Çocuklar ve Öfke

Öfke, bireyin zorluklarla başa çıkabilmeyi öğrenirken uyguladığı bir savunma mekanizmasıdır. Önemli olan çocuklarımıza öfkeyi nasıl kullanacaklarını öğretmektir. Freud saldırganlığı; doğuştan gelen, bütün canlılarda ortak olan, öğrenmeyle değişmeyen, evrensel bir içgüdü olarak düşünmüştür.

Öfke nöbeti, çocukların istediklerinin gerçekleşmediği, engellendiklerini hissettiklerinde gösterdikleri güçlü kızgınlık halidir. Çocuklar bu durumu kontrol edemezler. Sinir ve kızgınlık patlaması yaşarlar. Ağlama, tekme atma, etrafa vurma, ısırma şeklinde davranışlar gösterirler. 2 yaş ve 3 yaş çocuklar kendilerini ifade edemeyip, istediklerini yapamadıklarında da bu durum öfkeye dönüşür. Bu noktada anne baba tutumları çok önemlidir. Öfkelendiğinde istediğini elde eden çocuk zamanla bu durumu sürekli hale getirmeye başlar.

Öfke Nöbetlerinin Sebepleri:

Davranış bozuklukları, duygu durum bozuklukları, kaygı bozuklukları

• Dürtüsellik seviyesinin yüksek olması

• Anne ve babaların yanlış ödül/ceza tutumları ve uygunsuz rol model olmaları

• Çocuğunun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanmaması

• Aile içi iletişimsizlik ve şiddet davranışları

• Çocuğunun bağımsızlığını elde etme ihtiyacı

• Dil becerisinin yeteri düzeyde olmaması

• Akran zorbalığına maruz kalmak

• Öfkeli olarak etiketlenmesi

Çocuklar model alma yoluyla, taklit ederek öğrenirler. Öfkeyi de kendini ifade etme şekli olarak görürler. Sonrasında ise bu durumu normal olarak görürler. Empati yeteneklerini kaybederler. Kızgınlık, nefret gibi kötü duygu ve düşünceleri daha çok deneyimlerler.

Ne Yapabiliriz?

Öfkenin altında yatan nedenleri bulmak ve ortaya çıkarmak çok önemlidir.(ne zaman, ne sıklıkla, öncesi ve sonrasında yaşananlar nelerdir, nerede, kiminle birlikteyken gerçekleşiyor)

Çocuk sakinleştiğinde bu durumu konuşmak, birlikte çözüm yolları aramak etkili olacaktır. Psikolog, anne, baba ve okul iş birliğinde olmalıdır.

Çocuğa öfkeyle başa çıkma ve problem çözme yöntemleri öğretilmelidir.

Bilişsel davranışçı terapiden destek alarak, olumsuz düşüncelerinin yerine olumlu düşüncelerini koyma çalışmaları yapılabilir.

Ebeveynlerin tutarlı, ilgili ve sevecen yaklaşmaları çok önemlidir. 

Bir spora ya da sevdiği bir alana yönlendirmek de faydalı olabilir.

İnsanlara zarar verme, şiddet uygulama, kendine zarar verme gibi davranışlar görüldüğünde, sebepleri araştırılmalı ve gerekiyorsa uzmandan destek alınmalıdır.