Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı

Dijital Çağın Dijital Ebeveyni Olmak

Elinden tableti düşürmüyor…

Vermezsem ağlıyor, huysuzluk yapıyor…

Süre sınırı koyuyorum ama uymuyor…

Ekrandan başını kaldırmıyor ki…

Neler izlediklerini nasıl kontrol edebilirim ?

Ben ne oynadıklarından anlamıyorum ki…

Yemeğini yerken bile telefon ya da tabletini bırakmıyor.

Merhabalar, bu yazımda çocuklara bilinçli teknoloji kullanımı nasıl öğretilmeli? , nelere dikkat edilmeli?, dijital ebeveynlik nedir ve nasıl olunur? Sorularına cevap veriyor olacağım. 

EBEVEYNLER NELER YAPMALI ?

Günümüz dijital çağın çocukları olan, nerede ise teknolojiye bizden daha hâkim olan evlatlarımızı ekranlardan tamamen uzak tutmak, hiç tanıştırmamak, kullanmalarına izin verememek mümkün mü?  Elbette ki HAYIR ! O zaman NE YAPILACAK? 

• Çocuklar, ebeveynlerini rol model alarak öğrenirler. Bu nedenle yapılması gereken ilk şey, söylediklerinizi sizin de uygulamanızdır. Çünkü çocuklarınız sizi taklit edecek ve sizden gördüklerini yapacaklardır.  Bu nedenle ‘’Dijital Çağda Bağımlı Birey Olmamak’’ isimli yazımı okuyarak sizler de kendiniz için farkındalık oluşturabilir ve yapılması gerekenleri okuyabilirsiniz.

• Yaşlarına göre değişen boş zaman süreleri planlanmalı ve ekran süresi belirlenmelidir. Süre sınırı çocuklara yaşlarına uygun olacak şekilde öğretilmelidir.

• Ebeveynler kendi aralarında kararlı ve tutarlı olmalıdır.

• Alınan kararlar ya da süre sınırları için istisna uygulanmamalıdır, çünkü çocuklar istisnaları çok sever ve araladığınız o kapıyı sonuna kadar açmak isterler. 

• Ekransız şekilde geçirilecek süreler de mutlaka çocuğun hareket edebileceği, sosyalleşeceği ve yapmaktan keyif aldığı bir etkinliğe yer verilmelidir. 

• Yatma saatinden 1 saat önce teknolojik cihazlardan uzaklaşılmalı mümkünse kapatılmalı ve kaldırılmalıdır.

• Ailecek birlikte vakit geçirilmeli. Bu, günün genel özetini yapmak, yarının yapılacakları ya da tatil günlerinde yapılması istenenleri konuşmak ve planlamak, masal ya da hikâye okumak, aile oyunları oynamak, kitap okuma saati yapmak ve benzeri şeyler olabilir. Ancak, buradaki önemli nokta, hiçbir teknolojik alete bu süre zarfında bakılmıyor olmasıdır !

• Çocuk odasına ekran (tv, tablet ve telefon vb. ) sokmayın var ise çıkarın. Özellikle ergenlik dönemine kadar odalarına ekran bulunmaması çocukların gelişimleri için daha doğrudur. 

• Yatağa ekran ile girmesine izin verilmemeli ve örnek olmak adına sizlerde yatağa ekran ile girmemelisiniz.

• Ekran kullanımını yasaklamayın ama kurallar koyun. Örneğin, cihazların dijital sağlık ve rehberlik bölümlerden zaman sınırlayıcıları oluşturun. 

• Zamanının çoğunu ekran ile geçiren bir çocuğun bu alışkanlığını birden bırakması imkânsızdır bu sebeple sabırla ve adım adım ilerlemeniz gerektiğini unutmayın.

• Dijital ebeveyn olun !  

*Ekran Kullanımı için Zaman Formülü*

Her yaştaki çocuk için uzmanların belirlediği en uzun süreli ekran kullanım süresi mevcuttur. Ancak, pratik olarak hangi yaştaki çocuğun ne kadar ekrana maruz kalabileceğine yönelik bir formül vermek gerekir ise kısaca; 

çocuğun yaşı * 10 dakika 

Şeklinde özetleyebiliriz. Yani, 6 yaşındaki bir çocuk için 6 * 10 = 60 dakika ekran kullanım süresi belirlenebilir. Bu sürenin bitimine 10 dakika kala çocuklar sürenin bitimi ile ilgili bilgilendirilmeli ve 5 dakika kala son hatırlatma yapılmalıdır ve sonrasında kurula uyulmalıdır.

Dijital Ebeveynlik Nedir?

