ÇOCUKLARDA İNGUİNAL ( KASIK ) KANAL HASTALIKLARI

Kasık kanalı hem erkek hem de kız çocuklarda, kasık bölgesindeki birer açıklıktır. Içerisinden erkeklerde testis ( haya ) damarları, kızlarda özel ligamanlar geçer. Kasık kanalı hastalıkları dedikte akla öncelikli olarak hem erkek, hem de kızlarda kasık fıtıkları ( inguinal herni ) gelmektedir. Ancak erkeklerde bu kanal ile ilgili bir çok ameliyatla düzeltilmesi gereken hastalıklar bulunmaktadır.

KASIK FITIĞI NEDEN OLUŞUR?

Anne karnında gelişim sırasında hem erkeklerde, hem de kızlarda yumurtalar karın içinde- böbreklerin yanında gelişmektedir. Yumurtaların normal yerine inmesini sağlamak adına GUBERNAKULUM denilen bir yapı oluşmaktadır. Bu yapı yumurtanın alt kutbundan başlayıp, kasık kanalından geçerek cilde tutunmaktadır. Kasık kanalından keçtikleri sırada karın iç zarını da beraberlerinde kasık kanalana doğru çekiyorlar. Yumurtaların inişi tamamlandıktan sonra karın iç zarı kendiliğinden kapanıyor. Eğer bu zar ( tunica vaginalis ) kapanmazsa o zaman içine muhtelif karın içi organlar girerek fıtık oluşabiliyor. Fıtık oluşması için zarın içine karın içi organ girmesi şart değil. Karın içi sıvı da zarın içine dolup fıtık oluşturabilmektedir. Bu durum erkeklerde görülür ( kzılarda çok nadirdir) ve HİDROSEL ( su fıtığı) olarak bilinir. Anlaşıldığı üzere çocuklarda kasık fıtıkları doğumsaldır. Ancak doğumsal olmakla birlikte hayatın farklı dönemlerinde semptom vere bilir. Bazı hastalıklar sırasında kasık fıtığı görülme sıklığı artar: bağ dokusu hastalıkları, Ventrikulo-peritonel şant veya karın içi basıncı artıran durumlar.

KASIK FITIĞINDA FITIK KESESİ İÇERİĞİ, BOĞULMUŞ FITIK

Kasık fıtığı olan erkek hastalarda fıtık kesesinin içerisinde genellikle kalın ve/veya ince barsaklar, kız hatalarda ise barsaklarla birlikte yumurtalar da bulunabilmektedir. Fıtık kesesinin karın içi tarafı geniş ise karın içi organlar kolaylıkla kese içine girip çıkabilmektedir. Tipik olarak çocuk her ıkındığında, ağladığında organlar kese içine girer, kasık kanalında veya skrotumda ( haya torbası ) şişlik oluşur, çocuk ıkınmağı veya ağlamağı kestiğinde organlar karın boşluğuna geri döner.

Eğer kesenin iç ağzı darsa, veya tek seferde keseye giren organ miktarı fazlaysa organlar kese içerisinde boğulabilmektedir. İnkarserasyon olarak tariflenen bu durumda kese içerisine girmiş organlar çocuk ıkınmağı kesse bile karın içine geri dönmezler. Veya elle kolaylıkla karın içine itilemezler. Kısa bir sürede o bölgede kızarıklık, morluk oluşur. Çocuğun karnında şişlik oluşur. Çocuk sarı-yeşil safralı kusar. Ileri vakalarda ise kakada kan saptanır. Kakada kan saptanması boğulma sebebiyel barsakların geridönüşümsüz hasarlandığını göstermektedir.

Eğer kız hastalarda kese içerisinde yumurta varsa ve fıtık boğulmuşsa, bu durum yumurtanın kanlanmasını bozacağı için yumruta kaybına sebep olabilmektedir.

Fıtık boğulmamışsa, çocuğunuzda ağrı, huzursuzluk, beslenme bozukluğu yapmaz.

KASIK FITIĞI NE ZAMAN AMELİYAT EDİLMELİDİR?

Boğulma dışında kasık fıtığı ameliyatının acil yapılması gerekmemektedir. Kasık fıtığı saptandıktan sonra elektif olarak ( en uygun zamanda ) ameliyat planlanmaktadır. Ancak her zaman boğulma tehlikesi bulunduğundan ameliyat çok fazla ertelenmemelidir.

Bir diğer istisnai durum OVER SLİDİNG HERNİ denilen, kız çocuklarında yumurtanın kesenin bir duvarını oluşturduğu özel durumdur. Yumurtanın boğulma tehlikesi yüksek olduğundan bu tip fıtıklar ya aynı gün, ya da gözetim altında tutularak bir sonrası gün ameliyat edilmelidir.

