Çocuklara Ne Zaman Zeka Testi Uygulanmalı?

Zeka testi uygulanması konusunda hem uzman hem de ebeveyn etik davranmalıdır. Ebeveyn çocuğunun zeka düzeyini ya da puanını merak ettiği için test yaptırmamalıdır. Zeka testleri amaç değil araçtır. Testin uygulanması belli bir ihtiyaca bağlı olmalıdır. Çocuk bu testin sonucundan ileriki yaşantısı için fayda sağlayacaksa test uygulanmalıdır. Sırf merak için yapılan uygulamalar çocuğa faydadan çok zarar getirebilir.

Hangi durumlarda zeka testi uygulanmalıdır?

Genellikle iki durum için zeka testi uygulanmasını bekleriz.

• Eğer çocuğun akranlarına göre üstün performans gösterdiği gözlemleniyorsa testin uygulanmasında fayda vardır. Çocukta güçlü merak duygusu ve hafıza, yüksek öğrenme hızı, zengin bir kelime haznesi, zengin bir hayal dünyası ve yaratıcılık gibi durumlar varsa test uygulanmalıdır. Test sonucuna göre ise sonraki adım planlanmalıdır. Çocuğun üstün yönlerini pekiştirmek ve daha çok geliştirmek ya da üstün olduğu alanlara yönlendirerek daha başarılı olmasını sağlamak çocuk için daha faydalı olacaktır.

• Eğer çocuğun yetersiz performans gösterdiği gözlemleniyorsa aynı şekilde testin uygulanmasında fayda vardır. Çocuğun okuma, yazma, aritmetik beceri zayıflığı, yavaş öğrenme hızı, sosyal ortamlara uyum sağlayamama, günlük ihtiyaçlarını kendi başına gidermede eksiklik yaşanması gibi süreğen durumlar söz konusuysa zeka testi uygulaması yapılarak çocuğun eksik ve zayıf yönleri keşfedilmelidir. Bu zayıf yönleri geliştirmek amaçlı program planlaması yapılmalıdır.

Testin uygulanmasına uzman ile birlikte karar verilmelidir.

Çocuğun böyle bir teste ihtiyaç duyup duymadığı uzman tarafından değerlendirilmelidir. Uzmanın ebeveyn, öğretmen ve kendi gözlemlerini de birleştirerek test uygulaması yapılması gerektiğine karar verirse bunu ebeveynle paylaşmalı ve testin amacı ve sonucuna göre neler yapılabileceği konusunda aileye gerekli bilgilendirmeyi yapmalıdır. Uzman kanaatine göre testin yapılmasında fayda varsa test uygulaması yapılmalıdır.

Sonuç ne olursa olsun çocuğa karşı önyargılı yaklaşılmamalı ve çocuk desteklenmelidir.

Test sonucunun olumlu da olumsuz da çıkabileceği unutulmamalıdır. Ancak çıkan sonuç çocukta bir etiketlemeye neden olmamalıdır. Çünkü testin yapılma amacı çocuğun zihinsel ve bilişsel olarak desteklenmesidir. Çıkan sonuca göre çocuğa olumlu ya da olumsuz yönde yapılacak her etiketleme çocuğa zarar verecektir.

Zeka testi sonucunda nicelik değil nitelik ön plandadır.

Test sonucunda elde edilen puanlar uzmanlar arasında bir anlam ifade etmektedir. Bu yüzden uzman tarafından sonucun puan olarak ebeveynlerle paylaşılması doğru bir davranış olmayacaktır. Önemli olan puanın kendisi değil nitelik olarak ne anlam ifade ettiğidir. Sadece puanı bilmek ve bu doğrultuda hareket etmek çok büyük yanlış olacaktır. Bu noktada ebeveynlerden anlayışlı olmaları beklenmektedir.