Çocuklara Ölümü Anlatmak

Deprem felaketiyle birlikte çocuklara ölüm nasıl anlatılır sorusu gündemimize dahil oldu. Ölümü anlatmak, anlamak her yaşta zor olsa da konu çocuklar olunca daha da hassaslaşıyor. Çocukların travma yaşamamaları daha az etkilenmeleri için neler yapacağımızı öğrenmek istiyoruz. Çocuklara ölümü anlatırken birçok kişi farklı yaklaşımlar sergiliyor olabilir. Bazı aileler acılarını yaşarken çocukları matem evinden uzaklaştırabiliyorlar. Bazı aileler de çocuğa ölen kişinin uzağa gittiğini ve geri geleceğini söylüyor. Birçok farklı söylem varken çocuk için doğru olanı konuşalım istiyorum.

Ölüm yetişkinler için dayanılması güç bir durumken çocukların baş etmeleri konusunda endişeye düşebiliyoruz ve bu yüzden ölümü anlatırken gerçeklikten kopabiliyoruz. Ölümü gerçekten anlatsak veya ölüm kavramını kullansak çocuğun daha fazla etkileneceğini düşünüp durumu geçiştiren gerçek dışı senaryolar uydurabiliyoruz. Peki bu senaryolar çocuklar için gerçekten daha mı iyi oluyor? Maalesef hayır.

Bir çocuğun annesi, babası veya yakınlarından biri öldüğünde çocukla ölüm hakkında konuşması gereken kişi çocuğun sevdiği, güvendiği biri olmalı. Kaybı anlatıcak kişi bir psikolog veya çocuğun güvenmediği biri olmamalı. Bu kişi “Ağaçların hikayesini biliyor musun? Tohumlar fidanlara dönüşüyor ve daha sonra fidanlar büyüyüp açarlar ve çiçek verirler. Daha sonra ağaçlarda yapraklarını döküp kuruyabilirler. İnsan hayatı da böyledir. Seninle paylaşmam gereken çok üzücü bir haberim var. Benim için de bunu söylemesi çok zor. Maalesef (x) kişisi öldü. Bu, vücudunun çalışmayı durdurduğu ve onu bir daha göremeyeceğimiz anlamına geliyor. İnsanlar doğuyor ve büyüyor. Bazı kişiler daha genç bazı kişiler daha yaşlı ölüyor. Bunu değiştiremeyiz.” Bu örnekteki gibi çocuğa doğrudan ve dürüst bir şekilde ölümü ifade etmemiz gerekiyor. “Öldü” kelimesinin kullanımı önemlidir. Öldü demek yetişkinler için zor olabiliyor bu yüzden kaybettik, melek oldu, işe gitti geri gelecek ve yukarıdan seni izliyor gibi cümleler kurabiliyoruz. Bu cümleler kullanılmamalıdır çünkü bu çocuklar için ölen kişinin geri dönebileceği mesajını verebilir ve çocuğun bu süreci kabullenmesini zorlaştırır. Ayrıca yukarıdan seni izliyor gibi bir cümle çocukta sürekli yukarıya bakma ve izlendiği düşüncesinden dolayı üstünü rahat değiştirememe, banyo yapmama gibi birçok olaya sebebiyet verebilir. Sonuç olarak acıyı sözlerimizle azaltıp çoğaltamayız. Bu yüzden her yaştan çocuğa karşı dürüst ve şeffaf olmamız gerekiyor.