Çocuklara Ölümü Anlatmak / Birisinin Öldüğünü Söylemek

İster çocuk ister yetişkin olsun ölüm herkes için konuşması en zor konulardan biridir. Hele ki konu çocuklara ölümü anlatmak olduğunda işler daha da karmaşıklaşır . Her çocuk bir şekilde ya ölümün ne olduğunu merak eder soru sorar, kaygı duyar ya da bir gün bir yakının ölmesi ile durumu yaşar, ne olduğunu öğrenmek ister.

Ölüm Çocuklara en sağlıklı şekilde nasıl açıklanır?

*Her konuda olduğu gibi bu konuda da çocuğun gelişim dönemini esas alarak açıklamalar yapmak çok önemlidir. İçerisinde bulunduğu dönemin özellikleri, soyut düşünme becerilerini kazanmış olup olmadığını önemsemelisiniz.

*Ölümün soyut bir kavram olması nedeniyle, çocuklara bu açıklamaları yaparken, somutlaştırmanız gerekebilir.

*Öncelikli olarak ‘ölüm’ kelimesini kullanmak gereklidir. Vefat etti, hayatını kaybetti, melek oldu, Allah’ın evine gitti gibi açıklamalar yalnızca çocukta kafa karışıklığına sebep olacaktır. Bundan dolayı ölen kişiler için yalnızca ‘öldü’ kelimesini kullanmak önemlidir.

*Çocuğa ölümün evrensel bir gerçek olduğu, herkesin bunu yaşayacağını ve geri dönülmez bir süreç olduğunu anlatmak gerekir.

*Eğer çocuğa birinin ölümünü açıklamanız gerekiyorsa, çocuğun kendini güvende hissetmesi için.bunu açıklayacak kişiler çocuğun ebeveynleri ya da çocuğun duygusal bağ kurduğu kişilerden birinin olması gereklidir.

*Bu açıklamayı yaptığınız yer çocuğun güzel anılarının olmadığı ve ileride çok fazla gitmeyeceği sessiz ve sakin bir yer olabilir.

* Bütün canlılar, bir gün doğar ve bir gün ölür.  İnsanlar, hayvanlar, bitkiler bütün canlılar doğarlar, büyürler, yaşarlar, değişirler ve ölürler. Herkes ve herşey değişir, gece olur, gündüz olur, doğum olur, ölüm olur, hava güneşli olur, hava yağmurlu olur gibi örnekler ile çocuğun soyut olan kavramı somutlaştırmasını sağlayabilirsiniz. 

* Birisi öldüğünde, artık o kişinin bedeni çalışmaz, nefes alamaz, yemek yiyemez, konuşamaz, göremez, düşünemez. 

*Her kişi farklı nedenlerden dolayı ölebilir, kimisi çok hastalandığı için, kimisi çok yaşlandığı için, kimisi de beklenmedik olaylardan dolayı ölebilirler.

*Çocuğa ölüm haberlerini çok vakit geçmeden vermek önemlidir. Sorduğu sorular için doğruyu söylemek, onun güveninin zedelenmemesi için dürüst olmak gereklidir.

* Çocukları cenaze törenlerine götürmek yine çocuğun gelişim düzeyiyle , duygu durumuyla ve kendi isteğiyle alakalı bir durumdur. 

*Yas evresi içerisinde çocuğunuzla kurduğunuz tensel temas ve duygu paylaşımı  her zamanki gibi çok değerli ve önemlidir. Sarılmak, öpmek, dokunmak. Konuşmak.

*Bu süreçte çocuğu ailenin yanından  uzaklaştırmak doğru değildir. Çocuklarda acılarını paylaşarak iyileşmektedirler.

*Her kültürün kendine özgü yas şekilleri vardır. Eğer ki cenaze törenlerinizde ağıtlar yakılıyorsa bu sürede çocuğun bunlara uzun süreli maruz kalmasını engellemeniz gerekmektedir. Mümkün olduğunca rutinlerinize, günlük yaşantınıza dönmeniz çocuğa güven verecektir.

*Duygularınızı çocuğunuzdan saklamak yerine duygularınızı çocuğunuzla paylaşarak onunda duygularını, endişelerini paylaşmasına model olabilirsiniz. Aşırıya kaçılmadığı takdirde ağlamak ve ölen kişiyi özlediğini söylemek sağlıklı bir duygu paylaşımıdır.

* Çocuğunuz kaygıları, korkuları ve üzüntüsü günlük hayatın işlevselliğini bozuyorsa; öfke problemleri, alt ıslatmalar, gece korkuları, parmak emme, tırnak yeme, yeme ve uyku problemleri vb.. gözlemliyorsanız vakit kaybetmeden  destek almanız gerekmektedir.