Çocuklarda İnmemiş Testis

Doğumdan sonra erkek çocuklarında bir veya her iki testisin keseye (skrotum) inmemesi durumu inmemiş testis (kriptorşidizim) olarak isimlendirilir. İnmemiş testis erkek çocuklarından en sık rastlanan doğumsal bozukluklardandır.

Görülme sıklığı

Zamanında doğan erkek bebeklerinin %1 – 4,6'sında, erken doğan prematüre bebeklerin ise %1,1 – 45'inde görülebilmektedir. Doğumdan sonraki ilk bir kaç ay içinde testislerin keseye inme süreci devam edebilir ve 1 yaşına gelen erkek çocukların yaklaşık %1'inde inmemiş testis görülür.

    İnmemiş testislerin %70'i tek taraflı, %30'u çift tarafldıır. Tek taraflı olanların da büyük çoğunluğu sağ taraflıdır.

 

İnmemiş tesis neden gelişir?

    İnmemiş testisin gelişiminde hormonal, genetik ve çevre faktörlerinin etkili olduğu düşünülmektedir. Anne karnındayken yaklaşık 7 – 8. haftalardan başlayarak bazı hormonların etkisiyle  testisler gelişmeye başlar ve gebeliğin sonuna doğru hormonal ve genetik faktörlerin de yardımıyla kasık gölgesinden geçerek skrotuma inerler. Testislerin karın boşluğu dışında olmalarının nedeni gelişimleri için gerekli sıcaklığın vücut sıcaklığından daha düşük olmasıdır.

    Aşağıda sıralanan bazı nedenlerin inmemiş testis gelişimine neden olduğu düşünülmektedir:

• Erken doğum

• Düşük ağırlıklı doğum

• Diğer üriner sistem hastalıkları

• Gebelik döneminde hormonal bozukluklar

• Gebelik döneminde alkol, sigara kullanımı, bazı toksik maddelere maruz kalma

 

Nasıl tanı konur?

     Ailenin evdeki gözlemleri veya genel çocuk muayenesi sırasında fark edilir ve Çocuk Cerrahının muayenesinde kesinleşir. Muayene zamanı testisler kese dışında her hangi bir yerde ele gelebilir veya hiçbir yerde ele bulunamayabilir.

    İhtiyaç halinde ultrasonografi tatkiği yapılır. MR veya bilgisayarlı tomografi çok daha nadir kullanılır

    Ele gelmeyen testislerde hem tanı, hem tedavi amaçlı kapalı yöntemle (laparoskopi) karın içine bakılır. 

 

İnmemiş testis çeşitleri

    İki ana çeşit inmemiş testis mevcuttur: Ele gelen ve ele gelmeyen

Ele gelen inmemiş testis:

• İnguinal (kasık bölgesinde)

• Ektopik (normal iniş yolunun dışında bir yerde: uyluk kenarında, penis köküne yakın, karşı kesede)

• Retraktil testis (utangaç testis)

Ele gelmeyen testis:

• İnguinal

• Ektopik

• Karın içinde

• Kayıp testis

  • Önceden gelişmemiş

  • Sonradan gelişimi durmuş ve gerilemiş testisler

En sık rastlanan formu kasık bölgesinde ele gelen inmemiş testistir. Diğer çeşitler daha nadir olup ayrıntılı muayene gerektirmektedir.

 

Retraktil testis nedir?

    Retraktil veya utangaç testis testisi asan kasların çeşitli nedenlerle (soğuk, korku, travma) kasılması sonrası testisin keseden yukarıya doğru çıkma durumudur. Çoğunlukla 6-7 yaşa kadar kendiliğinden düzelir. Fakat takiplerde testis çoğunlukla kesenin dışında, kasık bölgesinde zaman geçiriyorsa inmemiş testis olarak kabul edilip ameliyatla indirilmesi gerekmektedir.

 

Önceden yerinde olan testis sonradan yukarı çıkar mı?

Bazı durumlarda küçük yaşlarda kesede olan testis çocuğun büyümesiyle yer değiştirir ve inmemiş testis gelişebilir. Bu durum testisi asan bağların büyüme hızının çocuğun büyüme hızına yetişemediği durumlarda görülür ve ameliyat gerektirir.

 

Kazanılmış inmemiş testis

    Önceden yerinde olan testis kasık bölgesine yönelik yapılan cerrahi ameliyatlardan sonra yukarı çıkabilir ve buna kazanılmış inmemiş testis denir.

 

Ne zaman ve nasıl tedavi edilmeli?

    Doğumda inmemiş testisi olan çocuklar 6 ayına kadar takip edilir. Bu yaştan sonra hala yerine inmemiş testislerin inme şansı çok daha düşüktür ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi 

çocuğun 1 yaşına kadar, en geç 18 aylığına kadar yapılmalıdır. 

    Erken doğumlu prematüre bebeklerde testislerin keseye inmesi doğumdan sonraki dönemde daha uzun süre devam edebilir ve bu nedenle çocukların düzeltilmiş yaşının 6 ay olacağı zamana kadar tekip edilmesi gerekmektedir.

