Çocukluktan Erişkinliğe Omurga Sağlığı

0-18 yaş döneminde en sık karşımıza çıkan omurga sorunlarını aşağıdaki gibi beş başlık altında sıralayabiliriz.

• Bel, boyun ve sırt ağrıları

• Kifoz (kamburluk)

• Lordoz (düzleşme)

• Postür (duruş) bozuklukları

• SKOLYOZ!!!

Doğum öncesi döneme ait sorunlar, hızlı büyüme dönemi (6-10 yaş), kas- iskelet sistemi hastalıkları, travma ( kaza, darbe vs.), yanlış oturma ve duruş bozukluğu ve hareketsiz yaşam gibi nedenler bu sorunların erken dönemde görülmesinin nedenleri arasındadır.

Bel, boyun ve sırt ağrıları erken dönemde daha çok mekanik ağrılar olarak sınıflandırdığımız ağrılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Omurganın normal dizilimindeki herhangi bir değişiklik omurga çevresindeki kas ve bağ dokuyu doğrudan etkileyeceği için bu dokulardaki değişiklikler ağrı ile cevap bulmaktadır.

Postür; iskelet öğelerinin düzgün ve dengeli dizilimidir. İyi postür; minumum çaba ile vücutta maksimum yeterliliğin elde edildiği duruştur. Kötü postür ise kasların gereksiz kasılı olduğu, amaca hizmet etmeyen duruştur. Bozuk postürdeki denge bozukluğu, yorgunluğa, iskelette asimetriye ve nosiseptif (koruyucu)uyarılarla ağrıya yol açar. Anormal postürü korumak için kaslar aşırı gerilirler. Bu da zamanla spazm ve ağrı ortaya çıkmasına neden olur. Doğru postürle her vücut bölümüne ağırlık doğru dağılır, şok absorbe edilir, hareket açıklığı korunup, stabilite ve mobilite için gerekli hareketler bağımsız kontrol edilir.

Vücudun yerçekimine karşı merkezini dengede tutmak ve pozisyonunu düzenlemek için omurganın doğal eğrilikleri vardır. Ayakta dik duran omurgada boyun ve bel bölgesinde açıklığı arkaya bakan normal bir eğrilik var iken, sırt ve kuyruk sokumu bölgesinde açıklığı öne bakan normal sınırlarda bir eğrilik vardır.

Kifoz; sırt bölgesi omurganın normal fizyolojik eğriliğindeki açının artmasıdır. Halk arasında ‘’kamburluk’’ olarakta bilinmektedir. 

Lordoz; bel ve/veya boyun omurgalarının normal fizyolojik eğriliğinin artması olarak tanımlanabilir. 

Bu tür problemi olan çocuklara dik durması söylense de çocuk bu pozisyonunu uzun süre koruyamamaktadır. Özellikle ders çalışma pozisyonları, aşırı tablet, telefon ve bilgisayar kullanımı bu sorunları arttırabilmektedir.

Skolyoz ; Omurganın üç boyutlu (ön-arka, yanlara ve dönüşümsel) deformitesidir. Bir nedene bağlı olabileceği gibi herhangi bir neden olmadan da oluşabilir. İlerleyici ve ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Erken tanı konulması bu anlamda önemlidir. Herhangi bir nedene bağlı olan ( duruş bozukluğu, bacak boyu kısalığı vb.)  skolyoz da bu neden ortadan kaldırıldığında skolyozda düzelme oluyorsa fonksiyonel skolyoz olarak adlandırılır. Fakat sorun ortadan kaldırılsa bile eğrilik düzelmiyorsa yapısal skolyoz olarak adlandırılır. 

Yapısal skolyoz tedavisi oldukça zor ve büyük emek isteyen bir süreçtir. Tedavi süreci farklı uzmanlık alanlarının birlikte koordineli çalışması gereken, aile ve hastanın da direkt olarak sürecin içerisinde olduğu bir ekip işi gerektirir. 

Skolyoz tedavisinde; gözlem, üç boyutlu skolyoz egzersizleri( schroth terapisi), korse kullanımı uygulanılır. Bunlardan sonuç alınamadığında ise cerrahi müdahale gerekli olabilmektedir.

Ebeveynler olarak neler yapılabilir? 

Çocukların her iki omuz yüksekliklerinin  eşit olup olmadığına, kürek kemiklerinin sevilerine, vücutta herhangi bir asimetri olup olmadığına bakılabilir. Bu tür farklılıllardan şüphelenildiğinde ise bir uzmana başburulabilir.