Davranım Bozukluğu

Davranım bozukluğu nedir?

Davranım bozukluğu, kişinin yaşından beklenilen, toplumsal ve ahlaki kuralları ihlal ederek sürekli ve tekrarlayıcı bir biçimde başkalarının haklarını ihlal etmesidir. Bu kişiler fiziksel saldırganlık, mala zarar verme, yalancılık ve hırsızlık, kuralların ciddi şekilde ihlal edilmesi gibi davranış bozukluğu belirtileri gösterirler. Davranım bozukluğu çocukluk çağının oldukça sık görülen bir hastalığıdır ve tedavi edilmediği durumlarda aile ve çocuk için yıkıcı olabilmektedir. Erkek çocuklarında daha sık görülür.

Davranım bozukluğu neden olur?

Davranım bozukluğunun ortaya çıkmasında birçok faktör etkili olur. Bunlardan en önemlileri genetik ve çevresel faktörlerdir. Ailede davranım bozukluğu olan kişilerin varlığı çocukta da davranım bozukluğunun ortaya çıkma ihtimalini artırır. Ailenin düşük sosyoekonomik düzeyde olması, parçalanmış ailelerde büyümek, ailede alkol madde bağımlılığı olan bireylerin olması da çocukta davranım bozukluğu gelişmesine sebep olabilir. Çocuk büyütülürken ailenin tutumu da önemlidir. Çocuğun aşırı cezalandırılarak büyütülmesi ya da hiç sınır konulmadan kuralsız büyütülmesi de bu hastalığa sebep olabilir. Davranım bozukluğu sıklıkla dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla (DEHB) beraber bulunmaktadır.

Davranım bozukluğu tanısı nasıl konulur?

Davranım bozukluğunun en önemli belirtileri:

• İnsanlara ve hayvanlara karşı saldırganlık

• Eşyaları kırıp dökme

• Dolandırıcılık veya hırsızlık yapma

• Kuralları büyük ölçüde çiğneme

Bu belirtiler 10 yaşından önce başlarsa çocuklukta başlayan tür denir. Çocuklukta başlayan türün daha kalıcı olduğu görülmüştür. Davranım bozukluğu kronik gidişli bir bozukluktur. Genellikle küçük yaşlardan başlayarak çevredeki canlılara, eşyalara aşırı derecede zarar verme, kibritle çakmakla oynama, bıçak gibi tehlikeli aletlerle ilgilenme, küfür etme, daha büyük yaşlarda kabadayılık, yalan söyleme, hırsızlık gibi davranışlar görülür. Davranım bozukluğu tanısı bir uzman tarafından konulur. Uzman, çocukla yapılan klinik görüşmeyle beraber çevreden de bilgi alır. Anne baba, öğretmenler, akran çevresi bilgi alınabilecek yerlerdir.

Davranım bozukluğu tedavisi

Davranım bozukluğu tedavi edilmediği takdirde çocuğun kendisi ve toplum için ciddi kayıplar yaratan bir bozukluktur. Bu yüzden iyi tanınması ve tedavisinin mümkün olduğunca erken yapılması gerekir. Tedavi edilmeyen olgularda ileride madde kullanım bozukluğu, alkol, sigara bağımlılığı ve suça karışma oranları normal bireylere göre çok fazladır.

Davranım bozukluğu tedavisinde ilaç ve anne, baba, çocuğu ele alan bütüncül yaklaşımlar uygulanır. Anne baba eğitimi özellikle ebeveyne çocuğun problemli davranışlarıyla baş etmeyi öğretir. Böylece anne baba yanlış tutumlarını anlar ve değiştirebilir. Yapılan çalışmalar sadece anne babadaki tutumlarındaki iyileşmenin bile çocukta olumlu etki ettiğini göstermiştir.

Davranım bozukluğunda eşlik eden başka psikiyatrik bozukluklar da olabilir. Tedavide bunların belirlenmesi de önemlidir. Davranım bozukluğuna en sık eşlik eden dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğudur. Beraber görüldüğü durumlarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisi davranım bozukluğu belirtilerini de azaltmaktadır.

Çocuğumda davranım bozukluğu belirtileri var, ne yapmalıyım?

• Bu belirtiler geçici mi yoksa uzun süredir devam ediyor mu?

• Çocuğumun etrafta bu davranışları örnek aldığı büyükleri ya da arkadaşları var mı?

• Oturduğumuz çevre, aile yapımız bu davranışları destekliyor, hoş görüyor mu?

• Çocuğum TV de veya internette olumsuz içeriklere maruz kalıyor mu?

• Çocuğumuzla sıcak bir aile iletişimimiz var mı? 

Bu soruları sorarak sebeplere yönelik cevaplar bulabilirisiniz ve buralardan değişime başlayabilirsiniz. Ancak davranım bozukluğu ilerleyen dönemde çok daha ciddi ruhsal bozukluklara sebep olmaktadır. O yüzden çocuğunuzda davranım bozukluğu olduğunu düşünüyorsanız geç olmadan bir uzmandan yardım almalısınız.