Çocukta İnatçılık

Ebeveynlerin sıkça dile getirdiği problemlerin başında gelmektedir inatçılık. Kişilik gelişim sürecinde sık rastlanır inatçı çocuklara. İnat sadece çocukluk döneminde karşımıza çıkan bir durum değildir. Ergenlik ve yetişkinlik çağlarında da karşımıza çıkar. Varlığını kabul ettirme çabaları, keşfetme merakı, fark edilme isteği ve birey olarak varlığını kabul ettirme çabaları inatlaşmaya sebep olabilir. Neden her ne olursa olsun, çocuklarımız bazı konularda aşırı inatçı ve ısrarcı davranabilmektedirler.   İnatlaşma sürecine giren çocuğun kimi zaman neyi istediğini bilmemesine rağmen, sadece karşısındaki kişiyle zıtlaşmak için inatlaşabildiği görülmektedir.  Bu durumun farkında olmayan ebeveyn çocuğuyla gereksiz yere çatışmalar yaşayabilmekte ve yaşanan bu çatışmalar hem ebeveyni, hem çocuğu, hem de ilişkiyi yıpratmaktadır. En önemlisi de İNATLAŞMA ebeveyn ile iletişimsizliğe ve çocukta özgüven problemlerine yol açabilmektedir.   Yapılan araştırmalar inatlaşmaların çocukta strese yol açtığını, çocuğun büyümesini ve gelişmesini olumsuz etkilediğini ortaya koymuştur. 

Özellikle çocukluk dönemi tuvalet eğitimi ve yeme düzeni konusundaki katı ve ısrarcı tutumun çocukta inatçı kişilik yapısını oluşturduğu düşünülmektedir.  İnatçı çocuk “ pasif agresif” davranışlar sergileyebilir. Mesela her işinde yavaş davranır, ikazlara rağmen okula geç kalmayı başarır, çalışmam demez ama masa başına geçse de çalışmaz. İnatçı çocuk evde aile bireyleriyle, okulda ise öğretmen ve arkadaşlarıyla inatlaşmaktadır. Arkadaşları ile geçimsiz ve uyumsuzdur. Kolay arkadaşlık kuramaz. 

İNATÇILIĞIN NEDENLERİ

• Sevgi ve iletişim eksikliği

• Çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarının zamanında karşılanmaması

• Çocuk inatlaşarak dikkat çekmeye çalışır. 

• Çocuğa duygusal ya da fiziksel istismar veya ceza uygulanması

• Kardeşler arası ayırım veya çocuğun kıyaslanma

• Çok karışan, söylenen, ikaz edilen, baskıcı ya da aşırı koruyucu ebeveyn tutumları 

• Çocuğa aile içinde söz hakkı tanımaması 

• Ebeveynin çocuğa karşı tutarsız davranışları. Örneğin annenin “evet” dediği bir duruma babanın “hayır” demesi

• Çocuğun istekleriyle anne-babanın isteklerinin çelişmesi. Örneğin ergenlik dönemindeki bir gencin hafta sonu okul gezisine gitmek isterken, ailesinin derslerine çalışması gerektiğini söylemesi 

ÇOCUKTAKİ İNATÇI DAVRANIŞLAR İLE BAŞA ÇIKMADA AİLEYE ÖNERİLER İnatlaşma sürecinde; inadın şiddeti, süresi ve krize sebep olan sorunun nasıl çözüleceği önemlidir. İnatlaşma durumunda bazı noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.  

Çocuğun inatçı davranışı ile başa çıkmada aileye öneriler vermek gerekirse;

• Çocuğun inatlaştığı durumlarda dikkati başka yöne çekilmeli 

• Çocuk öfkeliyken onla konuşmaya ya da anlaşma yapmaya çalışılmamalı

• Gelişim dönemi başlarındaki çocuk ile gelişim sürecinde yol kat etmiş olan ebeveyn oyun içindeki kıyasıya yarışan iki taraf değildir. Ebeveyn bunu unutmamalı ve çocukla inatlaşmamalı

• Çocuğun benlik saygısını gelişmesine destek olunmalı

• Çocukla güç savaşına girilmemeli ve çocukta inatçılık körüklenmemeli

• En en önemlisi çocukla çatışmaya girildiğinde onun sadece bir çocuk olduğu unutulmadan ve öfkeli bir tavır takınmadan, yumuşak ve uzlaşmacı bir ses tonuyla konuşmaya özen gösterilmelidir.  

• Çocuğun yaşamında tatlı otorite ve kurallar olmalı

• Çocuk yetiştirme konusunda uygulanacak disiplin ve konacak kurallar konusunda ebeveyn ortak tutum geliştirmeli 

• Kuralların nedenleri kısa ve net olarak çocuğa açıklanmalı 

• Koyulan kurallar dozunda ve tutarlı olmalı

• Bazı kurallar çocukla birlikte koyulmalı

• Çocuğun inatlarının ebeveyn tutumları ile geçici olacağı unutulmamalıdır.

• Çocuğa seçenek sunulmalı böylece çocuk kendisinin bağımsız bir birey olarak tanındığını, kararlarına saygı duyulduğunu düşünecek ve inatlaşmaktan vazgeçecektir.

• Çocuğa istediği şeyin neden yapılamayacağı açık ve anlaşılır bir dille anlatılmalı ve istekleri inatlaşmadığı zamanlarda yerine getirilmeli

• Çocuğun ebeveyni ile duygusal paylaşıma girmesi sağlanmalı

• Çocuğa sürekli hayır denmesi özgüvenini kırar. Dikkat edilmeli

• Olumsuz cümleler yerine olabildiğince olumlu cümleler ile iletişim kurulmalı

• Ebeveynin baskıcı/otoriter/aşırı koruyucu/dengesiz tutumlarının çocukta inatçılık davranışını arttırdığı unutulmamalı

• Çocuğa ÖNCE HAYIR SONRA EVET DEMEK çocuğun bir sonraki konuda isteği gerçekleşene kadar inatlaşma yoluna gitmesine neden olur.

• Ebeveyn çocuğa arkadaşları ve diğer yetişkinler ile nasıl sağlıklı iletişim kurulabileceği konusunda yardımcı olmalı