Çocuklarda Benlik Gelişimi

Benlik gelişimi doğumdan itibaren başlar. Anne-baba davranışları bu yolda en etkili faktördür. Eğitimciler veya akrabalarda yani kısacası çocuğun çevresinde bulunan herkes bu duruma doğrudan veya dolaylı yollarla etkilidir. Çocuğunuzu olumsuz anlamda yargılamak (‘Sen başaramazsın. Bak o yaptı sen yine yapamadın.’ ) Çocuğunuza devamlı müdahalede bulunmak veya çocuğunuzu olur olmadık yerde devamlı uyarmak (‘Yapmasana oğlum/kızım’ ‘Beni utandırıyorsun sus artık.’.) çocuğa ve ebeveynlere olumsuz anlamda geri döner. Çocuk bu tarz tavır ve davranışlara devamlı maruz kaldığı zaman ileride çekingen, özgüveni düşük veya hırçın bir birey olma ihtimali oldukça yüksektir. Aslına baktığınızda özgüvenin temelleri doğumdan itibaren aile ve sosyal ilişki çerçevesinde şekillenir ve oldukça ince bir noktadır.

Çocukluk dönemi özgüven kazanımı için oldukça önemli bir dönemdir. Çevresinden aldığı olumsuz değerlendirmeler çocuk için özgüven sorunlarının başlıca kaynağıdır ve yetişkinlik döneminde bu durumu düzeltmek imkansıza yakındır. Ebeveynler çocuklarını kendi çıkarları, kendi mutlulukları veya etrafa ne deriz kaygısıyla yetiştirdiği zaman, çocuklarının kendi benlik oluşumlarına müsaade etmemiş olurlar buda etrafında ezilen bir birey veya duygularını açıkça ifade edemeyen toplumda silik bir yetişkin olmalarına neden olabilir.

Aileler ilk olarak çocuklarının okul hayatlarında başarılı olmalarına ve daha sonra ise iyi bir işe girip güzel bir maaşla çalışmalarını ister. Düşük özgüvenli yetişen çocukların akademik anlamda sıkıntı yaşamaları oldukça yüksektir. Devamlı eleştriye maruz kalan çocuklar ise kendini yetersiz ve değersiz hissedebilir. Bu yüzden sosyal ve duygusal anlamda kendini kapayabilir, iletişim kurmada problemler yaşanabilir. Tam tersi bir durum ise ani öfke patlamaları, aşırı öfke, kurallara uymama gibi durumlarla da karşılaşılabilir.

Bu durumda ebeveynlerin yapması gereken en önemli şey çocuğunuzu dinlemek. Fikirlerini sizinle paylaşmasına müsaade edin. Neyden ne kadar haz alıyor, ilgi alanları neler ve gerçekten neye ilgisi var bunu gözlemleyin.(Çocuğun kapasitesinden fazla şeyler istemek stres ve sıkıntı yaşamasında büyük bir faktördür.)

İyi bir rol model olun. Gelişim ailede başlar ve çocuk ilk olarak anne ya da babayı rol model alır.

Bunun yanı sıra büyük küçük demeden başarılarının arkasında durun ve destekleyin. Herkes tarafından kabul gören bir gerçek var ki çocuk ailede filizlenir. İlk olarak sizlerin yanında kendilerini değerli hissetmeliler ki dış dünyaya açıldıklarında daha özgüvenli, kendine inanan bireyler olsunlar.

Çocuğun yanlışlarını kızmadan ve bağırmadan ve küçümsemeden tartışın. Fikrinizi belirtmekten tabii ki de çekinmeyin.

Bu yazılanlardaki asıl amaç dengeyi doğru sağlamak. Bu fikirleri uygulamaya sokarken çocuğunuzun yanlışlarını görmemezlikten gelmekte büyük bir hatadır.  Başkalarının haklarını ihlal etmeden tüm duygu ve düşüncelerini net bir şekilde ifade etmesine müsaade edin.

Her çocuk farklıdır. Belki de çocuğunuz vasat bir mühendis değil de çok iyi bir müzisyen olabilir. Çocuğunuzun fikirlerini, ilgi alanlarını görmemezlikten gelmeyin.