 UNUTMAYIN, çocuklarınızdan daha iyi bilmediğiniz konular karşısında çocuklarınızı korumakta yetersiz kalırsınız. Çocuklarınızı teknolojik cihazlara bağımlı birer birey olmasını önlemek için öncelikle sizin bu konuda bilinçli olmanız gerekmektedir. Bu neden ile dijital ebeveyn olmanız bu süreçte en kritik maddedir.  Dijital ebeveynlik kavramı,  temel düzeyde dijital araçları kullanmayı bilen ve tanıyan, dijital ortamlardaki risk faktörlerini ve sağlanabilecek olanakları farkında olarak çocuğuna rol model olan teknolojik gelişmeleri takip eden ebeveynler için kullanılan bir kavram olarak tanımlanabilmektedir.

Yaşlara Göre Dijital Cihazları Kullanma

Bebeklik dönem:  0-2 yaş dönemindeki çocukları ekrana maruz bırakmak çocuğunuzun ağzını ve burnunu kapatıp nefes almasını beklemek kadar tehlikelidir. Nefes alamayan çocuğun başına neler gelebileceğini bir düşünün… İşte teknoloji karşısında savunmasız şeklide bırakılan çocukların beyin gelişimleri için de aynı şeyleri düşünebilirsiniz. 

Okul Öncesi Dönem:  Artık daha hareketli, daha meraklı ve daha özgür olmak isteyen çocuklar ile karşı karşıya kaldığımız bu dönemde çocuklar ile başa çıkabilmenin yolu tablet ya da telefonlar mıdır? Peki, artık sussun diye, anne ya da babasını rahat bıraksın diye veya oyalamak için ekranlar ile baş başa bıraktığımız çocukları daha sonra o ekranlardan nasıl kaldırabiliriz? Aslında yapılacak şey belli. Çocuklarımızın yaşına uygun olan ve gelişim süreçlerine hitap eden oyuncakları çocuklarımıza sunmak, eğlence ile beraber çocuklar da düşünme ve sorgulama yeteneği oluşturacak programları önce bizim ebeveynler olarak izleyerek çocuklar ile tanıştırmamızdır.   Elbette bu tanışma sürecinin bir sınırı olmalı, çocuk tüm boş zaman faaliyetini verimli şeyler izlediği için ekran başında geçirmemeli ve bu süre zarfında ebeveyn gözetimi devam etmelidir.  

İlkokul Dönemi: Bu dönemdeki çocuklar için gerçek ve hayal ayrımını yapmak güç olabilmektedir. Bu neden ile çocuklarınıza ekranda gördükleri her şeyin gerçek olmadığı anlatmalı,  merakları giderilmeli ve sorularına sabır ile cevap verilmelidir.

Ergenlik Dönemi: Kızınız ya da oğlunuzun gece saatlerine belki de sabahlara kadar size haber vermeden,  nerede olduğunu ve kimler ile görüştüğünü size söylemeden dolaşmasına izin verir misiniz?  Cevabınız her ne olursa olsun,  aslında EVET! Çünkü birçok ebeveyn, ergenlik dönemindeki çocuklarının internette nerelerde gezindiğini? , neler yaptığını?, hangi oyunları oynadığını?  ya da kimler ile görüştüğünü? Bilmiyor…  Çocuklarınıza oynadığı oyunları sorun, anlatmalarına müsaade edin, onları geçiştirmeyin, dinleyin, sıkılsanız saçma bulsanız da merak ile dinleyin, Çünkü o sırada çocuğunuz size kendi dünyasını açıyor.  Hatta bazı oyunları oynarken ona eşlik etmeyi ve  beraber oynamayı teklif edin ! İşte o zaman, onların nerede, kimler ile neler yaptığını öğrenmek için şansınız olabilir. 

Çocuklar için 3 temel Uyarı

1. İnternetteki her bilginin doğru olmadığı, 

2. Ebeveynlerinden habersiz olarak özel bilgilerin hiçbir uygulama için verilmemesi gerektiği ve 

3. İnternette yazdığı ya da paylaştığı her şeyin orada kalacağı ve silinmeyeceği bilgisi ebeveynler tarafından çocuklara anlatılmalıdır.
    

Eğer, çocuklarınıza bilinçli teknoloji kullanımını öğretmekte zorlanıyor, sorunlar yaşıyor ve dijital ebeveynlik konusunda destek almak istiyorsanız ya da neler yapmanız gerektiği ile ilgili bilgilenmeye ihtiyaç duyuyorsanız benim ile buradan ya da psk.sahinfatmaizel@gmail.com adresinden iletişime geçebilir ve aklınızdaki soruları her zaman ücretsiz olarak sorabilirsiniz.  Sağlıcakla…