Çocukluk Çağı Obezitesinde Beslenme

Çocukluk çağı obezitesi, 21. yüzyılın en ciddi halk sağlığı sorunlarından biridir. Sorun küreseldir ve özellikle kentsel ortamlarda düşük ve orta gelirli birçok ülkeyi sürekli olarak etkilemektedir.Şişman çocukların çok büyük bir kısmında obezite durumunun gelişmesi için gerekli tıbbi bir neden olmayabilmektedir. Aşırı kilolu ve obez çocukların obezliğe yetişkinlikte kalmaları ve daha genç yaşta diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi bulaşıcı olmayan hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksektir. Aşırı kilo ve obezite ile ilişkili hastalıklar büyük ölçüde önlenebilir. Bu nedenle çocukluk çağı obezitesinin önlenmesi yüksek önceliğe ihtiyaç duyar.

Çocuklarda ve ergenlerde aşırı kilo ve obezite ölçümü için basit bir endeks geliştirmek zordur çünkü vücutları büyüdükçe bir takım fizyolojik değişikliklere uğrar. Çocukluk çağı obezitesi, yetişkinlikte erken ölüm ve sakatlık ihtimali ile de ilişkilidir. Aşırı kilolu ve obez çocukların diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar (bulaşıcı olmayan hastalıklar) geliştirme olasılığı daha yüksektir. Obezite kaynaklı bu hastalıkları çoğu için, riskler kısmen başlangıç yaşına ve obezite süresine bağlıdır. Obez çocuklar ve ergenler hem kısa hem de uzun vadeli sağlık sonuçlarından muzdariptir.

Çocuklukta aşırı kilo ve obezitenin, yetişkinliğe kadar belirginleşmeyen en önemli sağlık sonuçları şunları içerir:

• kardiyovasküler hastalıklar (esas olarak kalp hastalığı ve inme);

• şeker hastalığı;

• kas-iskelet sistemi hastalıkları, özellikle osteoartrit; ve

• belirli kanser türleri (endometriyal, meme ve kolon).

Çocuklukta aşırı kilo ve obezitenin temel nedeni, tüketilen kaloriler ve harcanan kaloriler arasındaki enerji dengesizliğidir. Çocukluk çağındaki aşırı kilo ve obezitedeki küresel artışlar aşağıdakileri içeren bir dizi faktöre bağlanabilir;

• Diyette, yağ ve şekeri yüksek, ancak vitamin, mineral ve diğer sağlıklı mikro besinleri düşük, enerji yoğun gıdaların artan alımına doğru küresel bir değişim;

• Birçok rekreasyon zamanı biçiminin giderek hareketsiz doğası, değişen ulaşım biçimleri ve artan kentleşme nedeniyle fiziksel aktivite düzeylerinde azalma eğilimi.

Dünya Sağlık Örgütü, çocukluk çağındaki obezite prevalansının toplumdaki değişikliklerden kaynaklandığını kabul etmektedir. Çocukluk obezitesi temel olarak sağlıksız beslenme ve düşük fiziksel aktivite seviyeleri ile ilişkilidir, ancak sorun sadece çocukların davranışlarıyla değil, aynı zamanda giderek artan bir şekilde tarım, ulaşım, kentsel planlama, çevre alanlarındaki sosyal ve ekonomik kalkınma ve politikalarla da bağlantılıdır. Sorun toplumsaldır ve bu nedenle nüfus temelli çok sektörlü, çok disiplinli ve kültürel olarak ilgili bir yaklaşım gerektirir. Çoğu yetişkinden farklı olarak, çocuklar ve ergenler yaşadıkları ortamı veya yedikleri yiyecekleri seçemezler. Ayrıca davranışlarının uzun vadeli sonuçlarını anlama becerisi de sınırlıdır. Bu nedenle obezite salgınıyla savaşırken özel dikkat gerektirirler.

Nasıl bir beslenme tedavisi uygulanmalıdır ?

Aşırı kilo ve obezite ile ilgili bulaşıcı olmayan hastalıklar büyük ölçüde önlenebilir. Çocuklukta obezite salgınını önlemenin önlenmesinin en uygun seçenek olduğu kabul edilmektedir, çünkü mevcut tedavi uygulamaları büyük ölçüde sorunu tedavi etmekten ziyade sorunu kontrol altına almayı amaçlamaktadır. Çocukluk çağı obezite salgını ile mücadeledeki amaç, bireyin yaşam süresi boyunca korunabilecek bir enerji dengesi sağlamaktır.

Genel öneriler:

• Meyve ve sebze, ayrıca baklagiller, kepekli tahıllar ve fındık tüketimini arttırmak

• Toplam yağlardan enerji alımını sınırlamak ve yağ tüketimini doymuş yağlardan doymamış yağlara kaydırmak

• Abur cubur, paketli gıdaların tüketimini azaltmak 

• Mümkün olduğu kadar ev yapımı sağlıklı tariflerle hazırlanmış atıştırmalıklar tercih etmek (yulaf unlu üzümlü kek gibi)

• Şeker alımını sınırlamak

• Fiziksel olarak aktif olmak

Ebeveynlerin görevleri:

• Her okul gününden önce sağlıklı kahvaltı yapın

• Çocuklara sağlıklı okul atıştırmalıkları servis edin (tam tahıl, sebze, meyve);

• Meyve ve sebze alımını teşvik etmek

• Enerjiden yoğun, vitamin ve mineral açısından fakir gıdaların (örneğin paketlenmiş atıştırmalıklar) alımını kısıtlayın

• Şekerli tatlandırılmış alkolsüz içecek alımını kısıtlayın

• En az bir öğün alece birlikte yemek yemeye özen gösterin

• Pazarlama uygulamalarına maruziyeti sınırlamak (örneğin televizyon izlemeyi sınırlamak

• Çocuklara pazarlama stratejilerine direnmeyi öğretmek

• Sağlıklı gıda seçimleri yapmak için bilgi ve beceri kazandırmak

• Aktif olmayan süreyi azaltmak (örn. Televizyon izleme, bilgisayar kullanımını kısıtlamak)

• Okula ve diğer sosyal aktivitelere yürüyüş/bisiklete binmeyi teşvik etmek

• Fiziksel aktiviteyi ailenin yürüyüşleri için zaman belirlemek veya birlikte aktif oyunlar oynamak gibi ailenin günlük rutininin bir parçası haline getirmek