Çocuklarda Kabız

Kabızlıkla ilgili bilinmesi gereken iki önemli nokta vardır. Bunlardan birincisi kabızlığın tedavi edilebilen bir durum olduğudur. Ancak kabızlık bazen sadece diyetle tedavi edilirken bazen de bir dizi ameliyat gerektirebilir.

İkinci en önemli nokta ise kabızlık tedavisinin belirli bir süreç gerektirdiğidir. Muayene sonrası doktorun ilaç vermesiyle, hastalığın hemen düzeleceğini düşünmek yanlıştır. Tedavi süreci boyunca sabırlı olunmalı, süre içerisinde de doktorla aile sıkı iletişimde bulunmalıdır. Ayrıca tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuç o kadar iyi olmaktadır.

Kabızlık tedavisine multidisipliner yaklaşılamalıdır. Beslenme alışkanlıkları, tıbbi ve psikolojik yaklaşım birlikte ele alınmalıdır. En önemli kriter de beslenme alışkanlığıdır.

BASİT VE ERKEN DÖNEMDEKİ KABIZLIKTA AŞAĞIDAKİ YÖNTEMLER BAZEN YETERLİ OLMAKTADIR.

1. Bol sıvı verilmeli.

2. Küçük bebeklerde vücut egzersizleri faydalı olabilir.

3. Kabızlığa yol açan gıdalardan kaçınılmalıdır.

4. Kabızlığı engelleyen gıdalardan daha çok tüketilmelidir.

5. Yeni bir mamaya geçişte kabızlık görülüyorsa mama değiştirilmelidir.

6. Tedavi süresince inek sütü kesilmelidir

7. Tuvalet ihtiyacı ertelenmeden, her gün belli bir saatte (kahvaltı ve akşam yemeği sonrası) giderilmelidir. Dolu mide çoğu insanda dışkılama ihtiyacı hissettirir.

8. Çocuk tuvalete oturtularak tuvalet alışkanlığı kazandırılmalıdır. 

9. Çocuk cezalandırılarak değil teşvik edilerek sorun giderilmeye çalışılmalıdır.

10. Küçük çocukların tuvalette rahat oturmaları için ayaklarının altına küçük bir tabure veya yükseltici koyulması ve dizlerinin kalçadan hafif yukarıda olması yararlıdır

11. Ilık bir içecek bu hissi arttırır.

12. Ilık bir banyo sonrası tuvalette oturmak dışkılama hissini arttırır.

13. Çok küçük çocukların lazımlık kullanması veya tuvalette yüzlerini duvara dönmeleri, daha rahat oturmalarını sağlar.

14. Günlük tutularak, günlük dışkı sayısı ve oluyorsa gaita kaçırmasının işaretlenmesi çocukta teşvik edicidir ve tedavinin takibi açısından önemlidir.

 

 

Kabızlık Tedavisinde Beslenme

 

KABIZLIĞA YOL AÇAN GIDALAR:

1. Muz, elma suyu, ayva, havuç, kestane

2. Patates

3. Pirinç

4. Formül mamalar

5. Hamurlu gıdalar

6. Fast food tarzı yiyecekler.

7. Kolalı, kafeinli içecekler, asitli ve gazlı içecekler

8. İnek sütü

9. Sucuk, salam, sosis, pastırma gibi şarküteri ürünleri

10. Dalak, dil, işkembe, beyin, kokoreç, ciğer gibi sakatatlar

11. Margarin, tereyağı, kuyruk yağı, içyağı gibi katı yağlar

12. Paketli gıdalar

 

KABIZLIĞI ÖNLEYİCİ GIDALAR:

1. Lahana, kereviz, pırasa, bamya, enginar, brokoli, karnıbahar, fasülye, kabak, salatalık gibi sebzeler

2. Kurufasülye, mercimek, bezelye, nohut gibi baklagiller

3. Elma, armut, erik (özellikle mürdüm eriği), kayısı, üzüm, şeftali, kiraz gibi meyveler

4. Kepekli un, çavdar unu, yulaf unu, mısır unu

5. Sızma zeytin yağı, mısırözü yağı, soya yağı, fındık yağı

6. Keten tohumu

7. Bol su

 

Bu yiyeceklerin tamamı tüketilemeyeceği için çocuğa şablon şeklinde, katı bir diyet olarak verilmemeli, bellir bir plan ve disiplin içinde tüketilmesi sağlanmalıdır.

Kabızlığın tedavisinde aile yapısı, ailenin beslenme alışkanlıkları, çocuğun yaşı, dışarıda tek başına yemek yiyip yememesi sorgulanmalı ve araştırılmalıdır.

