Çocuklarda Kansızlık Nedir? Neden Önemlidir?

KANSIZLIK( ANEMİ ), kırmızı kan hücrelerinin ( eritrosit) çocuğun yaşı,cinsiyeti ve fiziksel gelişme duruma göre yaşıtlarıyla normal kabul edilen değerin altında olmasıdır.

KANSIZLIK,vücudun her yerine kan hücreleri tarafından oksijen taşınmasının yetersiz olduğu ve ülkemizde çocuk hekimliğinde çok sık karşılaşılan bir durumdur. Tek başına bir hastalık değil, bir gösterge ve  önemli bir uyarıdır. Bu nedenle, çocukta altta yatan hastalığın, eksikliğin  bulunarak tedavi edilmesi  çok önemlidir.

ÇOCUKLUK ÇAĞININtüm yaş gruplarında ,özellikle 6-36 aylar arasındaki bebek ve çocuklarda kansızlığın en yaygın nedeni, DEMİR eksikliğidir. Büyümenin en sağlıklı ve mükemmel olması amaçlanan İLK 3 YAŞ içinde tedavi edilmemiş kansızlık bulunması ,bazı çocuklarda  geri dönüşü olmayan zeka gelişimi geriliği, boy kısalığı ve büyüme-gelişme kusurlarına sebep olmaktadır.

KANSIZLIK OLAN  ÇOCUKLARDA HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜR?

EN SIK  görülen bulguları; halsizlik, devamlı yorgunluk hali , iştahsızlık ve soluk tenli görüntüdür.

KANSIZ BEBEKLERDE ise  huzursuzluk, iştahsızlık, uyku problemleri , dışkılama problemleri, yutma güçlüğü, ağlarken morarıp kalma (KATILMA NÖBETİ), kilo alımı ve boy uzamasında  duraklama veya gerileme görülür .

OKUL ÇOCUKLARINDA ,özellikle dikkat dağınıklığı, halsizlik ,ilgisizlik ,uyuklama hali ,dersleri anlama ve derse odaklanma güçlüğü , problem çözme yeteneğinde ve sınav performansında  azalma görülmektedir.

AİLELERİN ÇOCUKLARI İLE İLGİLİ SIKÇA şikayetleri NELERDİR?

-       kemik ve eklem ağrıları,

-       çarpıntı hissi, baş ağrısı,

-       sık enfeksiyon geçirme ve bu sebeple sıkça ilaç kullanmak zorunda kalma

-       yenmemesi gereken, toprak, duvar sıvası, buz, demir  gibi maddeleri yeme yalama isteği, iştahsızlık, yemek seçme

-       tad alma duyusunda kayıp, dilde ağrı ve ağız kenarlarında çatlak ve yaralar, tırnaklarda şekil bozukluğu ve soyulma  şeklindedir.

NADİR kansızlık sebeplerinden olup kan hücrelerinin  yıkımı ile sonuçlanan bazı hastalıklarda ise  çocuklarda ;sarılık ,karaciğer ve/veya dalak büyüklüğü görülebilir, LÖSEMİ hastalığı ,kansızlık belirtileriyle sinsice kendini belli edebilir .

KANSIZLIK OLAN HASTADA İLK OLARAK HANGİ LABORATUAR TESTLERİ YAPILMALIDIR ?

Tam kan sayımı ( HEMOGRAM), depo demir düzeyi ve B12 bakılması çoğu kez yeterlidir. Hasta ve ailesinden alınan bilgi , hastanın  fizik muayenesi  ve bu basit testler ile anemi( kansızlık) nedeni hakkında ön fikir elde edilir. Yeterli bilgi edinilemezse üst düzey testlere ihtiyaç duyulur ve yapılır.

KANSIZLIK OLAN ÇOCUKTA AİLEDEN ALINACAK BİLGİ ÖNEMLİDİR, ÇÜNKÜ…

 -Erkek ve kadın cinsiyette  farklı görülen kan hastalıklar (G6PD eksikliği, âdet kanaması, sünnet veya diş çekimi sonrası kanama öyküsü),

-Memleket ,yaşanılan bölgeye bağlı sık görülen ırsi kan hastalıkları (Akdeniz, Trakya, talasemi ( akdeniz anemisi taşıyıcılığı )

-Yanlış beslenme şekli (tahıldan fakir beslenme ,fazla miktarda inek-keçi sütü tüketimi , yetersiz kırmızı et tüketimi , taş -toprak-buz-sıva yeme isteği )

-İlaç kullanımı olup olmaması (bazı kanser , havale ilaçları ve antibiyotikler )

-Yakın zamanda hastanın  geçirdiği enfeksiyonlar

-Sistemik hastalık bulunması (böbrek , karaciğer, mide ,barsak hastalıkları )

-Aile üyelerinde  kansızlık, sarılık, safra taşı / safra taşı ameliyat geçmişi olması gibi bilgiler, hastanın tanısını ve zaman kaybetmeden doğru şekilde tedavisini kolaylaştıracaktır.

ÖZETLEYECEK OLURSAK … Demir eksikliğine bağlı kansızlık, çocukluk çağında en sık saptanan kansızlık tipi olup en çok  6 ay-5 yaş arası çocuklarda gözlenir. Bu yaş grubu çocuklarda zeka gelişimi ,fiziksel büyüme ve gelişme BESLENME ile çok yakın ilişkidedir.

Beslenme bozukluğu veya yetersizliği olan çocuklarda ;iştahsızlık ve bunun sonucu olarak kansızlık -vitamin-mineral eksiklikleri ,enfeksiyonlara  karşı direnç azalması, sık enfeksiyon geçirme sonucu gerekli  veya gereksiz birçok ilaç kullanımı olduğunu görmekteyim.

Kansızlık yönünden riskli çocuklar erken tanınmalı, tedavi edilerek kalıcı olabilecek büyüme- gelişme  kusurlarından , gereksiz ilaç tüketiminden  korunmalıdır.