ÇOCUK VE YALAN

Yalan söyleme, karşıdaki kişiyi yanıltmak ve yanlış bilgi vermek amacıyla ortaya

konan bir davranıştır. Çocuk yalanları yetişkin yalanlarından farklıdır.  Çocukların

hayal gücü okul çağına gelene kadar ki yaş diliminde oldukça yoğundur. Özelikle 9

yaşına kadar çocuklar doğru ile yanlışı birbirlerinden ayıramazlar. Bu nedenle

çocuğun bir takım olaylar, durumlar uydurması, hayali arkadaşlar yaratması yalan

söyleme olarak değerlendirilip, endişe edilmemelidir.

İnsanın üç farklı dünyası vardır; Uyku ve rüya dünyası, Hayal dünyası ve gerçek

dünya. Hiçbir sağlıklı yetişkin hayal kurduğu bir şeyi gerçekmiş gibi anlatmaz. Fakat ilk

9 yaş dönemindeki çocuklar bu üç dünyayı birbirinden ayırt edemez. Onlar için hayal

dünyası tıpkı gerçek dünya gibidir.

9 yaşından önce çocuğunuz yaptığı abartılı anlatımlarını duyunca endişelenmeyin

ve onun sözünü keserek yalan söylediğini ifadece edecek kelimeler kullanmayın.

Böyle bir durumda çocuk yalan kelimesini öğrenir, suçluluk duygusuna kapılır ve

hayal gücü zamanla kısıtlanır. Bu durum karşısında çocuğunuzun abartılı

anlatımlarına gülmeden onu hafife almadan kulak vermeniz yeterli olur. Çünkü oyun

ve hayal dünyası olmadan çocuk, çocuk değildir ve kendini geliştiremez.

9 yaşından sonra bir çocuk yalana başvuruyorsa

altında yatan bir çok sebep vardır:

- Psikolojik ve fiziksel şiddet gören, ceza alan çocuklar yalan söyler.

- Mükemmelliyetçi aileye sahip çocuklar yanlış yapmaktan korktukları için

yalan söyler.

- Hesap verme durumuyla sıkça karşı karşıya kalan çocuklar kaygılanır ve bu

kaygı çocukta yalan söyleme davranışını oluşturur.

- Çocuk anne-babasını kızdırmamak ve onları mutsuz etmemek için yalan

söyler.

- Genellikle kardeş kıskançlığıyla birlikte ortaya çıkan, sevgiyi kaybedecek olma

düşüncesiyle karşı karşıya kalan çocuk yalan söyler.

Böyle bir durumda aile ne yapmalı ?

Anne baba durumu fark ettikten sonra çocuğa ‘yalanını yakaladım’ deyip ceza

verirse çocukta ki yalan davranışı sönmez. Aksine çocuk bir dahaki sefere

yakalanmamak için daha akıllıca bir yalan bulmaya çalışır sonrasında yalan söylemek

çocukta alışkanlık haline dönüşür ve yalanda ustalık kazanır.

Çocuğunuzun doğruyu söylemesi için ona model olun ve küçük beyaz yalanlardan

kaçının. Gerçeği söylediğinde onu takdir edin. Örneğin; sınavdan kötü not almasına

rağmen aldığı sonucu söyleyen çocuğunuzu gösterdiği cesaret için övün. En önemlisi

çocuğu yalan söylemesine neden olan kaygının, baskının ne olduğunu bulun ve bunu

ortadan kaldırmaya çalışın. Bir çocuğun her durumda doğruyu söyleyebilmesi için en

önemli şey ‘güven’dir. Çocuk her ne olursa olsun anne ve babası tarafından zarara

uğramayacağından ne kadar eminse yalan söyleme ihtimalide bir o kadar düşüktür.