Çocuklarda Tik Bozuklukları

Çocuklarımızın dönem dönem tik bozuklukları oluşabilir. Bazı çocuklarda geçici bazı çocuklarda süreğen olabilir.

Tik, birden ortaya çıkan, hızlı, yineleyici, ritmik olmayan, basmakalıp bir motor hareket ya da ses çıkarmadır. Genellikle çocukluk çağında başlayan nörogelişimsel bozukluklardır.

Tik Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir ?

Genetik ve sosyal faktörler

Stres, kaygı

Aşırı kontrolcü, baskıcı tutum

İlgi ve sevgi yetersizliği

Sürekli çocuğa karşı davranışsal eleştiri

Çocuğun kendi bireysel performasının üzerinde bir şeyler beklenmesi

Arkadaşları ve kardeşiyle kıyaslanması

Aile içi sorunlar ve problemler

Kaygı veren, güvensiz bir ortam

Kardeş kıskançlığı

Çocuğun ailesinin sürekli çocuğun tikleri üzerine dikkat çekmesi

Özellikle 7-11 yaşları arasında daha fazladır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sık gözlenmektedir. Göz kırpma, baş sallama, omuz silkme, boğaz temizleme, ses çıkarma ya da daha karmaşık olabilen tiklerin önemli bir özelliği haftalar ve aylar içinde, hatta gün içinde çevre koşullarının değişimine göre şiddetinin artıp azalabilmesidir. Tikler uykuda belirgin olarak azalır; stres, heyecan, yorgunluk ve hastalık ile artarlar. Tik bozukluğu olanlar tiklerini bir süre için az da olsa baskılayabilirler ama bu süre sonunda tiklerde artış olabilir. Bunu gözleyen anne, baba ve öğretmenler (yanlış olarak) bu çocukların hareketleri bilinçli yaptıklarını, eğer isterlerse hiç yapmayabileceklerini düşünebilirler. Bu da çocuk ve anne-baba arasında sürtüşmelere neden olabilir. Tik bozuklarının gidişi genellikle iyidir. Erişkinlik dönemine geçerken şiddetleri azalır ya da kaybolurlar. Birlikte kronik bir hastalığın bulunması ve yetersiz aile desteği gidişi olumsuz yönde etkileyen etkenlerdendir.

Eğer tikler belirginse çocuğun benlik saygısını düşürüp, sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilirler. Ayrıca yukarıda belirtilen nedenle anne, baba ile çocuğun arasında ilişki sorununa neden olabilir, ya da var olan sorunu artırabilir.

Çocuklarımıza bu durumda nasıl davranmalıyız ?

Ailelerin tik bozukluğu olan çocuklara sürekli uyarıda bulunmasının tik bozukluğunu ortadan kaldırmadığını ve sorunu daha karmaşık bir hale getirir. Çocuklar tiklerini kısa süreli durdurabilirler, baskılayabilirler. Örneğin bazen okulda hiç yapmayabilirler ya da ben istersem bunu yapmayabilirim diyebilirler. Bu söylemler aileleri yanıltabilmektedir. Bu durum ailelerde ‘Çocuk isterse tikini yapmaz, kasten yapıyor’ gibi bir algıya sebep olabiliyor. Çocuğun detaylı değerlendirilmesi, tiklerin altında yatan nedenlerin araştırılması, tik bozukluğuna eşlik eden herhangi bir başka durumun olup olmadığının saptanması çok önemlidir.

Çocuğunuzda tik benzeri tekrarlayıcı hareketler gördüğünüzde önce bu hareketleri gözlemleyin.

Sıklığını, şiddetini arttırıcı ya da azaltıcı etkenler olup olmadığını, birlikte başka fiziksel belirti bulunup bulunmadığını gözleyin.

Çocuğunuza tiki ile ilgili ” yapma , etme ” mesajları vermeyin.Bu arada çocuğunuzun bu haraketleri istemli olarak yapmadığını bilin, tikleri için onu uyarmayın. Uyarmanızın çocuğunuzun stresini artıracağından tiklerini de şiddetlendirebileceğini unutmayın. Ayrıca uyarmanız, tam da desteğe ihtiyacı olan çocuğunuzla aranızı daha gerginleştirecek, kendine güvenini de azaltacaktır.

Çoğu zaman basit tikler, bu tutumlara dikkat edilirse bir süre sonra geçebilecektir.

Cocuğunuzun duygularını öğrenmeye çalışın.

Tiklerin çoğu gelip geçicidir.

Çocuğunuzun hangi ortamlarda ve kimlerin yanındayken tiksel davranışlarda bulunduğunu belirleyin.

Ek olarak, cezalandırma yöntemi bu durumlarda kullanılması uygun olmayan bir yöntemdir bu durum çocuğa yarardan çok zarar getirmektedir. Aile içi iletişimin ve ilişkinin iyi olması, tartışma ortamının olmaması, çocuğa ilgi ve sevginin arttırılması çok önemlidir.