Çocukluk Dönemi Erken Dönem Şemalar

Şema: İnsanlar çok basit şemalarla dünyaya gelirler. Deneyimleri sonucunda şemalarını geliştirir ve yeni şemalar oluştururlar. Davranışın temelini oluşturan refleksler çevrelerindeki uyarılar sayesinde işler. Bu refleks deneyimleri çocuğun zihnine birer şema olarak yerleşir.En geniş anlamıyla şemalar insanların çevreye zihinsel uyum sağlamak amacıyla kullandıkları zihinsel yapılardır. Bir başka açıdan şemalar çocuğun dünyayı tanımak amacıyla gerçekleştirdiği fiziksel (bakmak, tutmak) ya da zihinsel (karşılaştırma, sınıflama) eylemlerdir. Yeni doğan bir bebek ağzına yaklaşan her şeyi emmeye çalışır. Ancak çok kısa bir süre sonra şemaları oluşmaya başlar ve bir parmakla annesinin memesini ayırt eder ve ona göre tepki verir.Birkaç aylık bir bebek eline aldığı her şeyi ağzına götürür. Ancak 2–3 yaşındaki bir çocuk eline aldığı nesneyi sallar, çevirir, yan yana veya üst üste formlar oluşturabilir. Çünkü olgunlaşma ve yaşantılar sonucu şemaları değişmiş ve gelişmiştir.Bazı yazarlar, genel olarak herkese özgü bilme yollarına, bilişsel yapı adını verirken, bir çocuğa özgü belirli bilme yollarına, yapılarına da şema adını vermektedirler. Yapılar, sürekli olarak olgunlaşma ve yaşantı kazanma etkileşimi sonucunda değişir, yeniden organize edilirler. Bir yaşındaki çocuğunun şemaları dört yaşındaki çocuğunun şemalarından farklılık gösterir. Bu farklılığı davranışlarında gözlemek mümkündür. Şemayı somut olarak anlamanın en iyi yolu çocuğa uyarıcı sunmak ve ona karşı nasıl davranacağına bakmaktır. Dışarıdan alınan bilgi, bireyin daha önce öğrendiği bilgilerle çelişmiyor ve zihinde belli bir şemaya yerleşiyorsa, bilgi belleğe kaydedilir. Dışarıdan alınan bilgi zihindeki yapılara uymuyor ve belli bir şema içine yerleşmiyorsa, birey zihninde birtakım yeni düzenlemeler yapar. Şema kavramını somutlaştıran bir örnek: köye bir gezi sırasında, kırda yayılan koyunları ilk kez gören çocuk “baba köpeklere bak” der. Açıkça görülüyor ki koyunlar çocuğun bildiği köpek ölçütlerine en uygunudur.