Çocuklarda Akran Oyununa Katılmama: Nedenler ve Çözüm Yolları

“Duyusal Hassasiyet ve Sosyal Etkileşim Arasındaki İlişki”

Çocuklar, gelişim süreçlerinde sosyal etkileşimlerin önemli bir parçası olarak akranlarıyla oyun oynamaya meyillidir. Genellikle 2 yaşından itibaren sosyal oyunlar, çocukların bilişsel, duygusal ve sosyal gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Ancak bazı çocuklar, bu süreci başlatmakta zorluk yaşayabilirler. "Çocuğum akranlarıyla oynamıyor, hep yalnız kalmayı tercih ediyor." ifadesi, bu durumun bir yansımasıdır ve derinlemesine incelenmesi gereken bir konudur. Ebeveynler olarak, çocuklarımızın sosyal gelişimlerini desteklemek için bu durumu anlamamız ve doğru adımlar atmamız önemlidir.

Oyun Oynamamanın Nedenleri

Eğer çocuğunuz sürekli yalnız oynamayı seçiyor ve diğer çocuklarla etkileşim kurmaktan kaçınıyorsa, bu durumun altında yatan birkaç önemli neden olabilir:

1. Duyusal Hassasiyet: Çocuklar, yüksek sesler veya aşırı uyaranlarla karşılaştıklarında duyusal aşırı yüklenme yaşayabilir. "Oyun parkındaki kalabalık ve gürültü, benim çocuğum için aşırı bir stres kaynağı oluyor." gibi ifadeler, ebeveynlerin bu durumu nasıl gözlemlediğine dair önemli bir ipucu verir. Ayrıca, hareketli çocuklar ve çevredeki hareketlilik, bazı çocuklar için bunaltıcı olabilir. Bu tür durumlarda, çocuk kendini geri çekebilir ve oyun ortamına katılmakta zorlanabilir.

2. Kaygı Düzeyi: Sosyal ortamlardaki kaygı düzeyi, çocukların oyun oynama becerilerini etkileyebilir. "Çocuğum her zaman yeni arkadaşlarla oynamaktan çekiniyor. Bunu nasıl aşabilirim?" sorusu, birçok ebeveynin aklında bulunmaktadır. Yüksek kaygı, çocuğun sosyal etkileşimlerden kaçınmasına neden olabilir. Bu, çocuğunuzun diğer çocuklarla olan etkileşimlerini olumsuz yönde etkileyebilir.

3. Motor Gelişim ve Planlama Sorunları: Çocuğun motor gelişimindeki yetersizlik, arkadaşlarıyla oynamasını zorlaştırabilir. "Çocuğum, oyun grubunda diğerleri kadar aktif değil." gibi gözlemler, motor becerilerinin yeterince gelişmediğini gösterebilir. Çocuklar, motor becerilerini kullanırken ve planlarken zorluk yaşayabilirler. Bu durum, onların sosyal ortamlarda yer almasını zorlaştırabilir.

4. Vestibüler Sistem Sorunları: Vestibüler sistem, bedenin denge ve hareket hissini kontrol eder. "Çocuğum dengesiz görünüyor ve hareket ederken zorlanıyor." ifadesi, vestibüler sistemle ilgili olası bir sorunu işaret edebilir. Denge sorunları, çocukların oyunlarda daha az aktif olmalarına ve sosyal etkileşimlerde çekingen davranmalarına neden olabilir.

Ergoterapistin ve Psikolojik Danışmanın Rolü

Bu gibi durumlarla karşılaşan ebeveynler için, çocuğun davranışlarının altında yatan nedenleri anlamak ve uygun bir destek almak kritik öneme sahiptir. Ergoterapi ve psikolojik danışma, çocuğunuzun duyusal deneyimlerini yönetmesine, motor becerilerini geliştirmesine ve sosyal etkileşimlerini artırmasına yardımcı olabilir.

Ergoterapistin Rolü:

- Duyusal Entegrasyon: Ergoterapist, çocuğun duyusal hassasiyetlerini anlamasına ve bu durumla başa çıkma stratejileri geliştirmesine yardımcı olabilir. Oyun parkındaki gürültüyü yönetme veya aşırı uyarandan kaçınma gibi konularda rehberlik eder.

- Motor Beceriler Geliştirme: Çocuğun motor becerilerini geliştirmek için oyun temelli etkinlikler sunabilirler. Çocuğunuzun oyun grubunda daha aktif olabilmesi için gerekli aktiviteleri önerirler.

- Sosyal Beceriler Eğitimi: Ergoterapistler, çocuklara sosyal etkileşim becerilerini öğretir. Diğer çocuklarla iletişim kurma ve paylaşma gibi konularda destek sağlarlar.

Psikolojik Danışmanın Rolü:

- Duygusal Destek: Psikolojik danışman, çocuğun sosyal kaygı düzeyini anlamalarına ve bu kaygıyı azaltmalarına yardımcı olabilir. Çocuğunuzun kendini ifade etmesi için güvenli bir ortam yaratır.

- Akran İlişkileri Geliştirme: Psikolojik danışman, çocukların sosyal ortamlarda daha iyi başa çıkabilmeleri için akran ilişkilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Ebeveynlere, çocuklarının sosyal becerilerini geliştirmek için önerilerde bulunur.

- Bütüncül Yaklaşım: Ergoterapist ve psikolojik danışman, çocukların ihtiyaçlarını belirleyerek birlikte çalışabilirler. Duyusal hassasiyet, kaygı düzeyi ve motor gelişim gibi alanlarda bir bütün olarak ele alarak çocukların gelişimini desteklerler.

Uzman Desteğinin Önemi

Bu süreçte uzman desteği almak, çocuğunuzun gelişiminde büyük bir fark yaratabilir. Duyusal hassasiyet, motor beceri eksiklikleri veya sosyal kaygı gibi konularda profesyonel yardım almak, çocuğunuzun sağlıklı bir gelişim süreci geçirmesine katkıda bulunur. Ebeveynler olarak, çocuğunuzun oyun becerilerini geliştirmek için uzmanlardan yardım almak, onların sosyal gelişimlerini desteklemek açısından önemlidir.

Her çocuk, kendi gelişim hızına sahiptir. "Çocuğum neden diğer çocuklarla oynamıyor?" gibi endişelerle dolu bir dönem, ebeveynler için zorlu olabilir. Çocuğunuza bu süreçte destek olmak ve kendini ifade etmesi için fırsatlar yaratmak hem onun gelişimini destekleyecek hem de sizin ebeveynlik yolculuğunuzu daha sağlıklı hale getirecektir. Unutmayın ki, çocuğunuzun sosyal becerilerinin gelişmesi zaman alabilir; bu süreçte sabırlı olmak ve ona uygun deneyimler sunmak en iyisidir.

Uzm. Ceyda Doğan Ülker