    İnmemiş testisin kesin tedavisi ameliyatla testislerin keseye indirilmesidir. Başarı oranı tek taraflı olgularda %89 – 100 arasında olup, iki taraflı olgularda daha düşüktür. Karın içindeki testislerdeyse başarı şansı biraz daha düşük olup, bir kaç aşamalı laparoskopik ameliyat gerektirebilir.    

Ameliyat öncesi, ameliyat zamanı ve ameliyat sonrası dönem

    İnmemiş testis nedeniyle ameliyat edilecek çocuk ameliyat öncesi çocuk cerrahisi ve anestezioloji uzmanları tarafından ayrıntılı muayene edilir. Gerekli tahliller alınır. 

    Ameliyat genel anestezi altında genellikle kasıktan yapılan küçük kesiden uygulanır. Testis bulunarak keseye indirilir. Eş zamanlı kasık fıtığı varsa aynı ameliyatla onarılır. Sonrasında cilt emilebilir kozmetik dikişlerle kapatılır. Sonrasında dikiş alınmasına gerek olmuyor. Ailenin isteğine göre eş zamanlı sünnet de yapılabilir. Bu durum ameliyat sonrası çocuk için ek sıkıntı veya fazladan ağrı yaratmaz.

    Testisler ameliyat öncesi muayenede ele gelmediğinden kapalı ameliyatla laparoskopik olarak karın içine bakılır. Laparoskopik bakış zamanı bir kaç durumla karşılaşılabilir. 

• Testise giden kord ve damarların kasık kanalından girdiği görülürse laparoskopi sonlandırılır ve ameliyata kasık bölgesinden devam edilir. 

• İnmmeiş testis kasık kanalının hemen girişinde veya karın içinde herhangi bir yerde (karın duvarında veya böbreklere yakın) görülürse kapalı yöntemle bir veya ikiaşamalı olacak şekilde testis kasık bölgesinden keseye indirilir. 

• Karın içinde kalan testis olması gerekenden çok daha küçük (atrofik) olabilir

• Bazı durumlardaysa testise giden kord ve damarların kör sonlandığı ve testisin gelişmemesi durumu da söz konusu olabilir. 

    İster kasıkta, isterse de karın içinde olan testisin normalden daha küçük, gelişmemiş (atrofik) olduğu görülürse aileye de bilgi verilerek testis çıkarılır. Ergenlik dönemini geçmiş çocuklarda inmemiş testis durumlarında (özellikle karın içi) malignite gelişme riskine karşın testisin çıkarılması önerilmektedir.

    Ameliyat sonrası bir kaç saat içinde çocuk beslenerek eve taburcu edilir. Sonrasında belirli aralıklarla kontrole çağrılır.

 

Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmeli?

    Ameliyat sonras dönemde takip amaçlı düzenli kontroller önem arz etmektedir. Ameliyat sonrası erken dönemde yara yerinde nadiren enfeksiyon veya kanama olabilir, keselerde geçici şişlik ve morluk görülebilir. Geç dönemdeyse nadir de olsa testis indirildiği yerden yukarı çıkabilir, testisin boyutunda küçülme olabilir.

 

İnmemiş testis tedavi edilmezse sonucu ne olur?

    Testisler zamanında yerine indirilmezse bazı istenmeyen durumlara yol açabilir. Bunlardan başlıcaları bu şekilde sıralanabilir:

• Kısırlık: Tek taraflı kriptorşidizimde risk düşük olsa da, iki taraflı hastalıklarda risk daha yüksektir. Tek taraflı inmemiş testisi olanların gelecekte çocuk sahibi olma oranları, diğer taraf testisin normal çalışması nedeniyle toplumdaki insanlarla aynı olacaktır. Fakat iki taraflı inmemiş testisi olanların gelecekte çocuk sahibi olma şansı biraz daha düşüktür. Daha geç ameliyat olanlardaysa testisin daha fazla etkilenmesi nedeniyle bu şans biraz daha azalır

• Testis tümörleri: İnmemiş testis öyküsü olan erkeklerde olmayanlara göre testis kanseri gelişme riski 5 – 10 kez daha yüksektir. İki taraflı inememiş testiste bu risk artarken, karın içinde yerleşimli olanlarda bu risk daha yüksektir. Bunun dışında ameliyat yaşının geciktirilmesi de kanser riskinin artmasına neden olabilir.

• Travma: Kasık bölgesinde yerleşen testisler, yerleşimi nedeniyle travmalara daha açıktır.

• Testis torsiyonu: Nadir bir durum olsa da, inmemiş testislerin dönmesi damar tıkanıklığına neden olur ve acil müdahele gerektirir, bazı durumlarda organ kaybına yolaçabilir

• Kasık fıtığı: Büyük çoğunluğu klinik olarak bulgu vermese de inmemiş testislerin bir çoğuna kasık fıtığı eşlik edebilir. Bu fıtıklar da inmemiş testis ameliyatı zamanı onarılır.

• Psikolojik etki: Küçük yaştakı çocuklarda inmemiş testis çocuğun ebeveyinlerinde, daha ilerki dönemlerdeyse çocuğun kendisinde görüntü nedeniyle psikolojik sorunlara yol açabilir.