Demans Nedir?

Halk arasında unutkanlığa bağlı bunama olarak da bilinen demans genellikle yaşla ilişkilendirilen, beyindeki sinir hücrelerinin hasarı veya ölümü sonucu ortaya çıkan bilişsel işlevdeki bozulmadır.

Demans neden olur?

Demansın kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir, ancak genetik faktörler, kafa travmaları, vasküler sorunlar, B1, B6, ve B12 gibi vitamin eksiklikleri, anemiler, hormonal bozukluklar (tiroid, diyabet vb), tümörler, menenjit, HIV enfeksiyonu, felçler ve hidrosefali gibi diğer sağlık durumlarına bağlı meydana gelebilir.

Kimler risk altındadır?

Demansta risk faktörünün büyük bir kısmını ileri yaştaki kişiler oluşturmaktadır. Bunu ailesinde daha önce demans hastalığı olan, sık kafa travması geçiren kişiler izlemektedir. Düşük eğitim seviyesine sahip, stres, depresyon yaşayan, kronik alkol kullanımı olan kişilerde de demans görülebilir. Bunların yanında diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, sigara kullanımı, şişmanlık, beyin ve damar hastalığı gibi damarsal risk faktörleride demans hastalığının risk faktörleri arasındadır.

Demans belirtileri nelerdir?

Demansın belirtileri arasında bellek kaybı, zihinsel berraklıkta azalma, sorunları çözme yeteneğinde düşüş, konuşma bozuklukları, iletişim kurmada güçlük (kelimeleri hatırlayamama), kişilik ve davranış değişiklikleri yer alır. Bu semptomlar genellikle zamanla kötüleşir ve kişinin günlük işlevselliğinde bozulmalar meydana gelir.

Her unutkanlık demansın belirtisi midir?

Hayır, demans sadece hafıza problemi değildir. Demans bellek kaybı ile birlikte kişinin günlük hayatında yaptığı, kazanılmış becerilerinin de kaybedilmiş olmasıdır. Bunlara örnek olarak giyinme, düzgün biçimde yemek yeme, alet kullanmada güçlük çekme, konuşmaları anlamakta bozukluk, yol bulamama, basit hesaplamaları yapamama, canlı hayaller görme gibi durumlar demansın belirtileri arasındadır. 

Demansın evreleri nedir?

Demans, sinsi başlangıçlı ve sürekli ilerleme eğilimi gösteren bir hastalıktır. Teşhisten sonra 5-15 yıl içinde ileri evreye ulaşır. Demans üç evrede incelenir. 

• Demansın erken evresi: Basit unutkanlıklar, öğrenme güçlüğü, soru ya da cümle tekrarları, kişilik bozulması, ilgi kaybı, aldırmazlık, eşyaları kaybetme görülür. 

• Demansın orta evresi: Unutkanlıkta artış, kişisel hijyende bozulma, dağınıklık, kişilik bozulmasında artış, gece huzursuzlukları, uyku bozuklukları, uyuyamama, iletişim azalması, kaybolma eğilimi görülür. 

• Demansın ileri evresi: Başkalarına bağımlılık, idrar ya da gaita kontrolünde kayıp, hareket bozuklukları, düşme, yavaş yürüme, konuşamama, yatağa bağımlılık, öz bakımın yapılamaması, saldırganlık, çok yakınların bile tanınamaması görülür. 

Demans türleri nelerdir?

En sık rastlanan demans türü Alzheimer hastalığından kaynaklanan demanstır. Bunu beyin damar hastalıklarına bağlı vasküler demans izler. Frontotemporal demans, Huntington hastalığı, Lewy cisimcikli demans ve mikst tip demans gibi diğer demans türleride bulunmaktadır. Her biri beyinde farklı bölgelerde veya farklı mekanizmalarda hasara neden olabilir.