Çocuklarda Uyku Bozuklukları

Uyku, çocukların biyolojik ve psikolojik gelişimi açısından önemli bir yere sahiptir. Çocukların uyku ihtiyacı yaşa göre değişkenlik göstermektedir (2 yaşına kadar- ortalama 14 saat, 3- 5 yaş- ortalama 11-13 saat, okul dönemindeki çocuklar- 10-11 saat). Bununla birlikte uyku kalitesi ve düzeni de oldukça önemlidir.

Uyku bozuklukları öğrenme, dikkat ve hafıza sorunlarına, gündüz uykululuğuna ve özellikle uzun süren uyku bozukluklarında ruhsal hastalıklara yol açabilmektedir. Beyin gelişiminin çok hızlı olduğu çocukluk döneminde bu sorunların giderilmesi büyük önem taşır.

Uykuya Dalmada/ Sürdürmede Güçlük

Burada uyku öncesi ritüeller önemlidir. Eğer çocuk belli şekilde uyumaya alıştıysa bu alışkanlık bozulduğunda uykuya dalmada güçlük çekebilir. Bu konuda sallama, dokunma, masal, ninni ya da oyuncak gibi bir nesneye sarılma gibi yardımlara ihtiyaç duyulabilir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda stres ve anksiyeteye bağlı olarak sıklıkla gözlenmektedir.

Uyku Terörü

Erkek çocuklarda daha sık görülen uyku terörü olarak bilinen şey çocuğun gözleri açık ama karşısındakini görmüyormuşçasına bakarak, yüksek sesle ağlamasıdır. Uyanık gibi görünse de uyanık değildir. Ebeveyn susturmaya çalıştığında ağlamanın şiddeti de artar. Fakat ebeveynin çocuğun görebileceği olacak şekilde ışığı yakıp, odada sakince oturması daha tercih edilebilir bir yöntemdir. Bu bir anlamda çocuğa “Ben senin yanındayım’’ mesajını verir. Çocuk sakinleşmeye başladığında genelde kollarını ebeveyne uzatıp, kucağa alınmak ister. O zaman ebeveyn çocuğu kucağına almalı ve böylece çocuk ebeveynin kollarında uykuya dalar. Kaygılı ve korkulu çocuklarda daha sık görülür, ailesel yatkınlık söz konusudur.

Kâbus

Uykunun REM döneminde ortaya çıkar. En çok görüldüğü yaş grubu 3-5 yaştır. Ancak hayatın her döneminde olabilir. Stres ve kaygının arttığı dönemlerde daha sık olabilir. Özgül bir tedavisi de yoktur. Altta yatan sebeplerin araştırılması gerekir. Korku içinde uyanan çocukla ilgilenilmeli, düşünü dinlemeli, rahatlatmaya çalışılmalıdır.

Diş Gıcırdatma (Bruksizm)

Her yaşta olabilen, sıklıkla N-REM evresinde ortaya çıkan bir durumdur. Çene eklemi ve dişlerde aşınmaya ve basınç nedeniyle baş ağrısına neden olabilir. Altta yatan sebeplerin (stres, anksiyete gibi) araştırılması ve ortadan kaldırılması önerilir.

Uyurgezerlik

Yineleyici, uyku sırasında kalkma ve gezinme dönemleridir. Sıklıkla 4-8 yaş arası başlar, ergenliğe doğru azalır. Gözler açık ve hareketsizdir, bakışlar donuktur. Yaşananlar sabah hatırlanmaz veya çok az hatırlanır. Ev içi güvenlik önlemleri alınmalı, profesyonel yardım alarak sorun giderilmelidir.

Narkolepsi

Çocuk ve ergenlerde genellikle aşırı, kontrol edilemeyen gündüz uykululuğu olarak bilinir. Kişi beklenmedik zamanlarda konuşurken veya yemek yerken bile aniden uykuya dalarlar. Kronik seyirli nörolojik bir bozukluktur. Aynı zamanda güçlü bir duygu yaşandığında veya gülerken ani kas gücü kaybı oluşabilir (katapleksi). Bazen de uyandıktan sonra kısa süre hareket edememe (uyku paralizisi) ve uykuya geçişte halüsinasyonlar görülebilir.

Uykuda İşeme Bozukluğu (Enürezis Nokturna):

Sıklıkla N-REM evresinde görülür. Pek çok sebebi olabilir. 5 yaş üstü çocuklarda görülmektedir. Genetik, uyanma bozuklukları, hormonal ve mesane (idrar kesesi) ile ilgili sebeplerden olabilir. Günlük sıvı tüketimleri düzenlenmeli, akşamları sıvı alımları kısıtlanmalı, yatmadan önce kola, kafein içeren içecekler, çay, kalsiyum içeren yiyecekler ve tuzlu gıdalar yasaklanmalıdır.