Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi

Çocuklarda; mahremiyet eğitimi nedir, nasıl verilir, mahremiyet eğitimine kaç yaşında başlanmalıdır vb. sorularla birçok bakımverenin aklında boşluklar ve kaygılar oluşabilmektedir. Hadi beraber yanıtlarını bulmaya çalışalım.

Mahremiyete sözlük anlamıyla baktığımız zaman, özel alan, başkalarının duymaması- öğrenmemesi gereken gizli alan olarak karşımıza çıkmakta. Çocuklara gizli ve özel alanlarını öğretmek bakımverenlerinin davranışları ile başlamaktadır. Doğuştan başlaması gerektiğini düşündüğümüz bu eğitimin basamakları; bebeklerin bez değişimlerinde dikkat edilmesinen başlayıp tuvalet eğitimini öğrendiklerinde özerk bir şekilde ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine kadar uzanmakta. Toplumumuzda “sevgi” şemsiyesi altında çocukların poposuna vurmak ve size vurulmasına izin vermek, dudaklarından öpmek ve öptürmek, banyo/ tuvalet alanlarında uygun olmayan şekilde çocuğun görmesi uygun ve doğru değildir. Her şeyden önce;

- Çocukla kurulan güven ilişkisi her şeyin temelidir. Her şey zıddıyla var olduğu gibi mahremiyet eğitimi de istismar vakalarının son günlerde bu kadar çok duyulması ile birlikte daha da önem kazanır hale geldi. Çocukların istismar durumlarını olası yaşama ihtimallerine karşın bir yetişkine gidip içini açması, olaydan bahsetmesi güven ilişkisine dayanmaktadır. Bundan dolayı çocuklarla kurduğumuz ilişki ne kadar yakınlık, sevgi ve güven içeriyor bakmalıyız.

- Çocuğun kararlarına ve isteklerine saygı duyulmalıdır. Hayır demişse hayırdır! Ancak ısrarcı toplum özellikleri olarak buna saygı duyulmuyor gibi davranılması çocuğun öz benliğini zedelediği gibi istismara açık hale de getirmektedir.

- Çocuğun sözel ve sözel olmayan ifadeleri dikkate alınmalıdır. Çocuklar biz yetişkinler gibi her şeyi sözel olarak ifade edemeyebilirler. Bu bilişsel gelişimleri ile de alakalıdır. Beden dili, mimikleri, ses tonu, bazen bir omuz silkişi ile bize evet- hayır cevapları iletebilmektedir. Lütfen bunları duyalım.

- Çocuk, küçük yaşlarda kendi fiziksel ihtiyaçlarını (yemek yeme, yıkanma, tuvalet eğitimi vb) karşılayabilecek şekilde eğitilmelidir. Ebeveyne ya da bir başkasına bağımlı olmamalıdır ki olası istismara daha az açık hale gelsin. Ne kadar çok destek sunarsak o kadar az becerilerini geliştirebiliyorlar. Bu da onları okulda, kursta vb. yerde dışarıya daha muhtaç hale getirebiliyor ve çocuk kendini koruyamayabiliyor.

- Öpmek ya da sarılmak için izin alınmalı, çocuk istemiyorsa fiziksel temasta bulunulmamalıdır. Severken özel bölgelerine dokunulmamalıdır

     Peki çocuğa mahremiyet eğitimini sözel olarak nasıl vereceğiz? Öncelikle çocuğa, yaşına ve gelişimine uygun görseller kullanılarak vücudundaki organlar tanıtılmalıdır. Kadın ve erkeklerin vücutlarının farklı olduğu belirtilmelidir. Ardından vücudunda bazı özel bölgeler olduğu anlatılmalı ve bu bölgeler gerçek isimleriyle ifade edilmelidir. Uygulamalı olarak çocuğun özel bölgelerini göstermesi, burada kendi cins ebeveyninden destek alınması, mümkünse iç çamaşırları üzerinden öğretilmesi ve buraların isimlerini sözel olarak ifade etmesi desteklenmelidir. 

     Özel bölgelerin kişiye özel olduğu, bu bölgeleri kimsenin göremeyeceği vurgulanmalıdır. Ayrıca çocuğun da başkalarının özel bölgelerine bakamayacağı, dokunamayacağı anlatılmalıdır.

 Özel bölgeleri kimlerin, hangi durumlarda görebileceği söylenmelidir: Bebek altı değiştirmek, bebeği yıkamak ve kurulamak, hasta bir çocuğa bakmak, bir çocuğu tedavi etmek gibi.