Çocuklarda Kaka Tutma Problemi

Çocukların gelişim çağlarında birçok problem ile karşılaşabiliyor ebeveynler. Bu problemlere örnek verilebilecek problemlerden biri de kaka tutma problemidir. Fizyolojik bir problem gibi görülen bu problemin kaynağı fizyolojik bir neden olabileceği gibi psikolojik bir nedende olabilmektedir.

Genellikle bu problem 2-4 yaş aralığında sıklıkla görülür. Bu dönemde çocuk ilk ebeveynden bağımsız olarak bir şeyler yapabildiğinin farkına vararak ayrışma yaşar. Tuvaletini yapmak ya da tutmanın onun elinde olduğunu fark eder ve bu süreci kontrol etmek artık onun elindedir. Birçok ebeveyn için beklide en zorlayıcı dönem olarak bu dönem görülür. Çünkü çocuk kakasını vermeme ya da olduk olmadık yerde bırakma gibi sorun yaratan davranışlar sergileyebilmektedir. Anal dönem olarak bilinen bu yaş aralığında çocuk tuvaletini artık bezine yapmayı bırakarak tuvalet eğitimi almaya başlar. Çocuk bize artık hazır olduğunu gösteren bazı sinyaller verebilir. Örneğin, tuvaletini kapı arkalarında, kimsenin olmadığı bir yerde, kanepe arkalarında gizlenip yaparak bize artık tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösterebilir. Ancak bu sinyallere rağmen çocuk hala tuvalet eğitimine psikolojik olarak hazır olmayabilir. Bazen de çocuktan tuvalet eğitimine başlamaya yönelik herhangi bir sinyal gelmeyebilir. Ebeveynler bu yüzden tuvalet eğitimine başlayıp başlamama konusunda kararsız kalabilmektedir. Çocuğun gelişimsel ve psikolojik olarak hazır olduğu bir dönemde eğitimin verilmesi gerekir.

Kaka tutma nedenleri fizyolojik bazı sebepler olabileceği gibi (örneğin; kabızlık veya bağırsak ve anüs problemleri gibi) psikolojik bazı nedenlerden de kaynaklanıyor olabilir. Fizyolojik bir neden olup olmadığını bilmek için önce doktora götürülmelidir. Tuvalet eğitimi sırasında görüldüğünde yani normalde bezine yapabiliyorken ama artık tuvalete yapması gerektiği zaman başlamışsa bu davranışı, ebeveyn tutumuna bakmak gerekir. Tuvalet alışkanlığı çok önemli bir süreçtir. Çocuk gelişimsel olarak hazır olmadığında bu problem ortaya çıkabilmektedir. O yüzden çocuğa karşı çok ısrarcı bir tutum sergilendiğinde kaka yapmama problemi gözükebilir. Burada çocuk ya kakasının kokusundan veya kendisinden korktuğu için, tuvaletten, sifonun çıkardı sesten, kendisinin tuvaletin içine düşeceği korkusundan yapamıyordur ya da aşırı ısrarcı, sert, katı bir disiplinle eğitim verileye çalışılıyorsa çocuk bunun kontrolü bende ister yaparım ister yapmam şeklinde bir mesaj vermek için de kakasını vermek istemeyebilir. Ya da çocuk kakasını kaçırdığında ona kızmak, azarlamak, pis olduğunu söylemek bu kez de bana kızmasınlar, pis bir şey yapmamalıyım düşüncesiyle çocuk kakasını tutmak isteyebilir. Ebeveynlerin tuvalet alışkanlığı kazandırırken bu yüzden çok sabırlı, anlayışlı ve ısrarcı olmayan bir tutum sergilemeleri önemlidir. Anal dönemde çocuk kakasının kendisinin bir parçası olduğunu düşünür ve onun kendisinde kopmasını istemediği için de kakasını tutabilmektedir. Bazen de çocuk kaka yapmanın verdiği hisse tahammül edemediği için onu yapmamayı tercih edebiliyor. Tüm bunların yanında herhangi bir cinsel veya fiziksel istismarın olup olmadığına da dikkat edilmesi gerekmektedir.

Bu problemle başa çıkarken ebeveynlerin öncelikle sabırlı olması gerekir. Bu durum her ne kadar onların hoşlarına gitmese de çocuklarına karşı sabırlı olup bu süreçten rahatsız olduklarını belli etmemelidirler. Bu konudan çok fazla bahsetmemeliler. Her insanın farklı bir tuvalet alışkanlığı vardır. Buna dikkat etmelidirler çünkü çocuk onların istemesi üzerine değil kendi istemesi üzerine kakasını yapar. Çocuğa kaka yapmanın önemine dair onun yaşına uygun kitaplar okuyarak veya videolar izleterek bu süreci anlamasına yardımcı olunabilir. Çocuk kakasını yapmadığı için cezalandırılmamalı ancak kakasını yaptığında bu davranışını pekiştirmek için çocuğa bir ödül sistemi oluşturulabilir. Çocuğun diyeti düzenlenebilir. Daha fazla sıvı gıdalar ve lifli yiyecekler tercih edilirken kabızlığa neden olabilecek gıdalardan uzak durulabilir. Çocuğa bir tuvalete gitme rutini oluşturulabilir. Yine onu çok sıkmadan günün belli vakitlerinde örneğin uyandıktan sonra, yemekten sonra, yatmadan önce gibi çocuğa rutinler oluşturmak onun anüs kaslarını kontrol etmesine yardımcı olabilir.

Tüm bunlara rağmen eğer çocuğunuzda hala bu problem görülüyorsa bir uzmana danışılması gerekir.