Çocuklarda Travmatik Yaşantı Sonrası Ebeveynlere Öneriler

Psikolojik olarak travmatik etki yaratan olaylar hakkında konuşmak yetişkinler için olduğu kadar çocuklar için de zordur. Çocuğunuzun negatif bir yaşam olaydan etkilendiğini (travmatik olsun ya da olmasın) düşünüyorsanız çocuğunuzla iletişime geçerken sizlere yardımcı olabilecek bir takım önerilerimiz olacak.

Neler yapabilirsiniz?

• Samimi şekilde, sevgi ve şefkatle yaklaşın

• Yaşanan olayın çocuğunuzun suçu olmadığını bilmesini sağlayın

• Konu hassas ise, konuşmanızın bölünmeyeceği sakin bir ortamda konuşmayı tercih edin, konuşma esnasında yan yana, aranızda çok mesafe ya da eşya (masa gibi) olmayacak şekilde oturun

• Her zaman kendisini konuşarak ifade edemeyebilir. Böyle bir durumda yazarak veya resmederek anlatmasına teşvik edin

• Üzülmesine, kendisini mutsuz hissetmesine müsaade edin. Ağlamak istiyorsa engel olmayın, durdurmayın

• Travmatik olay devam eden bir süreç ise (örneğin pandemi) olay hakkında sürekli olarak gelen yeni bilgileri çocuğunuz anlamlandıramayabilir. Tekrarlayıcı şekilde gelen, sağlıklı olmayan bilgilerden çocuğunuzu koruyun, uzak tutun. 

• Uyku problemi çekiyorsa bir süre ışık ile uyumasına müsaade edebilir, o uyuyana kadar odasında kalabilirsiniz. Uykusunda bozulmalar korkmalar olabilir, eğer isterse uyuyana kadar yanında yatılabilir, yaş grubuna bağlı olarak sen uyuduktan sonra ben kendi yatağıma gideceğim diye belirtebilirsiniz. 

• Travmatik olay sonrası kontrol duygusu zedeleyebilir. Çocuğunuzun kontrol duygusunu geri kazanabilmesi için günlük hayatta kararlar vermesine müsaade edebilirsiniz (örn; akşam yemeğinin ne olacağı, kıyafet veya ayakkabılarını seçmek gibi.)

• Olay öncesindeki rutinlerinize devam edin. (Uyku öncesi kitap okuma, beraber yemek yemek, film geceleri, oyun oynamak gibi)

• Kendinizi çaresiz hissettiğinizde, üstesinden gelemeyeceğinizi düşündüğünüzde ya da çocuğunuzda yoğun davranış ve/veya duygu değişiklikleri gözlemlediğiniz uzmana danışın. 

Neler yapmamalısınız? 

• Çocuğunuzdan güçlü ve cesur olmasını beklemeyin. Negatif bir yaşam olayı sonrasında üzüntülü ve mutsuz olmak normaldir. 

• Konu hakkında çocuğunuzla tartışmayın, çocuğunuzu konuşmaya zorlamayın, yönlendirici veya merakınızı gidermek amaçlı sorular sormayın. 

• Yaşanılan olayı başkalarına anlatmanız gerekiyorsa, bunu çocuğunuza söyleyin. ‘Bu olayı öğretmeninle paylaşmam gerekiyor çünkü … ?’ gibi. 

• Çocuğunuz yoğun duygular yaşarken sinirlenmeyin, abartılı bir şekilde ağlamaya, bağırmaya başlamayın. Ebeveynlerin travmatik olaya verdiği tepkiler çocukların üzerinde güçlü etkilere sahiptir. Abartılı tepkiler çocuğunuzun stres seviyesinin artmasına sebep olabilir. 

• Gece ıslatmaları, parmak emme gibi normalin dışında davranışlara sinirlenerek veya çok üzülerek yüksek tepkiler vermeyin.