Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Dikkat eksikliği olan bir çocuğun günlük yaşamsal işlevleri olumsuz anlamda etkilenir. Çocuk, akademik ve sosyal alanda sorunlarla karşı karşıya gelir. Dikkat eksikliği olan çocuğun, zeka geriliği yoktur hatta zekası yüksek olan çocuklardır. En ana problem, bilginin depolanmasında, beyine konmasında hiçbir problem yokken bu bilgileri geri çağırmada sorunlar yaşarlar.

Dikkat eksikliği olan çocuğun ;

• Kısa sürede dikkati dağılır,
• Unutkanlıkları fazladır,
• Kötü bir el yazısı vardır,
• Dinlemez görünür,
• Dersleri dinlerken çok çabuk sıkılır,
• Planlama yapmakta zorlanır,
• Ayrıntılara dikkat edemez,
• Görevlerini organize edemez.

Aileler genelde bu çocukların dikkatleri dağılmadan saatlerce bilgisayar oynayıp, televizyon izleyebildiklerini ancak ders başına oturduklarında çok kısa bir süre içerisinde sıkıldıklarını söylerler. Bu çocukların ders çalışmaktan hiç hoşlanmadıkları bir gerçektir. Ödev yapmak için masa başına oturan bu çocuk 10 dakika sonra size, bugün yaptıklarından, televizyonda izlemiş olduğu bir filmden veya ilgisini çeken bir oyuncaktan bahsetmeye başlayabilir. Ayrıca çocuklarının kendilerini duymadığını ve işitsel anlamda problemlerinin olduğunu düşünürler. Aileler devamlı olarak çocuğu, görevlerini yerine getirmesi için ikaz ve teşvik etmek zorunda kalır. Dolayısıyla bu durum ailede yılgınlık ve bezginlik yaratır.

Okulda ise hem öğretmenleri hem de arkadaşlarıyla büyük problemler yaşar. Sınıfta ders dinlerken 10-15 dakika içerisinde dikkati kolayca dağılabilir, dışarıdan gelen seslere kulak kabartabilir. Öğretmen onu yetersiz bulduğu ve sınıfa ayak uyduramadığı için en arka sıraya oturtabilir. Bu çocuklar arkadaşlarıyla oyun oynarken de uyum sorunu yaşar ve arkadaşları tarafından dışlanırlar.

Aile, öğretmen ve arkadaşlarının şikayetleri, onlarca beğenilmemesi, tembel bir çocuk olarak adledilmesi onun özgüvenini ciddi anlamda zedeler ve kendine olan güvenini zamanla kaybetmeye başlar.

Dikkat eksikliği tanısına, hiperaktivite eşlik etmek zorunda değildir. Dikkat eksikliği tek başına da görülebildiği gibi bazı durumlarda, hiperaktiviteyle birlikte görülür. Hiperaktiviteyle birlikte görülmesi ‘’Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’’ (DEHB) olarak adlandırılır.

Hiperaktivite bozukluğunun en belirgin göstergesi, çocuğun sürekli kıpır kıpır oluşu ve yerinde uzun süre oturamamasıdır. Hiperaktif bir çocuğun bitmez tükenmez bir enerjisi vardır. Sürekli enerjik olan bu çocuk, evde koltukların üstünde gezinir, o koltuktan diğer koltuğa atlar. Aynı zamanda aşırı konuşkandır ve başkalarının sözünü kesmekten çekinmez.

DEHB hakkında ailelerinin bilmesi gereken hususlar :

• Yanlış ebeveyn tutumuyla alakalı değildir.
• İşitsel algılarında herhangi bir problem yoktur.
• Amaç aileyi üzmek veya inatlaşmak değildir.
• Çocuklarında olan bu sorunu onları yargılamadan kabullenmeleri gerekir.
• Tedavide işbirliği içinde olmaları çok önemlidir.
• Anne-baba, yetkili kişiler tarafından eğitim almalı.
• Çocukların tedavisini yarıda bırakmamak sonuna kadar sabır gösterip tamamlamaları gerekir.

Öğretmenlerin bilmesi gereken hususlar :

• Öğretmenin rolünün de çok önemli olduğu bilinmeli.
• Çocuğu cam kenarında veya arka sıralarda oturtmak oldukça yanlıştır.
• Çocuk, öğretmene ne kadar yakın mesafede olursa o kadar iyidir.
• Çocuk, ders içerisinde öğretmenle sürekli bir dialog içerisinde olmalıdır.
• Çocuğun güçlü yanları vurgulanmalı ve olumlu davranışları desteklenmelidir.
• Bu çocuklara sınıf içerisinde görevler verilmeli, aktif olarak derse katılımı sağlanmalıdır.

DEHB tedavisi nasıl olmaktadır ?

DEHB tedavi edilmediğinde erişkinlikte de devam edeceği bilinmelidir. Erken teşhis bu açıdan çok önemlidir. Her dikkat eksikliği tedavisinde ilaç kullanımı gerekmez. Bozukluğun şiddetine göre ilaç alınıp alınmayacağına karar verilir. DEHB tedavisinde davranışçı terapilerin de oldukça yararı olmaktadır. Bu bağlamda ailelerin, çocuk psikologu ve psikiyatristinden destek almaları çocukların geleceği için büyük bir önem teşkil etmektedir.