Çocuklarda Kolesterol Yüksekliği (Lipid Bozuklukları)

Kolesterol, vücudun ihtiyaç duyduğu bir yağ türüdür ve vücutta üretilir. Temel olarak iki türü vardır: “Hayırlı yada iyi kolesterol” olarak bilinen HDL-Kolesterol ve "Lanetli ya da kötü kolesterol" olarak bilinen LDL-Kolesteroldür. Kolesterol yüksekliği yetişkinlerde daha yaygın olmasına rağmen, çocuklarda da bulunabilir ve tehlikelidir.

Çocukluk çağında, yüksek kolesterol düzeylerinin en yaygın nedeni obezitedir.Kilo fazlalığı olan çocuklarda trigliserit düzeyleri genellikle yüksek ve HDL-Kolesterol düzeyleri ise düşüktür. Çocuklarda genellikle şikayete neden olmaz ve geç tanı almaktadırlar. Ancak nadiren hipertansiyon ve yorgunluk gibi bulgular saptanır.

Çoğu çocukta herhangi bir belirti olmadığı için 10 yaşından itibaren periyodik olarak kan kolesterol düzeylerinin ölçülmesi son derece önemlidir. Ayrıca kolesterol yüksekliğine engel olmak için çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip olmaları ve obeziteyi azaltmak için spor ve fiziksel aktivite yapmaları gerekmektedir.

Çocuklarda Kolesterol Yüksekliği (Lipid Bozuklukları) saptanması ve başarılı bir şekilde tedavi edilmesi çok ama çok önemlidir. Çünkü lipid bozuklukları, zamanla kalbe ve vücudun diğer bölümlerine kan sağlayan arterlerin iç duvarlarında kolesterol ve yağın birikmesine neden olabilir. Bu, kalp ve kan damarı hastalığının başlıca nedeni olan arterlerin daralmasına (ateroskleroz) neden olabilir.

Kolesterol Yükseklikleri (Lipid Bozukluklarının) çağımızın sorunu olan çocukluk obezite ile yakından ilişkilidir.Çalışmalarda 2 - 15 yaş arasındaki çocukların %50’sindedamar kireçlenmesine (ateroskleroz) ait değişikliklerinin olduğu saptanmıştır.

Çocuklarda Kolesterol Yüksekliği sınırları:

Total Kolesterol        : 200 mg/dl ve üzerinde olması

LDL-Kolesterol        : 130 mg/dl ve üzerinde olması

Trigliserid (0-9 yaş)     : 100 mg/dl ve üzerinde olması

Trigliserid (10-19 yaş)     : 130 mg/dl ve üzerinde olması

HDL-Kolesterol        : 40 mg/dl ve altında olması

Kalp krizi, felç ve hatta ölüm riskini azaltabilecek LDL kolesterolü düşürmek için çocuklarda atılması gereken önemli adımları öğrenmek önemlidir.

Kolesterol Yüksekliğinin tedavisinde en önemli noktalardan biri yaşam tarzının düzenlenmesidir. Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite çoğu çocukta tedavi için yeterlidir. 

• Günlük kolesterol alımı 300 mg’den az olmalı

  • Hayvansal kökenli besinler ve yağlar, fastfood, kruvasan ve kızartmalar gibi besinler tüketilirken dikkatli olunmalıdır

  • Kırmızı et tüketimin azaltılması, hindi ve tavuk gibi hayvanların derisiz et kısımlarının ve balık türlerinin tüketilmesi önemlidir. Bu besinler kızartma yerine ızgara veya haşlama gibi yöntemlerle hazırlanarak tüketilmelidir.  

  • Sosis, salam, sucuk gibi doymuş yağ asitlerinden zengin işlenmiş gıdalar tüketilmemelidir. 

  • Az yağlı süt ve yoğurt tüketilmeli

  • Bu durumda vücudumuz için gerekli olan protein alımında eksiklik olmaması için kolesterol içermeyen ancak içeriğinde yüksek proteine sahip fasülye, nohut ve mercimek gibi baklagillerin tüketimi ihmal edilmemelidir.

• Trans yağ içeren gıdalardan uzak durulmalı

  • Margarin, patlamış mısır, dondurma, atıştırmalıklar, patates kızartması, çıtır tavuk gibi fastfoodlar, kahve kreması olarak sayılabilir. 

• Şekerli içecek tüketimi kısıtlanmalı

• Tuz tüketimi azaltılmalı

• Lifli gıda tüketimi arttırılmalı

  • Tam tahıllı undan yapılan ekmek, makarna ve kahvaltılık gevrekler

  • Arpa, çavdar, yulaf ve bunlardan üretilen gıdalar

  • Brokoli, mısır, karnabahar, havuç gibi sebzeler ve elma, narenciye türü meyveler

  • Bezelye, nohut, kuru fasulye gibi baklagiller

• Haftanın 2-5 günü 20-60 dkegzersiz yapılması

• Televizyon, tablet, telefon ve bilgisayar günde 2 saatten fazla kullanılmamalı

• Sağlıklı kilo sağlanması ve devam ettirilmesi önemlidir.