu fırsatı bulur. Hayalî oyunlarda çocuklar örneğin; anne olur, baba olur ya da polis olur.

Birlikte oyun oynarken çocuklar birbirleri ile iletişim içindedirler. Oyunda, konuşma dilini aktif, işlevsel olarak kullanırlar. Hayali oyunda sembolizasyon yeteneği gelişen çocuğun dil gelişiminde de olumlu etkileri görülür.

Oyun oynarken çocuklar fiziksel güç ile şiddet kullanmanın ne demek olduğunu, savaşın ne demek olduğunu, şefkat duygusunu, bir başkasını incitmemek, adil olmak ve hakkı öğrenir.

 Oyun, çocukların ruh sağlığına da katkı sağlar; duygularıyla barışmada ve kişiler arası ilişkilerinde uyumlu olmalarına ve iletişim kurmalarına yardımcı olur. Gerçek yaşamda kendisini rahatsız eden durumları ve duygularını oyunda ifade edebilir veya sembolik olarak oyununa yansıtabilir. Çocuklarla çalışan uzmanlar oyun terapisini çocukların  problemlerini dışavurum ve tedavisinde aktif olarak kullanmaktadır.

Serbest Akışlı Oyun

Fikirler, düşünceler ve ilişkiler içinde oyuna kendini kaybedercesine verir. Serbest akışlı oyun içinde çocuk özgün bir düşünür olur; hayal etme anlamında düşsel yaratıcılık ve pratik alana aktarmaktaki mucit yaratıcılık yeteneklerini kullanır. Çocuk birinci elden deneyim elde eder.  Çocukların olayları doğrudan yaşayarak edindikleri izlenimler yoluyla kavram geliştirmelerine ve bu kavramları netleştirebilmelerine olanak veren deneyimler, yaşam tecrübeleridir.

Serbest Akışlı Oyunun Önemi ve Yararları

Serbest akışlı oyunun önemi ve yararları şöyle özetlenebilir:

• Aktif bir süreç olduğu için ve hedef olmadığı için önemlidir.

• İçsel motivasyon olduğu için önemlidir.

• Kurallara, baskıya, amaçlara, verilen ödev ya da görevlere veya kesin bir yönlendirmeye uyulmasını talep eden dışardan bir baskı kaynağı olmadığı için önemlidir.

• “Böyle yapsak … nasıl olur?” gibi ya da “… olsa.” ve “ -mış gibi yapalım.” gibi olası ve alternatif dünyalara ilişkin farz etmeleri, hayalî düşünceyi içeren bir yapısı vardır ve bu nedenle de oyunu oynayanları en üst düzeydeki işlevlerine yükseltir. Bu işlevlerin hayalî düşünce, yaratıcı düşünce, orijinallik ve yaratıcı buluş olduğu belirtilmektedir.

• Nesnelerin, olayların üzerinde düşünmeyi, bildiklerimiz üzerinde düşünmeyi ve bildiklerimizin farkında olmayı içerir ki bunları fark etmeyi, neyi bildiğimiz bilmeyi içerdiği için önemlidir.

• Birinci elden deneyimleri aktif bir biçimde kullandığı için önemlidir.

• Oyun süreklilik gösterir ve tam anlamıyla oyun kendi akışı içinde iken, gerçek yaşamlarımızda yapabileceklerimizi önceden işlememize yardımcı olduğu için önemlidir.