Eğer fıtık boğulmuşsa ve yukarıda sadalanan belirtiler varsa, acilen Çocuk Cerrahına başvurmak gerekmektedir. Unutmayın ki, her geçen fazla dakika barsak kanlanmasının bozulma ihtimalini arttırdığından doktora hemen başvurmak gerekmektedir. Tecrübeli ellerde boğulmuş fıtık içeriği geri itilebilmektedir. Geri itilemeyen olgular acil ameliyata alınırken, geri itilme durumunda 24-48 saat beklenmektedir.

Ameliyat sırasında kasık bölgesinde cilt katlantılarına paralel olacak şekilde yapılan yaklaşık 2-3 cm’lik kesi ile fıtık kesesi saptanarak bağlanır. Ameliyat izi, cilt katlantısına paralel olduğundan ve estetik olarak kapatıldığından genellikle belli olmamaktadır.

HANGİ HASTALARDA İKİ TARAFLI AMELİYAT YAPILMALIDIR?

Bazı durumlarda bir tarafta kasık fıtığı varsa, diğer tarafta da, semptom olmasa bile gizli fıtık olasılığı vardır. Bu nedenle bazı hastalara fıtık ameliyatı iki taraflı olarak yapılmalıdır. Beş yaşın altındaki kız çocuklarda, prematür doğan 2 yaş altı erkek hastalarda fıtık ameliyatı iki taraflı olarak yapılmalıdır. Çünkü bu hastalarda karşı taaraftan fırtık gelişme olasılığı çok yüksektir.

KASIK FITIĞI AMELİYATININ RİSKLERİ

Kasik fıtığı boğulmamışsa ve deneyimli ellerde ameliyat sonrası ağırlaşmalar ( komplikasyonlar ) çok nadirdir. Tekrarlama olasılığı %0.8 civarındadır. Çocuğun yaşı ne kadar küçükse, doğum haftası ne kadar küçükse, eşlik eden hastalık durumu varsa tekrarlama ihtimali bir o kadar yüksektir, ancak %5’ten fazla değildir.

Boğulmuş fıtıklarda testislerin kanlanması bozulabilmekte, bu da testis kaybına sebep olabilmektedir. Barsak kanlanması ileri düzeyde bozulmuşsa bu, bir kısım barsak kaybına sebep olmaktadır.

Ameliyat sonrası 3.gün pansuman açılmakta, birinci haftada banyo yapılmaktadır. Ağrı, genelleikle çok hafiftir ve bir günden fazla sürmemektedir ( ameliyat sırasında ağrıkesici özel ilaçlar yapılmaktadır).

HİDROSEL ( SU FITIĞI ), SPERMATİK KORD KİSTİ

Su fıtığı veya hidrosel’in oluşum mekanizması normal fıtık ile aynıdır. Su fıtığında, fıtık kesesinin karın ağzı kiçik olduğundan kese içerisine sadece karın içi mayinin girişine izin vermektedir. Hidrosel üç şekilde olabilmektedir.

1. komminikan hidrosel veya bağlantılı hidrosel; bu hidrosel tipinde fıtığa sebep olan kapanmamış karın zarının hem karın ucu, hem de testis ucu açık kalmaktadır. Karın içi mayi fıtık kesesini doldurduğundan hem kasık bölgesinde, hem de skrotumda şişlik oluşmaktadır. Tipik olarak çocuk ıkındığında veya ağladığında kese şişer, çocuk rahatladığında şişlik geriler. Veya hasta ayağa kalktığında şişlik artar, yatar pozisyondayken şişlik geriler. Sabah uykudan uyandığında şişlik olmaz, ancak ilerleyen saatlerde şişlik artar. Komminikan hidrosel varlığında, zarın karın ucu 1.5 yaşa kadar kendiliğinden kapanabileceğinden beklemektir. On sekiz ayını dolduran çocuklarda hidrosel sebat ediyorsa tedavi seçeneği ameliyatdır. Ameliyat aynı normal fıtıkta olduğu gibidir. Teknik olarak aralarında hiç bir fark yoktur.

2. non-komminikan hidrosel veya bağlantısız hidrosel; bu hidrosel tipinde fıtığa sebep olan kapanmamış karın zarının karın ucu kapalı, testis ucu açık kalmaktadır. Bu nedenle şişlik pozisyonu, ağlamağa, günün saatine bakmaksızın hep aynı şekildedir. Nonkomminikan hidrosel hstanızın yumurtasına zarar vermez. Genellikle hayatın ilk 18 ayında kendiliğinden geriler. On sekiz ayını doldurmuş bir hastada şişlik halen gerilemediyse o zaman ameliyat endikasyonu doğmaktadır.

3. spermatik kord kisti; bu hidrosel tipinde fıtığa sebep olan kapanmamış karın zarının hem karın ucu, hem de testis ucu kapanmış, orta ksımı kapanmamıştır. Bu nedenle orta kısımdai kasık kanalı düzeyinde ele gelen yuvarlak kitle vardır. Genellikle zararsızdır. Ilk 18 ayda gerileme ihtimali yüksektir. Eğer gerilemezse ameliyatla çıkarılması gerekmektedir. Ameliyat teknik olarak normal fıtık ameliyatı ile aynıdır.