Çocuklardaki besinsel kabızlıkta oluşan kısır döngülerin kırılabilmesi için diyet düzenlenmesi ve ilaç tedavisinin bir arada uzun müddet sabırla sürdürülmesi şarttır.

 

Çocuğa göre uygulanabilir bir diyet listesi hazırlanmalıdır. Hatta sadece çocuğa göre diyet değil aileye sağlıklı beslenme ile ilgili genel bilgi de verilmelidir. Çocuğun kesinlikle tüketmemesi gereken gıdalar evde bulundurulmamalıdır. Unutmayın; anne baba yemekte pliav yerken, çocuğa sen bunu yiyemezsin diyemeyiz.

Tedavi süesince çocuk bol sıvı tüketmelidir. Bilindiği gibi su ve lif tüketimi artan bir çocuk, rahat ve bol kaka yapmaktadır. Öncelikle anne babanın bunu bilmesi ve çocuğunu yeterli su içmeye ve lifli gıdalara yönlendirmesi gerekmektedir. Lifli gıdaları ise kabaca sebze ve meyveler olarak tanımlayabiliriz.

Yasak listesinde olan pilav, makarna, simit gibi yiyecekler çocukların en sevdikleri yiyeceklerdir. Bunları tamamen yasaklamak yerine, porsiyonunu ve öğün sayısını azaltıp yanına mutlak surette sebze, meyve gibi lifli gıdaları eklemeliyiz. 

Cips, çikolata, gofret, gazlı içecekler vb yiyeceklere karşı daha katı tutum sergilenmelidir. Tamamen yasaklayamıyor isek bu ürünlerden bir tanesi haftada en fazla 1 kez, tok karnına olacak şekilde ödül olarak vermek bir yöntem olabilir.

 

Çocuklarda kabızlık tedavisinde beslenmenin önemli olduğu, ancak tedavide tek başına yeterli olamayacağı akılda tutularak, doktorun önerdiği ilaç tedavileri de sabırla sürdürülmelidir.

 

Kabızlığın tedavisinde bilinçli beslenmenin yanı sıra;

- Kaka yumuşatıcı şuruplar

- Ilık oturma banyoları

- Ağrı kesici ve doku iyileştirici kremler

- Rektumu boşaltmak için lavman gerekebilir.

 

Çocuklarda sadece diyet düzenlemesi yapılması kabızlığı neden iyileştiremiyor? ÇÜNKÜ;

 

Sürdürülmesi güç: Özellikle katı diyetlerin sürdürülebilirliği zor olduğu için diyet uyumsuzluğa neden olup, kısır bir döngü oluşturuyor. Kabızlık sırasında oluşan kısır döngüler, çocuklarda kabızlığın ilerlemesine sebep oluyor. Bu durum kabızlık tedavisin uzun süre sürdürülmesini gerektiriyor. Bir bebeğe herhangi bir yiyeceği birkaç gün yedirmek mümkün olsa da aylarca yedirmek güç oluyor.

 

Çocuğun ya da bebeğin yaşıyla ilgili sorunlar: Bebekler ya da çocuklara yaşları itibariyle her yiyeceği yedirmek mümkün olmayabilir. Yani bahsi geçen yiyecek o yaştaki bir bebeğe zarar verebilir.

 

Bazı diyetlerin bebek ya da çocukta eksikliklere neden olması: Aşırı süt alımı kabızlık yapsa bile oradan aldığı yararlı besin ögeleri yüzünden çocuklarda kullanımı tamamen yasaklanamaz.

 

İlerlemiş hastalık: Kabızlık sırasında sıklıkla anal fissür, prolapsus, genişlemiş bağırsaklar gibi komplikasyonlar oluşabiliyor. Kabızlık tedavisinin yanında bu hastalıklar için de tedavi gerekiyor. Bu durumların gözden kaçmaması için mutlaka çocuk ya da çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirilmelidir.

 

Diyetin çocuk üzerinde psikolojik etkileri: Çocukla inatlaşma direnci artırabilir.

 

Katılaşmış kakanın barsaklar içinde set oluşturması: Bu durum da sıklıkla tedaviyi güçleştirmektedir.

 

Barsakların aşırı genişlemesi: Barsakların peristaltik hareketlerinin bozulmaya başlamış olması hastaların % 5’ten daha azında cerrahi tedavi gerekir. Önceleri kalın bağırsağın karından dışarı ağızlaştırılmasını da (kolostomi) kapsayan iki-üç seanslı ameliyatlar yapılıyor iken günümüzde karın açılmadan anal yoldan yapılan tek seanslı ameliyatlar yapılmaktadır.