Çocuklarda Görülen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), özellikle çocuk ve ergenlerin aile ve okul yaşantısını zorlaştırmaktadır. Bozukluğun sonucu olarak çocuklarda dürtüsellik ve hiperaktiviteye bağlı davranış problemleri ortaya çıkmaktadır.

Okul çağındaki çocuklarda DEHB görülme sıklığı %3-5 arasında değişmektedir.

DEHB’li çocukların davranışlarının anne-babalarını olumsuz yönde etkilediği açık olup, anne-babaların sıkıntısını arttırır. Ebeveynler ve çocukları çift yönlü etkileşimdedirler ve aile içi süreçler DEHB’nin gelişimini olumsuz olarak etkilemektedir.

DEHB’li çocukların ruh halleri aniden değişir. Dürtüsellik nedeniyle öfkelerini ve düşüncesiz davranışlarını kontrol etmekte başarısız olurlar. Hatalarından ders çıkaramazlar, aynı hataları tekrarlarlar.

Bu durum, çocukların akran ilişkilerini, sosyal becerilerini ve oterite figürleriyle iletişim kurma yeteneklerini olumsuz yönde etkiler. 

Bu yüzden birçok ebeveynin DEHB ve davranış sorunları olan bir çocukla yaşaması ve kontrol etmesi zordur. Bu çocuklar hem evde hem başka yerlerde sorunlu davranışlarından dolayı genellikle tedirginlik kaynağıdır ve insanlar onlara karşı olumsuz tutumlar geliştirir. 

DEHB, çocuğun günlük yaşantısını ve akademik performansını dan olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin; çocuğun giyinme, beslenme, bisiklete binme ve yazı yazma gibi motor koordinasyon işlevlerinde eksiklikler ortaya çıkarabilir. 

Çocukların okula başlamadan önceki dönemlerinde, DEHB tanısını ayırt etmeyi zorlaştıran en önemli sorun hareketlilik sorunudur. Ebeveynler çocuklarını tanımlarken, dikkatsiz ve aşırı hareketli olmalarından yakınırlar. 

Bu durumdaki ayırt edici unsur, DEHB’li çocukların yakınmalarının süreğen olmasıdır. DEHB’ye sahip olan çocukların, farklı ortam ve farklı zaman zarflarında da aynı tür davranışlarını devam etmeleri tanı konusunda önemli işaretlerdendir.

İleriki yaşlarda DEHB’den etkilenen çocukların, %60-%80’i ergenlik döneminde dikkat sorunları yaşayabilir ve dürtüsel davranışlar sergilemeye devam edebilir.

DEHB’li ergenlerin dürtüsellik seviyelerinin yüksek olması, davranış bozukluklarına neden olabilir.  (Saldırganlık, madde kullanımı, hırsızlık, trafik kazaları ve riskli davranışlar nedeniyle erken ölüm) 

DEHB çoğu ruhsal bozuklukla birlikte görülür bu yüzden belirtileri diğerlerindede görülebilir. En fazla olarak, otizm spektrum bozukluğu, mental retardasyon, öğrenme güçlükleri, duygudurum bozuklukları, psikotik bozukluklar, nörolojik bozukluklar ve madde kullanım bozukluğu gibi diğer gruplarda ortaya çıkabilmektedir.