Çocuklarımıza Kuralları Nasıl Koyacağız?

Bu sıralar yaptığım veli görüşmelerinde en çok muhatap olduğum soru “çocuklarımıza kuralları nasıl koyacağız?” oldu. Burada önce anne baba olarak şuna karar vermek gerek gerçekten kural koymak istiyor muyuz ve bu koyduğumuz kuralların sorumluluğunu çocuklarımıza vermeye kararlı mıyız? Çünkü aileler çok bunalıp sıkıldıkları anda kural koymaya karar veriyorlar. Her şey yolunda giderken yani kendileri iyi ise mutlu ve neşeli olduklarında çocuklar düzeni bozmuyor. Ama kendi ruhsal iyilik halleri yerinde değilse hemen kurallar hatıra geliyor. Ödevler vaktinde yapılmalı, zamanında yatılmalı, yemeklerin hepsi bitmeli vb. kurallar ortaya çıkıyor. Önceden bunlar yok mu idi? Var yine bu kurallar var ama esneye bilir kurallar bunlar. Çocuktur ödevleri zamanında bitiremeyebilir, yemeği beğenmeyebilir, ben ona yemeğini yediririm gibi. İyi günlerde kurallara bakış böyle iken ebeveynler yorgun ve stresli ise kuralların katılığı ile karşılaşıyor çocuklar. Bu karşılaşma birden çocukta şok etkisi oluşturuyor. Ne oluyor, ne değişti diye sorgulamaya başlıyor. Gerçekten değişen ne oldu ve biz ebeveynler de kuralları hatırladık. Peki, o zaman kuralları nasıl koyacağız? Başta dediğim gibi önce ebeveyn olarak kendimizi iyi tanıyacağız ki bizim ruh halimize göre kurallar değişmesin. Kurallar tabii ki esneye bilir ama değişken olmamalı. Çocuktan beklediklerimiz neler? Öncelikli olarak bunları belirlemeli. Yaşına ve yapabileceklerini göz önünde bulundurup bu sorumlukları çocukla konuşarak kararlaştırmak en iyisi. İki yaşından itibaren her çocuğun ev içinde yapabilecekleri vardır yeter ki biz onun yapabileceğine inanalım, güvenelim ve ideal model olalım. Bir yetişkin gibi yapmasını beklemeden yapabildiklerini yaşına göre değerlendirelim. İki yaşındaki bir çocuktan odasını toplamasını istiyorsak net ve somut bir şekilde neleri yapması gerektiğini anlatmalı ve göstermeli. Yatağını toplayan bir çocuk bunun görülmesini ister. Bunu görüp ne biçim örtmüşsün simetrik olmamış demek yerine ellerine sağlık ne de güzel olmuş demek bu davranışın devamını sağlayabilir. Onun yüzüne karşı takdir edip arkasından tekrar düzenlemeye girişiyorsak bilin ki çocuk bir daha yatağını örtmeyecektir. Nasıl olsa beğenilmiyor ve tekrar düzeltiliyor deyip erteleme davranışına yönelecektir. Çocuk ne yapması gerektiğini net olarak bilmeli. Onunla ilgili alınacak kararların net bir şekilde anlatılması istendik davranışların uygulanırlığını arttıracaktır. Net olarak anlatılıp anlaşıldıktan sonra takibin yapılması da önemli. Takip edilmeyen işler aksatılmaya adaydır her zaman. Kural koymak çocuğa özgürlüklerini ve sınırları görme imkânı verir. Her istediğini her zaman yapan çocuklarda kural ve sınırları öğrenemez. Kendisinin sınırlarını bilmeyen birey diğer kişilerin de sınırlarını bilemez. Her zaman kendi isteklerinin yapılmasına alışan kişi hayır ne demek bunu öğrenemediği gibi hayır demeyi de öğrenemez. Kuralların içinde boğulup kaldı ise çocuk bu sefer de davranışlarının sorumluluklarını fark edemez. Benim hayatımı yönlendiren birileri olmalı çıkarımını yapıyor. Her zaman karar veren şunu yap diyen birileri. Eğer bu kurallar çocuğun hayatına yeni girdi ise çocuk eski kuralsız hayata dönebilmek için ebeveynleri test eder. Test eder ki kararlılar mı? Görmek ister. Bu tuzağa düşmeden sabır ve kararlılık içinde çocuğa model olmak gerekiyor. Çocuğa da bu sürece alışması için zaman tanımak iyi olacaktır. Zaman ve sabır konusunda ona model olmak sınırları öğrenmede bir adım olacaktır. Sınırlarını bilen bireyler bunu hem kendine hem de diğer bireylere sunmada zorlanmayacaktır. Biz bu konuda çocuğa sabır ve zaman sunarken ebeveyn olarak bunu kendimizi de sunmalıyız.

" Söyledim... Duydu anlamına gelmez

Duydu... Doğru anladı anlamına gelmez

Anladı... Hak verdi anlamına gelmez

Hak verdi... İnandı anlamına gelmez

İnandı... Uyguladı anlamına gelmez,

Uyguladı... Sürdürecek anlamına gelmez.

Sınır koyma konusunun güzel işlendiği bir kitap tavsiyem var. 

Kitabın Adı  “Çocuğunuza Sınır Koyma”  Yazarı Robert J.Mackenzie. 

Bu kitap anne-babalara şu özellikleri kazandırıyor:

Anlaşılır, kesin ve etkili sınırlar koymak

Çatışma ve güç mücadelelerine son vermek

İşbirliğine yönlendirecek kurallar koymak

Çocuklara sorun çözme becerileri kazandırmak

Yanlış davranışlar karşısında mantıksal sonuçlar uygulamak